کمبود عزت نفس چه تاثیر بر زندگی ما خواهد گذاشت ؟

کمبود عزت نفس یکی از مهمترین مشکلات روانی است که می‌تواند بر زندگی افراد تأثیرگذار باشد. این مشکل باعث می‌شود که افراد احساس تنهایی، ناامیدی، ناراحتی و بی‌ارزشی کنند. در این مقاله به بررسی تأثیر کمبود عزت نفس بر زندگی افراد خواهیم پرداخت.

۱. افزایش استرس و اضطراب
کمبود عزت نفس می‌تواند باعث افزایش استرس و اضطراب شود. افرادی که از کمبود عزت نفس رنج می‌برند، اغلب احساس می‌کنند که نمی‌توانند با موقعیت‌های سخت روبرو شوند و به راحتی از آن‌ها عبور کنند. این باعث می‌شود که این افراد از موقعیت‌های اجتناب کنند و از پیش بینی نتیجه‌ی آن‌ها نگران شوند.

۲. کاهش انگیزه و انرژی
افرادی که از کمبود عزت نفس رنج می‌برند، اغلب احساس می‌کنند که نمی‌توانند به دنبال هدف‌هایشان بروند و انگیزه‌ی کافی برای پیشرفت ندارند. این باعث می‌شود که افراد کمتر به کارهای جدید اقدام کنند و از دسترسی به فرصت‌های جدید و مفید بازماند.

۳. کاهش روابط اجتماعی
افرادی که از کمبود عزت نفس رنج می‌برند، اغلب احساس می‌کنند که نمی‌توانند با دیگران رابطه برقرار کنند و از ارتباطات اجتماعی دور می‌شوند. این باعث می‌شود که این افراد از فرصت‌هایی که ممکن است باعث رشد و پیشرفت شوند، بازماندند.

۴. کاهش عملکرد تحصیلی و شغلی
افرادی که از کمبود عزت نفس رنج می‌برند، اغلب احساس می‌کنند که نمی‌توانند به خوبی در تحصیلات و شغلشان عمل کنند. این باعث می‌شود که این افراد به دنبال کارهای ساده‌تر و کمتر چالش‌برانگیز بگردند و از فرصت‌هایی که ممکن است باعث پیشرفت شوند، بازماندند.

۵. کمبود خودشناسی
کمبود عزت نفس می‌تواند باعث کمبود خودشناسی شود. افرادی که از کمبود عزت نفس رنج می‌برند، اغلب احساس می‌کنند که نمی‌توانند به خوبی خودشان را بشناسند و از نقاط ضعف و قوتشان آگاه نیستند. این باعث می‌شود که این افراد از فرصت‌های پیشرفتی که ممکن است باعث رشد شوند، بازماندند.

۶. افزایش احتمال ابتلا به افسردگی
افرادی که از کمبود عزت نفس رنج می‌برند، اغلب در معرض خطر ابتلا به افسردگی هستند. این به دلیل آن است که این افراد احساس می‌کنند که نمی‌توانند به خوبی با موقعیت‌های سخت روبرو شوند و به راحتی از آن‌ها عبور کنند. این باعث می‌شود که این افراد به سمت افسردگی سوق پیدا کنند و از تجربه‌ی احساسات مثبت دور شوند.

در نتیجه، کمبود عزت نفس می‌تواند بر زندگی افراد تأثیرگذار باشد. این مشکل باعث می‌شود که افراد احساس تنهایی، ناامیدی، ناراحتی و بی‌ارزشی کنند. برای بهبود این مشکل، افراد می‌توانند به کمک روش‌هایی مانند تحلیل خود، تمرینات تفکر مثبت، مشاوره و دیدار با دوستان و خانواده به بهبود عزت نفس خود بپردازند.

