برای داشتن مهارت های ارتباطی موثر چه کار کنیم؟

داشتن مهارت های ارتباطی موثر در دنیای کنونی بسیار ضروری و مهم است. ارتباطات فرابند پویایی هستند و چگونگی ارتباط شما بر مناسبات کاری و زندگی شما تاثیرات مثبت و منفی می گذارد. خوشبختانه تکنیک هایی وجود دارد که می توان به کمک آن ها، مهارت های ارتباطی موثر را در خود ایجاد و تقویت کرد.

در این پست، سه مبحث را در همین خصوص پوشش خواهیم داد که توجه و به کارگیری این مباحث، شما را در کسب مهارت های ارتباطی موثر راهنمایی می کند:

• ارتباطات اصلا چه هستند؟ (تعریف ارتباط)
• ۵ مانع برای داشتن ارتباط موثر
• و ۹ مهارت برای داشتن ارتباط موثر

ارتباط یعنی چه؟

 

پیش از اینکه مهارت های ارتباطی موثر را بدانیم ضروری است که با مفهوم ارتباط آشنا شویم. تعاریف زیادی برای ارتباط در منابع معتبر آمده است که چند مورد در زیر آورده شده است:

• بیان یا تبادل اطلاعات از طریق صحبت کردن، نوشتن و رسانه های ارتباطی دیگر مثل تلفن و کامپیوتر و به منظور ارسال و دریافت اطلاعات- گوگل
• فرایند به کارگیری کلمات، صداها، علامت ها و شیوه رفتار برای بیان یا تبادل اطلاعات یرای بیان ایده ها، اندیشه ها و احساسات و … شما به فرد دیگر- فرهنگ لغت مریام وبستر
• بیان افکار، پیام ها یا اطلاعات از طریق گفتگو، اشاره کردن، نوشتن و نحوه رفتار- فرهنگ لغت آزاد
• گفتگو کردن برای بیان یا تبادل اطلاعات، افکار و احساسات- فرهنگ لغت کالینز
• بیان یا تبادل اطلاعات به واسطه صحبت کردن، نوشتن و به کارگیری رسانه های دیگر- فرهنگ لغت آکسفورد

در فرهنگ لغت های ایرانی نیز برای ارتباط تعاریفی آمده است همچون

• مجموعه عمل ها و وسیله هایی که ارتباط را برقرار می کنند.- فرهنگ لغت معین
• تماس برقرار کردن با کسی از طریق وسیله‌ای مخصوص- فرهنگ لغت عمید

همانطور که در بالا می بینید ارتباط تنها شامل کلمات نمی شوند. ارتباط ضمن به کارگیری کلمات شامل

• چطور حرف بزنیم؟ لحن و صدای شما
• چرا حرف بزنیم؟ هدف و منظور پیام
• چه وقت حرف بزنیم؟ برای مثال در طول مناظره، ساعتی از روز
• چه حرف هایی را نزنید؟ بعضی وقت ها حرف زدن شما تصویر روشنی از حرفهای رایج و روزمره شما می دهد.
• زبان بدن شما شامل چهره، حرکات و نحوه استقرار شما

پنج مانع برای داشتن ارتباط موثر

 

۱- قضاوت در مورد دیگر افراد

اگر شما در حالی که با اشخاص دیگر صحبت می کنید آنها را مورد قضاوت قرار دهید، در روابط شما تاثیر منفی بر جای می گذارد. مثلا از مسائل آگاهی ندارید و شروع به انتقاد و عیب جویی از فرد مقابل و یا افرادی که در آنجا حضور ندارند، می کنید که این می تواند مسبب عیب جویی یا اسم گذاشتن روی افراد شود و در ارتباط شما با آن شخص تاثیر سوء بگذارد.

۲- توجه نکردن به صحبت های شخص مقابل

مثلا با موبایل بازی می کنید یا با وسایل الکترونیکی دیگری سرگرم هستید به جای اینکه به صحبت هایی که شخصی شما را مورد خطاب قرار داده توجه کنید یا در حالی که به صحبت های وی گوش می دهید نگاه و توجهتان در جای دیگری باشد. این کارها موجب می شوند تا شخص مقابل از ادامه ارتباط با شما مایوس و دلسرد شود.

---

 

۳- حرف زدن به زبان فنی

اگر در یک جمعی که اشخاص به زبان فنی و مربوط به حرفه خود حرف بزنند و از کلمات اختصار استفاده کنند مطمئنا منظور ما را در این خصوص درک می کنید. مطمئنا صحبت کردن ما به زبانی که شخص مقابل با این کلمات و اصطلاحات نا آشنا است، ارتباط موثر را غیرممکن می کند.

۴- راه حل دادن یا مشاوره بدون اینکه شخص از ما تقاضا کند

افرادی که به من می گویند چه کار کنم را دوست ندارم. شما چطور؟ مگر زمانی که خود از فرد مقابلم بخواهم مرا راهنمایی کند. پس در نظر داشته باشید ارائه راهکار در حالی که شخص از ما تقاضا نکرده است می تواند برای وی ناخوشایند باشد.

۵- توجه نکردن به احساسات و نگرانی های فرد

در یک گفتگو زمانی که شخص مقابل از نگرانی ها و احساسات خود برای ما سخن می گوید بی توجه باشیم و واکنشی نشان ندهیم، این کار موجب دلسردی او شده و حتی منجر به قطع ارتباط شود. لازم است به عنوان یک شنونده، در مقابل احساسات و صحبت های طرف مقابل، به وی اطمینان خاطر دهیم و از نگرانی ها، استرس و ناراحتی های احتمالی که ممکن است در حین صحبت از شخص مقابل مشاهده کنیم، بکاهیم.

