کودک و شروع روابط اجتماعی

شروع روابط اجتماعی برای کودکان یک مرحله مهم در رشد و توسعه آن‌ها است. از ابتدای زندگی، کودکان به دنبال تعامل با دیگران هستند و تلاش می‌کنند تا روابط دوستانه‌ای با هم‌سنان خود برقرار کنند. در این مرحله، کودکان به دنبال کسب تجربه، یادگیری مهارت‌های ارتباطی و تکامل شخصیت خود هستند.

شروع روابط اجتماعی در کودکی

از دوران نوزادی، کودکان به دنبال تعامل با دیگران هستند. در این مرحله، ارتباط با والدین، پرستاران و دیگر افراد محیط زندگی آن‌ها، اولین تجربه اجتماعی آن‌هاست. با گذشت زمان، کودکان به دنبال تعامل با هم‌سنان خود هستند و تلاش می‌کنند تا روابط دوستانه‌ای با آن‌ها برقرار کنند.

با شروع دوران پیش‌دبستانی، کودکان به دنبال تعامل با افراد جدیدی هستند. در این مرحله، تجربه شروع مدرسه و قرار گرفتن در محیط جدید، می‌تواند برای کودکان چالش‌برانگیز باشد. اما این چالش می‌تواند باعث تقویت مهارت‌های ارتباطی، خودباوری و تعامل اجتماعی کودکان شود.

تأثیر روابط اجتماعی بر رشد کودکان

روابط اجتماعی باعث توسعه اجتماعی، شخصیتی و روحی کودکان می‌شود. با شروع روابط دوستانه، کودکان یاد می‌گیرند که چگونه با دیگران ارتباط برقرار کنند، درک و توجه به نیازهای دیگران داشته باشند و درک بهتری از خودشان داشته باشند. همچنین روابط دوستانه باعث تقویت مهارت‌های ارتباطی، مهارت‌های اجتماعی و خودباوری کودکان می‌شود.

در مقابل، عدم دسترسی به روابط اجتماعی منجر به ایجاد مشکلات اجتماعی، افسردگی و نارضایتی در کودکان می‌شود. بنابراین ایجاد فرصت‌های مناسب برای شروع روابط اجتماعی، برای کودکان بسیار مهم است.

نحوه کمک به کودکان برای شروع روابط اجتماعی

والدین و پرستاران می‌توانند به کودکان کمک کنند تا روابط اجتماعی خود را تقویت کنند. برخی از راهکارهای مفید شامل:

– ارائه فرصت‌های مناسب برای تعامل با دیگران، مانند شرکت در فعالیت‌های گروهی و بازی‌های اجتماعی.
– تشویق کودکان به پیدا کردن دوستان جدید و روابط دوستانه برقرار کردن با آن‌ها.
– ارائه مداحت‌هایی به کودکان، به خاطر تلاششان در برقراری روابط دوستانه.
– تشویق کودکان به به اشتراک گذاشتن نظرات، احساسات و تجربیاتشان با دوستانشان.

در نهایت، شروع روابط اجتماعی برای کودکان یک مرحله جذاب و مهم در رشد و توسعه آن‌هاست. با ارائه فرصت‌های مناسب برای تعامل با دیگران، والدین و پرستاران می‌توانند به کودکان کمک کنند تا مهارت‌های ارتباطی، مهارت‌های اجتماعی و خودباوری آن‌ها را تقویت کنند.

نوزاد از همان زمان که به دنیا می‌آید به طور فوق‌العاده‌ای آماده‌ی روابط متقابل با والدین خود می‌باشد. او دارای غریزه‌ی معاشرت است که باعث می‌شود والدین با او ارتباط برقرار کنند. والدین و نوزاد هر دو آمادگی روابط متقابل و دوجانبه را که اساس تمام روابط اجتماعی است، دارا می‌باشند.