عزت نفس چیست ؟

عزت نفس باور و نگرشی است که هر انسانی نسبت به خودش دارد باور به اینکه من لایق یک زندگی خوب و ارزشمند هستم . باور به اینکه من دوست داشتنی و مهم هستم. باور به اینکه من هم مانند همه انسانهایی که زندگی زیبا و موفقی دارند شایسته این هستم که زندگی زیبایی برای خودم رقم بزنم. احساس ارزشمندی درونی ، احساس مهم بودن ، حس دوست داشتنی بودن سه احساس اصلی و از نتایج عزت نفس است.

چرا عزت نفس اینقدر مهم است ؟

عزت نفس را سنگ بنای شخصیت انسان میدانند. زمانیکه از عزت نفس صحبت میکنیم باید به مفهومی به نام شخصیت امن مراجعه کنیم. شخصیتی که احساس امنیت درونی دارد. در این دنیایی که پراست از تنهایی و احساس خودکم بینی و خجالت از خود ، داشتن یک شخصییت امن و باعزت نفس به همه کمک میکند روابط بهتری داشته باشند و کیفیت زندگی خود را افزایش دهند.

چزا ما نیاز به عزت نفس و داشتن شخصیت امن داریم ؟

در دنیایی هستیم که تنهایی ، احساس گناه و شرم از خود و احساس حقارت زیاد است. کم نمبینیم افرادی که را که از چیزهای زیادی از زندگیشان فرار میکنند یا واقعیتهای درون خود را انکار منمایند. نقاب و ناراستی و بی صداقتی زیاد است. در این حالت که بخاطر مسائل و مشکلات گذشته بیشتر افراد دچار این احساسات و تضادها هستند معدود افرادی را میابید که با خیال راحت میتوانید آنچه را که پنهان میکنید به آنها بازگو کنید. افرادی که میتوانیم پیچیده ترین رازهای درون را با آنها فاش کنیم بدون اینکه ترس از قضاوت یا ترس از رهاشدن از او داشته باشیم. این شخص امن و با عزت نفس سالمی است که ما با او یکی میشویم و با او راحت خودمان را زندگی میکنیم این شخص من را حقیر نمیکند ، بی ارزش نمیسازد. احساس گناه به من القا نمیکند و یک درصد از ارزش و احترام من کم نمیکیند. ما برای این خلق نشدیم که یک زندگی تنها ،در فرار و پشت نقاب با دیگران داشته باشیم خلقت ما برای مشارکت و صمیمیت و ارتباط نزدیک بهم است که صادقانه و شفاف صورت گیرد. شاید به همین جهت باید عزت نفس خودمان را بهبود بخشیم و شخصیت امن و مطمئنی باشیم که همه با ما راحت باشند از فرزند و همسر و کارمند گرفته تا مدیر و دوست و…عزت نفس به ما کمک میکند هم خودمان را فرد بهتری سازیم و هم کمک کنیم دنیای اطراف ما محیطی بهتر برای زندگی دیگران شود.

تفاوت اعتماد به نفس و عزت نفس چیست ؟

اما اینجا بد نیست اشاره ایی به موضوع تفاوت اعتماد به نفس و عزت نفس داشته باشیم

شاید برخی از ما دچار اشتباه شویم و این دو را باهم یکسان فرض بگیریم احتمالا برای شما هم پیش آمده در اجتماع در خانواده و در بین دیگران افرادی را میبیند که بسیار مغرور و متکبر هستند ظاهرا ژست بسیار زیبا و جذابی دارند و شاید برای دیگران هم جذاب به نظر بیاییند اما واقعیت این است که ژست این افراد بسیار بااعتماد به نفس نمایش داده میشود در حالیکه اینها هرگز عزت نفس کافی ندارند بلکه بخاطر کمبود عزت نفس و جبران این ضعف روبه برتری طلبی و بالاگرفتن خود با غرور و تکبر در برابر دیگران کرده اند در حالیکه در ظاهر جذاب هستند. اینکه ما درظاهر خودمان را چگونه نشان میدهم یک بعد قضیه است امااینکه در عمق وجودمان چه میگذرد بحثی متفاوت است. واقعیت زندگی این است که ما وامدار خلوتهای خویشتن هستیم هرچقدر هم که من مدارک بالایی داشته باشم هر چقدر که من روابط بلندبالایی داشته باشم هرچقدر من ثروت و پول وطبقه و جایگاه خاصی هم داشته باشم باز هیچ کدام از اینها تضمین کننده عزت نفس من نخواهد بود شما میتوانید دریک ماشین ۲۰ میلیونی نشسته باشید و عزت نفس و احساس ارزشمندی و احترام بخود داشته باشید و میتوانید در کی ماشین چند صد میلیونی رانندگی کتید و از خودتان متنفر باشید. البته امیدوارم از نوشته من اینگونه برداشت نشود که هرکسی ثروتمند است بدبخت و بیچاره است  عزت نفس ندارد. منظور این است که عزت نفس خیلی به جنبه های بیرونی ما ارتباطی ندارد.

