حریص بودن کودک: همه اسباب بازیهای دنیا مال منه!

مامان اینو برام می خری ؟
دخترم من که تازه برات عروسک خریده بودم! تو همین الان هم ۲۰ تا عروسک داری!
من اونا  را دیگه دوست ندارم. تازشم پارمیدا ۳۰ تا عروسک داره و هر وقت هم به مامانش میگه براش باز هم عروسک می خره.
من این یکی را هم می خوام اگه برام نخری اینقدر گریه می کنم جیغ می زنم تا برام بخریش. شب هم به بابایی می گم اصلا منو دوست نداری و برام عروسک نمی خری.

خواننده عزیز این مکالمات برای شما آشنا نیستند؟ بسیاری از والدین بارها و بارها از میل سیری ناپذیر فرزندان خود جهت داشتن اسباب بازی های متعدد، خوراکی های متنوع، البسه رنگارنگ شکایت کرده اند. گاها فرزندان جهت رسیدن به خواسته خود چنان الم شنگه ای راه می اندازند که والدین از ترس آبرویشان با خواسته ی آنان موافقت می کنند. اما این خواسته ها تمامی ندارد!

این مقاله بر آن است تا به یک سری سوالات والدین مثل:
حرص چگونه شکل می گیرد؟
آیا حریص بودن کودک امری است ژنتیکی یا تربیتی؟
ویژگی های کودک حریص چیست؟
در راستای مواجه شدن با این ویژگی ناپسند چه کار می بایست انجام داد؟
پاسخ بدهد.

حریص شدن کودک چگونه شکل می گیرد؟

حرص یکی از ویژگی های ناپسند شخصیتی است که اگر در دوران کودکی به هر دلیلی شکل بگیرد و تقویت گردد به دشواری می توان در بزرگسالی آن را درمان کرد.
کودک در سنین ۳ تا ۴ سالگی خودمحوری بسیاری دارد که می اندیشد تمامی دنیا می بایست بسیج شوند تا نیازهای او را برآورده کنند.
به عبارتی اگر اسباب بازی های بی شمار و خوراکی های متنوعی داشته باشد باز هم به مال دیگران حریص است.

حال اگر در همین دوران که کودک هنوز از مرحله خود محوری عبور نکرده و وارد مرحله ارتباط با سایر همسالان و تعدیل نیازها و به اشتراک گذاری دارایی هایش نشده است، والدین به تمامی نیازهای او اعم از ضروری و غیر ضروری پاسخی مثبت بدهند و تحت هر شرایطی خواسته های او را اجابت کنند؛ او در این مرحله تثبیت شده و باقی خواهد ماند.

گه گاه والدین با اشتیاق کامل خواسته های فرزند خویش را محقق نمی کنند بلکه به دلیل اینکه کودک با جیغ، فریاد و گریه خواسته اش را مطالبه می کند؛ آنها را وادار می سازد جهت جلوگیری از بی آبرویی و آزار دیگران، خواسته او را اجابت کنند. همین موضوع موجب شکل گیری و تقویت یک رفتار نامطلوب در کودک می شود که هرگاه کسی خواسته اش را اجابت نکرد؛ از مکانیزم گریه و شیون استفاده کند.

حریص بودن کودک ژنتیکی یا تربیتی؟!

تحقیقات روانشناسی نقش به سزایی برای عوامل محیطی جهت ایجاد حرص در کودک قایل شده اند. به نظر  آنها برخی ویژگی های شخصیتی بسیار تحت تاثیر محیط هستند تا وراثت.  حریص بودن کودک از جمله این ویژگی هاست. زیرا محیطی که کودک در آن رشد می کند و میزان تقویتی که به واسطه والدین و بزرگسالان دریافت می کند می تواند رفتارهای نامطلوب و ویژگیهای شخصیتی ناپسند نظیر حرص را شکل دهد.

ویژگی های کودک حریص

۱. ترس از دست دادن دارد.

وقتی کودکی به اشیا عشق می ورزد و حس ارزشمندی و عزت نفسش به واسطه میزان دارایی هایش در او شکل گرفته باشد؛ آن وقت است که با ترس از دست دادن مواجه می شود و تمام تلاش خود را برای نگهداری بیشتر به کار می گیرد. این خود سبب شکل گیری بخل و خساست شده و یا حرص بیشتر برای مالکیت اشیا جهت آرام سازی خویش است،

۲. دروغگویی

کودک حریص، برای این که ارضای نیازهای غیر ضروری خود را به دیگران بقبولاند، مجبور به دروغگویی می شود.

۳. فریب کاری: ویژگی حریص بودن کودک

کودک حریص با ایفای نقش های فریب کارانه، دیگران را ترغیب به تامین نیازهایش می کند.

۴. نسبت به دیگران پرتوقع است!

او همواره فکر می کند که تمامی انسان ها ابزارهایی برای رسیدن او به نیازهایش هستند. در نتیجه همواره از انسانها توقع دارد در خدمت او باشند.

۵. پنهان کاری کودک حریص

کودک حریص، به دلیل اینکه ترس از دست دادن دارد و همواره فزونی خواه است بسیاری از مواقع داراییهایش را مخفی می کند.

۶. خودخواهی

او همواره فکر می کند که تمامی خوراکی ها و اسباب بازی ها و امکانات رفاهی از آن اوست و هر وقت اراده کند می بایست فراهم شود.

برای اینکه با شکل نمایشی کودک حریص بیشتر آشنا شوید فیلم پاتال و آرزوهایش را حتما ببینید.