در مقابل، سرگرمی کودک با اسباب‌بازی‌ها یک رابطه‌ی یک طرفه است و کودک به این امر واقف است. اسباب‌بازی‌ها می‌توانند او را خوشحال کنند، اما نمی‌توانند خوشحال شوند و واکنشی نسبت به یک رابطه‌ی گرم و جاری نشان دهند. نوزاد در جستجوی علاقه و توجه است و والدین با عشق خود می‌توانند از نوزاد یک موجود اجتماعی بسازند. این انتظار واکنش، در تمام نوزادان مشهود است. اگر ما بخواهیم که کودکان به عشق به بزرگ‌سال خو بگیرند، از ابتدا باید نیازهای آن‌ها را پاسخ بگوییم و به آن‌ها واکنش نشان دهیم. با این کار باعث می‌شویم آن‌ها نسبت به دیگران واکنش‌های دوستانه و محبت‌آمیز نشان دهند. به این ترتیب کار مهمی برای آن‌ها انجام داده‌ایم. چون در این صورت آن‌ها به خوبی پذیرفته شده و مورد محبت واقع می‌شوند.

رابطه‌ای که کودک با والدین خود و در وهله‌ی اول با مادر خود برقرار می‌کند، پایه‌ی تمام روابط دیگر او به شمار می‌رود. کودکان با تقلید از ما اجتماعی می‌شوند. نخست حالات چهره، سپس صداها، حرکات و بالاخره تمام رفتار والدین را تقلید می‌کنند.

کودک در فرصتی به کوتاهی سال اول زندگی، بسیاری از روابط اجتماعی اصلی را از والدین خود می‌آموزد. بنابراین والدین مسئولیت دارند که بیش از پیش اجتماعی باشند. نوزاد از لحظه‌ی تولد به صداهای بلند واکنش نشان می‌دهد، بنابراین باید از لحظه‌ی تولد با او سخن گفت و هرگز آن را قطع نکرد. سخن گفتن با کودک، آغاز راه اجتماعی شدن است.

نوزادی

کودک شما می‌خواهد که بشنود، نگاه کند و به حرکات شما پاسخ دهد. او سرش را تکان می‌دهد با دهانش حرکاتی می‌سازد، زبانش را بیرون می‌آورد و بدنش را تکان می‌دهد.

 

چگونه می‌توانید به کودک خود کمک کنید

• اطمینان حاصل کنید که نوزاد با پوست شما تماس دائمی دارد. این امر برای برقراری روابط اجتماعی ضروری است.
• با پاسخ دادن به تمام واکنش‌های او، «مکالمه‌ی» دوطرفه‌ای را به وجود آورید. این امر او را تشویق به صحبت کردن می‌کند.

روابط را برقرار سازید

نوزادان به تمامی تماس‌های مستقیم، عکس‌العمل نشان می‌دهند، و برقراری روابط متکی به تماس‌های چشمی و لامسه است.

۱۲ هفتگی

نوزاد شما سر خود را به سمت صدا برمی‌گرداند و لبخند می‌زند. او خوشحالی خود را با لبخند زدن و حرکات دست و پا ابراز می‌کند.

چگونه می‌توانید به کودک خود کمک کنید

• بسیاری از تأثیرات اولیه‌ای که نوزاد از دنیا می‌پذیرد، از طریق تغذیه با شیشه یا پستان آغاز می‌شود. همراه با حس لذت‌بخش شیر خوردن، با او تماس چشمی برقرار کنید. به طوری که تماس‌های اجتماعی را توأم با این حس تجربه کند.
• اگر شما با علاقه، عشق، حرکات و صداهای جالب به او واکنش نشان دهید، می‌آموزد که صمیمی شدن پاداش دارد.

هنگامی‌که شیر می‌خورد، با چشمان او ارتباط برقرار کنید

شیر خوردن را به زمان برقراری روابط فیزیکی تبدیل کنید. او را بغل کرده، به چشم‌هایش نگاه کنید و به آرامی با او صحبت نمایید.

۱۶ هفتگی

نوزاد شما می‌تواند به افرادی که با او صحبت یا بازی می‌کنند، نگاه کند و لبخند بزند. او شما و اعضا دیگر خانواده را می‌شناسد. علاوه بر این دوست ندارد مدت زیادی با یک اسباب‌بازی تنها بماند. هنگامی که او را تنها می‌گذارید، گریه می‌کند و اگر نزد او بروید از گریه بازمی‌ایستد و دست و پای خود را با شوق تکان می‌دهد.