اما در مورد موضوع اعتماد به نفس و عزت نفس صحبت میکردیم داستان از این قرار است که اعتماد به نفس به توانمندی و مهارت ما برای انجام یک کار وابسته است اما عزت نفس در واقع موضوع عمیقتر و ریشه ایی تریست. وقتی اعتماد به نفس داریم کاری را میتوانیم صورت دهیم مثلا شما ممکن است اعتمادبه نفس رانندگی با یک ماشین سنگین را داشته باشید یا شاید اعتماد به نفس صحبت کردن درمقابل جمع را داشته باشید بخاطر تمرینی که بابت این مهارت داشته اید . به این میگویند اعتماد به نفس که یک جنبه بیرونی از شخصیت ماست اما عزت نفس یک منبع کنترل درونی دروجود ماست .

عزت نفس یک باور و احساس درونی مبتنی بر ارزش و لیاقت خود است. اگر بخواهیم دریک جمله عزت نفس را تعریف کنیم فردی که از عزت نفس سالمی برخورداراست این باور را در درونش دارد که :

” من دوست داشتنی و لایق رسیدن به اهدافم هستم “

تاثیرعزت نفس بر کار و زندگی و آینده ما چگونه است ؟

عزت نفس به بهتر شدن روابط ما کمک میکند. افرادی که عزت نفس سالمی دارند همیشه شفاف و باصداقت با دیگران گفت و گو میکنند محیطهای کاری ، اجتماعی و خانوادگی که عزت نفس در آنها بسیار است محیطهای امنی است که افراد با خیال راحت نظرات خود را خالصانه و شفاف بیان میکنند. تصور کنید خانواده ایی یا محیط کاری که همه باهم روراست و یکرنگ باشند. در اینچنین محیطی هرگز از دروغ خبری نیست . هرگز غیبت و بدگویی دیگران معنایی نخواهد داشت. همه به رشد هم کمک میکنند کسی اهل پنهان کاری نیست زیرا همه باهم یکرنگ و شفاف هستند. عزت نفس به ما کمک میکند اطرافیان بهتری برای زندگی خود انتخاب کنیم. مطالعات نشان میدهد افرادی که عزت نفس سالمی دارند سعی میکنند که افرادی مشابه خود را در دایره روابط خود قرار دهند.