۹ مهارت ارتباط موثر

 

شما نمی توانید یک شبه مهارت های ارتباطی موثر را در خود ایجاد کنید بلکه مهارت های ارتباطی موثر را می بایست همچون یک گیاه بکارید و آن را پرورش دهید. در زیر چند مهارت آورده شده که می توانید با تمرین آنها، مهارت های ارتباطی موثر را در خود ایجاد و بهبود بخشید.

۱- شنونده فعال باشید

برای اینکه یک شنونده فعال باشید، سعی کنید با دقت به صحبت های شخص مقابل گوش کنید. با تمام وجود و با علاقه حرف های او را بشنوید. آنچه که در دلتان است را به شخص مقابل بگویید و انتقال دهید. فراموش نکنید که “اساسا انسانها نیاز به این دارند که نیازهایشان درک و فهمیده شود. بهترین راه برای درک کردن دیگران این است که به صحبت هایشان گوش دهید.” – رالف نیکلز

۲- ارتباط غیرکلامی داشته باشید

ما به وسیله کلمات، حرکات و زبان بدن اطلاعات را ارسال می کنیم و پس از شنونده فعال بودن، داشتن ارتباط غیر کلامی برای داشتن ارتباط موثر مهم و ضروری است. بعضی وقتها ما از پیام هایی که به صورت غیرکلامی می فرستیم غافل هستیم. لحن و صدا، تماس چشمی، حالت چهره، سکوت و حرکات و نحوه قرارگیری دست ها، بازو و پای ما در حین صحبت کردن همگی نشانه های ارتباط غیرکلامی است. آیا شما نسبت به پیام هایی که در ارتباط غیرکلامی ارسال می کنید آگاهی دارید؟

۳- سوال بپرسید

وقتی شما در حال گفتگو با یک شخص هستید، سوال پرسیدن شما نشان می دهد که چقدر صحبت های وی را فهمیده اید و درک کردید. انواع سوالات وجود دارد که شما می توانید آنها را بپرسید مثل کلماتی که آغازگر هستند، مثلا سوالاتی که با چیه و چطور شروع می شوند. کلماتی که در انتهای سوال می آیند مثلا انجام دادی، انجام میدی، می خواد بشه، داره، میتونه و … ) و سوالاتی که به طور خاص هستند که می توانند با کلمات پرسشی مثل چه وقت، کجا، چه کسی، کدام، چقدر پرسیده شوند یا سوالاتی که الهام بخش هستند، مثل چه رویاها و آرزوهایی دارید؟

۴- خلاصه حرف بزنید و حرفتان را کش ندهید

وقتی در حال حرف زدن هستید شمرده شمرده، کوتاه و به زبان ساده  صحبت کنید. طولانی حرف زدن شما می تواند خارج از حوصله مخاطب شما باشد و کیفیت گفتگو را کم کند.

۵- شفاف و بدون ابهام سخن بگویید

برای اینکه مشخص شود شما سخنان شخص مقابل را کامل و به درستی متوجه شده و گوش کرده اید این است که خودتان نسبت به صحبت های وی بازخورد روشنی داشته باشید. این نشان می دهد که شما در حال گوش دادن به سخنان شخص هستید و پیام هایی که از او دریافت می کنید را مورد ارزیابی قرار می دهید. این تکنیک یکی از مهارت های ارتباطی موثر در روابط شماست.

۶- امید دهنده باشید

برای شخصی که احساسات خود را با شما به اشتراک می گذارد، امید دهید. مثلا زمانی که شخص از ایده های خود با شما صحبت می کند سعی کنید از کلمات انگیزه بخش استفاده کنید به جای اینکه او را مایوس و منصرف کنید.

۷- بازخورد بدهید

بازخورد دادن به صحبت های شخصی که به صحبت هایش گوش می دهید و همچنین بازخوردهایی که از طرف مقابل نسبت به صحبت های خود دریافت می کنی، برای داشتن ارتباط موثر اهمیت زیادی دارد. توجه نکردن به این بازخوردها، به ارتباط آسیب می زند.

۸- حس اعتماد و آرامش را در خود تقویت کنید

اعتماد برای شما چه مفهومی دارد؟ چگونه می توانید اعتماد دوستان، خانواده و همکاران تان را به خود جلب کنید؟ آیا آنچه را می گویید، قصد انجام آن را دارید؟ و با صداقت و درستی ارتباط برقرار می کنید؟ چگونه در ارتباط با دیگران اعتماد سازی می کنید؟ بزرگی و شکوه یک دوستی و رفاقت صرفا داشتن لبخند مهربان و لذت همراهی نیست بلکه رسیدن به اعتماد و آرامشی است که طی شناخت و کشف شخص دیگر در ما اتفاق می افتد و در ما ایجاد اعتماد می کند.

۹- حضور داشته باشید

حضور داشتن با بیشتر مهارت های بالا در ارتباط است. برخی کارها به حضور داشتن اشاره می کنند مثلا شخصی که با وی ارتباط برقرار می کنید را بپذیرید و قبول داشته باشید. نسبت به او دلسوز باشید و در ارتباط با وی پیش قدم شوید.

امیدوارم این پست برای داشتن مهارت های ارتباطی موثر برای شما مفید بوده باشد.