چگونه می‌توانید به کودک خود کمک کنید

• نوزاد خود را برگردانید و به حالتی قرار دهید که به سهولت بتواند شما را در کنار خود ببیند. تا آن‌جا که ممکن است با او تماس چشمی برقرار کرده و حالات چهره و حرکات خود را بیشتر از حد معمول کنید.
• هر کاری که او انجام می‌دهد را تقلید کنید.
• تا آن‌جا که می‌توانید وقت بیشتری را صرف بازی با او کنید، بازی‌های همراه با حرکات موزون و آواز او را تشویق به این می‌کند که صدا ایجاد کند.

واکنش‌های خود را افزایش دهید

هنگامی که به او واکنش نشان می‌دهید از حالاتی بیش از حالات طبیعی استفاده کنید، طوری که او حضور شما را کنار خود احساس کند.

۲۰ هفتگی

در این سن نوزاد با برگرداندن سر و بدن خود، نسبت به افراد ناآشنا غریبی می‌کند، اما به افراد آشنا لبخند می‌زند. او به چهار روش می‌تواند ارتباط برقرار کند. گریه، سر و صدا کردن، حالات چهره و حرکات بدن.

او می‌تواند صدای آشنا را از صدای غریبه و عصبانی تشخیص دهد و به لبخند یا عصبانیت واکنش‌های متفاوتی نشان می‌دهد.

چگونه می‌توانید به کودک خود کمک کنید

 

• تمام صداهای نوزاد خود را با تغییر لحن تقلید کنید.
• اگر نوزاد شما شنونده است، او را به اصوات علاقه‌مند کنید. آهنگ ملایمی بنوازید، با کاغذهای مختلف صدا به وجود آورید. زنگ‌های کوچک را به صدا درآورید و یا یک شیشه‌ی متحرک را در نزدیکی تخت او قرار دهید.
• تمام میهمانان را با نوزاد خود آشنا کنید تا او به غریبه‌ها عادت کند.

 

توجه او را جلب کنید.

۲۴ هفتگی

اکنون او تظاهرات پرخاشگرانه‌ی بیشتری را نشان می‌دهد و با حرکاتی مانند دست زدن، نوازش کردن، پنجه کشیدن و ضربه زدن، واکنش نشان می‌دهد. ممکن است چنان به چهره‌ی شما نگاه کند که انگار سلام می‌کند یا ابراز علاقه می‌نماید. در این هنگام او از غریبه‌ها می‌ترسد و با چسبیدن و گرفتن، نسبت به شما احساس مالکیت می‌کند.

چگونه می‌توانید به کودک خود کمک کنید

• اگر کودک شما حالات زیادی نشان می‌دهد، شما نیز حالت‌های جدیدی به او نشان دهید. هنگامی که برای بغل کردن او می‌روید، دست‌های خود را به طرف او دراز کنید. او نیز از شما تقلید می‌کند.
• حالت قیافه‌ی خود را تغییر دهید و صدای خود را با آن تطبیق دهید. سپس منتظر بمانید تا او از شما تقلید کند.
• هم‌چنان او را با غریبه‌ها آشنا سازید و به او زمان بیشتری بدهید تا با آن‌ها سازگاری کند.

حرکات و حالات جدید او را تشویق کنید

به طور متنوع به حالت‌های او پاسخ دهید، طوری که دامنه‌ی وسیعی از پاسخ‌ها را یاد بگیرد.

۲۸ تا ۳۶ هفتگی

در این زمان کودک شما می‌تواند به کودک دیگر نگاه کند، دست خود را به سمت او دراز کرده و او را لمس کند. همچنین مایل است که در بازی‌ها شرکت کند و با سرفه، گریه، جیغ و سر و صدا کردن تلاش می‌کند که مورد توجه واقع شود.

چگونه می‌توانید به کودک خود کمک کنید

• به صورت فیزیکی ابراز محبت کنید. تجربیات لمسی او را تشویق کنید و بازی‌هایی انجام دهید که همراه با لمس باشد.
• اگر کودک شما صدایی به وجود می‌آورد، صداهای او را تقلید کنید. سپس یک صدای جدید به وجود آورید و منتظر پاسخ او بمانید. او به زودی یاد خواهد گرفت که صدا به معنای ارتباط است.
• استقلال او را با به تنهایی غذا خوردن تشویق کنید.
• کلمه‌ی «نه» را محکم تکرار کنید، طوری که معنای نفی را بفهمد.