نشانه های کمبود عزت نفس چیست ؟

اجازه بدهید موضوع را بایک خاطره از یکی از دوستانم با شما مطرح کنم

دوستی داشتم که در بخش فروش یک شرکت فعالیت میکرد ایشان بسیار با استعداد و توانمند بود اما بزرگترین مشکل او این بود که خودباوری و عزت نفس پایینی داشت. بااینکه سرشار از ایده های بسیار بود که هم میتوانست به خودش کمک کند و هم میتوانست به مجموعه و سازمانش خدمات برساند اما به همین دلیل از ابراز اینم ایده ها خودداری میکرد ایشان برایم تعریف میکرد که مدتها بود ایده ایی داشتم که فکر میکردم میتواند به رشد کسب و کارم کمک کند اما از مطرح کردنش با مدیر مجموعه ام خودداری میکردم ته دلم میگفتم که : این ایده خیلی ساده و پیش و پا افتاده است اصلا چه کسی به این ایده اهمیت میدهد اصلا من رو چه به اینکارها و…..خودش تعریف میکرد که مدتها با خودم درگیر بودم که این را بگویم یا نه در نهایت هم خودم خودم را سانسور کردم و ایده ام را بی ارزش و ناچیز قلمداد نمودم اما جالب است که بدانید مدتی بعد همین ایده را یکی از همکاران مجموعه ما در جلسه هیئت مدیره مطرح کرد و خودش هم مسئول اجرای آن شد و درنهایت بابت سودآوری که بخاطر این ایده به مجموعه داشت سود قابل توجهی عاید مجموعه شد و او هم ارتقا رتبه یافت.

این داستان دقیقا مصداق بارز موضوع خودکم بینی و کمبود عزت نفس است. این فرد باوجود افکار و ایده های جالبی که داشت و میتوانست هم بخودش کمک کند و هم به مجموعه ایی که درآن خدمت میکند سود قابل توجهی برساند به دلیل اینکه خودش را باور نداشت و از درون احساس بی ارزشی میکرد ایده و فکر خودش را هم بی ارزش میدانست.

نشانه های افرادی که خودکم بینی و عزت نفس پایین دارند :

داشتن نگاه و جهان بینی و نگرش منفی نسبت به خود ، نسبت به دیگران و نسبت به جهان اطراف

داشتن احساس شرمساری زیاد در ارتباطات با دیگران

بشدت حساس و زود رنج در مقابل برخورد دیگران

بسیار حساس در مقابل انتقادات اطرافیان

ترس بیش از حد نسبت به قضاوت شدن از سوی دیگران

عدم توانایی پذیرش خطاها و اشتباهات خود و خطاها و اشتباهات دیگران

احساس گناه بیهوده نسبت به خطاهای گذشته

عدم مسئولیت پذیری نسبت به خود و اطرافیان

احساس قربانی بودن در زندگی

دائما سرزنش کننده دیگران بودن و دائما دیگران را مورد قضاوتهای شدید قرار دادن

منتقد درونی بسیار سختگیر و سرزنش کننده

میل شدید به کمالگرایی و انجام کارها به صورت کامل و بی نقص

ترس زیاد از شکست و ترس شدید از عدم تایید از سوی دیگران

و……

چرا دچار خودکم بینی و کمبود عزت نفس میشویم ؟

دلایل زیادی برای این موضوع وجود دارد که بیشتر این مسائل به دوران کودکی ما بازمیگردد. شاید اکثر انسانهای دنیا چندین مرحله تجربه طردشدن و احساس حقارت را چشیده باشند. بسیاری از انسانها این حقارتها و خودکم بینیهایی که مخصوصا در روابطشان آزارشان میدهد را دستکم میگیرند واز آنها فرار میکنند به همین جهت در خلوت و تنهاییشان بسیار با خودشان درگیر میشوند اما عده معدودی هستند که حاضرند واقعیت را بپذیرند و شجاعانه و مسئولانه به جای فرار برای برطرف کردن مشکل اقدام کنند.

عزت نفس پایین و خودکم بینی چگونه تاثیرش را بر زندگی ما نشان میدهید ؟

مثال کارمند را یکبار دیگر مطالعه کنید بزرگترین ضرر خودکم بینی و کمبود عزت نفس این است که به اندازه توانمان تلاش نمیکنیم. احتمالا زیاد دیده اید افرادی که چندان حرفی برای گفتن ندارند اما خوب بلدند پرطمطراق و پرغرش حرف و ایده خود را به کرسی بنشانند و حتی دیگران را متقاعد کنند. این فرد یا این مدل افراد خودشان را دستکم نمیگیرند. در حد توان خود مهارت و هنرشان را ابراز میکنند. اما خودکم بینها و افرادی که کمبود عزت نفس دارند از ابراز ایده و فکر و نظرشان اجتناب میکنند یعین خودشان خودشان را سانسور میکنند.جرات ابراز وجود ندارند. با وجود داشتن توانمندی و مهارت و استعداد به دنبال چالش و رشد و پیشرفت نمیروند.همیشه در یک ترس دائمی به سر میبرند زیرا جهان آنها جهان ناامنی است.