عوامل شکل گیری حرص در کودک

۱. سبک فرزند پروری سخت گیرانه یا سهل گیرانه

در سبک فرزند پروری سخت گیرانه، به دلیل اینکه والدین در زمان مناسب یا به حد کفایت، نیازهای فرزند خود را اعم از عاطفی و رفاهی برآورده نمی کنند؛ او را به سمت حرص سوق می دهند. اما در سبک فرزند پروری سهل گیرانه والدین همواره در خدمت فرزندان خویش هستند و او را خودخواه و پرتوقع بار می آورند.

۲. زیستن در خانواده های آشفته و نابسامان ،میل به حریص بودن کودک و احتکار را زیاد می کند.

۳. مقایسه شدن به طور دائم با سایر کودکان

مقایسه شدن، عملی است که عزت نفس کودک را مخدوش می کند و در نتیجه او برای کسب حس ارزشمندی و تایید دیگران ممکن است دچار حرص شود.

توصیه هایی به والدین

۱. اگر شما والد عزیز سبک فرزندپروری مقتدرانه داشته باشید یعنی در اجرای قوانین مهربان و در عین حال قاطع باشید، به کودک خود کمک خواهید کرد تا ویژگی های شخصیتی پسندیده نظیر سخاوت و قناعت را شکل دهد.

۲. همان گونه که می دانید فرزندان آینه رفتارهای والدین خویش هستند پس اگر می خواهید آنها همواره رفتاری پسندیده داشته باشند، خود الگوی مناسبی برای فرزندانتان باشید. به عبارتی از رفتارهای نکوهیده نظیر چشم و هم چشمی، مقایسه کردن اجتناب کنید.

۳. والدین عزیز می بایست توجه داشته باشید برای مواجه شدن با حرص ورزی کودک، برای اینکه نیازهای کودک و شیوه مطلوب تامین آنها را بشناسید ضرورت دارد وقت و انرژی زیادی صرف کنید تا ارتباط خوبی با فرزند خویش برقرار کنید. اگر خود به تنهایی نمی توانید از پس این کار برآیید؛ از متخصصین روانشناسی کمک بگیرید.

۴. والدین عزیز توجه داشته باشید اثر سویی که محبت بیش از اندازه به کودک روا می دارد به مراتب بیشتر از کم توجهی شماست. این اثر شامل کاهش اعتماد به نفس و حس مسئولیت پذیری و از بین رفتن حس استقلال، اراده و پشتکار کودک می باشد. بنابراین با رعایت اعتدال در ابراز عاطفه و رفتار حمایت گرایانه خود، به فرزندان خویش بفهمانید که نباید همیشه انتظار داشته باشند که همه به او محبت کرده و نیازها و خواسته هایش را محقق کنند.

۵. به موقع به کودکان خود نه بگویید.

وقتی کودکتان خواسته ای از شما دارد که امکان انجامش را ندارید یا به صلاحش نیست، مقتدرانه و در عین حال با مهربانی به او نه بگویید. در صورتی که با الم شنگه و جیغ و فریاد او مواجه شدید به او بی اعتنایی کنید. همچنین مفهوم نه را برای کودک خود با صراحت توضیح بدهید. اینکه معنای آن نه برای همیشه است یا در آینده نزدیک خواسته او را محقق می کنید.

۶. والد عزیز شما می بایست در راستای مواجه شدن با مساله حریص بودن کودک دلبندتان، در دو مقوله به او آموزشهایی بدهید. یکی شناخت واقعیت ها، محدودیت ها و فرصت ها می باشد و مقوله دیگر تفکر خلاق است.

در مورد اول فرزند شما باید بداند در طول زندگی با محدودیت ها و ناکامی هایی مواجه خواهد شد و می بایست واقع نگر باشد. اما در مورد دوم نمی بایست برای رسیدن به خواسته هایش تنها وابسته به راهکارهای مشخص یا تعامل با آدمهای مشخص باشد. بلکه وقتی با اوضاعی مواجه می شود که بر وفق مراد او نیست می بایست بتواند راهکارهایی مناسب بیابد تا شرایط را به نفع خود تغییر دهد.

۶.مسئولیت دادن به کودک حریص

یکی از روش هایی که می تواند به کودک حریص یاری رساند تا بتواند بر حرص خود غلبه کند، دادن مسئولیت به کودک است و این در صورتی رقم می خورد که شما  در قبال تمامی شیونها و الم شنگه های او صبور و بی اعتنا باشید و تامین نیازهایش را منوط به انجام مسئولیتهایش  قرار دهید. در این راستا می بایست با تمامی اعضای خانواده حتی خویشاوندان نزدیک کودک صحبت کرده و آنها را دعوت به همکاری کنید. زیرا گه گاه کودک وقتی می بیند مادر نیازش را اجابت نمی کند، سراغ پدر، پدر بزرگ، مادربزرگ یا هر خویشاوندی که عطوفت زیادی دارد می رود تا خواسته اش را محقق کند.

سخن پایانی

در پایان حتی اگر شما والد عزیز با کودکی حریص مواجه هستید که در عین اینکه تمامی ویژگی های که در بالا قید شد را داراست، باز هم  تمام توصیه های بالا برایش مکفی نباشد. بنابراین بهتر است در راستای بهبود این ویژگی فرزند دلبندتان بر اساس میزان شدت حرص ورزی از یک متخصص روانشناسی کودک یا خانواده درمانگر کمک بگیرید. همچنین لازم است تمامی اعضای خانواده در راستای بهبودی فرزند دلبندتان مشارکت داشته باشند.