به او بسیار محبت کنید

از هر فرصتی برای لمس او استفاده کنید و اجازه دهید شما را لمس کند.

۳۷ هفتگی تا یک سالگی

در این سن کودک شما نام خود را می‌داند و معنای «نه» را می‌فهمد. او شوخی را می‌فهمد و دوست دارد که شما را بخنداند. با فشردن سر و صورت خود به شما محبت زیادی را نشان می‌دهد. همچنین می‌تواند برخی از آداب اجتماعی مانند خداحافظی و بوسیدن را به خاطر آورد. اگر یک اسباب‌بازی را از او بگیرید، عصبانی می‌شود.

چگونه می‌توانید به کودک خود کمک کنید

• با استفاده از بازی‌ها و داستان‌های توأم با شوخی و خنده، برای او مفهوم شوخی در روابط اجتماعی را به وجود آورید.
• او را با کودکان دیگر آشنا کنید و گهگاهی با پرستاران و کسانی که به خوبی نمی‌شناسد، تنها بگذارید. اگر شخص دیگری برای مراقبت از کودک وجود نداشته باشد، به یک نفر وابسته می‌شود و این امر جدایی را دشوار می‌سازد.

آداب اجتماعی را به او نشان دهید

هنگام بیرون رفتن او را ببوسید و به عنوان خداحافظی دست تکان دهید و هنگام رسیدن به او سلام مخصوصی کنید.

۱۵ تا ۱۸ ماهگی

کودک شما اکنون هنگام لباس پوشیدن و درآوردن کمک بیشتری می‌کند. همچنین به اعضاء خانواده و عروسک‌های خود ابراز محبت می‌کند. او به بزرگ‌ترها علاقه‌ی بیشتری نشان می‌دهد و مایل است که از آن‌ها تقلید کند. همچنین از روابط اجتماعی و مهمانی‌ها لذت می‌برد. نه با کودکان دیگر، بلکه در کنار آن‌ها بازی می‌کند.

چگونه می‌توانید به کودک خود کمک کنید

• با محول کردن کارهای ساده، حس همکاری او را تقویت کنید.
• اجازه دهید برخی لباس‌ها را خودش بپوشد، او می‌تواند جوراب و کلاه خود را بپوشد. تا آن‌جا که ممکن است او را با کودکان دیگر آشنا سازید. از راه لذتی که از شما به دست می‌آورد انگیزه‌ی ایجاد روابط دوستانه را پیدا خواهد کرد. رفتار محبت‌آمیز او را با خویشاوندان، کودکان دیگر و عروسک‌هایش تشویق کنید.

او را تشویق به ابراز محبت کنید

هنگامی که به خواهر و برادران دیگر، اقوام یا عروسک‌های خود ابراز محبت و توجه می‌کند، او را تشویق کنید.

دو سالگی تا دو و نیم سالگی

در این سن ممکن است بازی کردن با دیگران برایش دشوار باشد و حس حسادت از خود نشان دهد. سعی می‌کند خود را به دیگران تحمیل کند. می‌خواهد مستقل باشد، اما به حمایت بزرگ‌سالان نیز احتیاج دارد.

چگونه می‌توانید به کودک خود کمک کنید

• همواره از تلاش‌های او حمایت کنید. شکست او را نادیده بگیرید و به او نشان دهید چگونه مشکلات را به آرامی حل کند. همه‌ی موفقیت‌های او را تشویق کنید.
• آموزش رفتارها را آغاز کنید. در مورد قوانین غیرقابل اغماض مثل قوانین مربوط به ایمنی اصرار داشته باشید.
• نظم را در حد معمول به او بیاموزید و بر آن تأکید کنید. نظم بیش از حد موجب بروز مشکلات رفتاری می‌شود. نظم کمتر از معمول نیز منتهی به رفتار ضداجتماعی می‌شود.

او را در بازی‌ها شرکت دهید

بازی‌هایی انجام دهید که در آن باید چیزی را به دیگری بدهید، به این ترتیب می‌آموزد که با دیگران سهیم شود.