کمبود عزت نفس در روابط ما چه نقشی دارد ؟

خودکم بینی زمانیست که حس میکنیم به هردلیلی ما از بقیه کمتر هستیم. احتمالا با این حس مواجه شدید که وقتی وارد جمعی میشوید حس میکنید شما از آن جمع کمتر هستید. یک جور احساس جقارت و خود کم بینی  به این میگویند ضعف عزت نفس و کمبود احساس ارزشمندی. وقتی حس کم ارزش بودن داریم خودمان را لایق بیشتر شدن و بهتر شدن نمیدانیم افراد ، گروه ها و جوامعی که احساس خود کم بینی میکنند همیشه با وجود استعدادها و منحصر به فرد بودن خودشان کار خاصی و پیشرفت خاصی نخواهند داشت زیرا که خودشان را لایق پیشرفت و بهتر شدن نمیدانند.خودشان را لایق ارتباط با آدمهای مهم و بزرگ نمیدانند.وقتی به یک فرد خودکم بین یک پیشنهاد خوب کاری یا موقعیت خوب پیشنهاد بدهید اصلا خودش را لایق آن موقعیت نمیداند. فکر میکند حتما اتفاقی رخ داده که به من همچین پیشنهادی میدهند. من که اصلا لیاقت این شرایط و موقعیت را ندارم پس اشتباهی صورت گرفته است.

چه رفتارهایی باعث میشوند که عزت نفس ما تخریب گردد ؟

هر چه بیشتر اهل پنهانکاری ، انزوا و دوری گزینی از دیگران باشیم عزت نفس ما کاهش میابد. هر چه بیشتر احساسات درونمان را سرکوب و انکار کنیم و از بیان آنها دوری نماییم عزت نفس ما بیشتر تخریب میشود. هرچه بیشتر کارهای غیراخلاقی و غیرانسانی صورت دهیم عزت نفس ما بیشتر آسیب میبیند. شاید مهمترین نکته این باشد هرچه در خلوت خودمان بدی کنیم با اینکه در خلوت خود هستیم اما همین اعمالی که هیچ کس غیر خود بدانها واقف نیستیم عزت نفس ما راکاهش میدهد. زندگی بدون برنامه ریزی و بدون انضباط ، زندگی با اهمالکاری و تنبلی عزت نفس ما راکاهش میدهد. هدفگذاری های اشتباه و برآوردهای اشتباهی که در واقع خودمان باعث شکست خودمان میشویم باعث لطمه خوردن به عزت نفسمان خواهد شد.دروغ و بدگویی از دیگران و سرزنش دائمی این و آن از عزت نفس ما میکاهد.

درخواست از شما عزیزان :

در این مقاله به بررسی عزت نفس و مفهوم آن و نشانه های افرادی که عزت نفس پایین دارند پرداختیم. همانطور که خانم کارن هورنای یکی از روانشناسان بزرگ گفته مشهوری دارد به این مضمون که ” در خودشناسی با خودت بیرحمانه صادق باش ” از شما درخواست دارم با خودتان صداقت داشته باشید و تجربیات خود را در مورد این مقاله یادداشت کنید. اگر واقعا نشانه های کمبود عزت نفس و خودکم بینی را در خود مشاهده میکنید به سادگی از کنار آنها عبور نکنید. در مقاله بعدی به بیان ویژگیهای افراد دارای عزت نفس و روشهای افزایش عزت نفس و عبور از خودکم بینی و بی ارزشی خواهیم پرداخت.