برقراری ارتباط صحیح با نوجوان چگونه امکان پذیر است؟
نوجوانی دوره‌ای است که بسیاری از افراد مشکلات کم‌نظیری را در آن تجربه می‌کنند. در این دوران، ارتباط با خانواده، دوستان، معلمان، و حتی خودشان به چالش کشیده می‌شود. در این میان، برقراری ارتباط صحیح با نوجوان میتواند به عنوان یکی از راه‌حل‌های موثر برای کمک به او در مواجهه با این چالش‌ها مطرح شود. در این مقاله به برخی از روش‌های برقراری ارتباط صحیح با نوجوان پرداخته شده است.
۱. گوش کردن فعالانه
گوش کردن فعالانه به معنای تمرکز بر صحبت‌های نوجوان و عدم انحراف توجه به موارد دیگر (مانند تلفن یا تلویزیون) است. این روش به نوجوان اجازه میدهد تا احساس می‌کند مورد توجه قرار گرفته است و این باعث می‌شود که او بازتاب پذیرتر شود.
۲. تعامل با نوجوان
تعامل با نوجوان به معنای برقراری ارتباط با او در یک سطح مساوی است. به این معنا که شما نباید به عنوان یک افراد بالغ در مقابل او ایستاده و او را مورد تحقیر قرار دهید. به جای آن، باید با احترام با او برخورد کنید و به او اجازه دهید تا نظرات خود را بیان کند.
۳. ایجاد یک فضای امن
ایجاد یک فضای امن به معنای ایجاد یک محیطی است که برای نوجوان احساس امنیت و راحتی ایجاد شده است. برای ایجاد این فضا، باید زبان بدن خود را به گونه‌ای که نوجوان احساس امنیت می‌کند، تنظیم کنید. این شامل تمرکز بر صحبت‌های او، صحبت در سطح چشم و ایجاد ارتباط بصری است.
۴. استفاده از سبک موثر در ارتباط
سبک موثر در ارتباط به معنای استفاده از سبکی است که موجب برقراری ارتباط صحیح با نوجوان می‌شود. این شامل ارائه اطلاعات با دقت و شفافیت، استفاده از زبان بدن موثر، و ایجاد یک فضای امن برای نوجوان محسوب می‌شود.
۵. ایجاد تعامل با خانواده
ایجاد تعامل با خانواده به معنای برقراری ارتباط با اعضای خانواده نوجوان است. این روش میتواند به عنوان یکی از راه‌های موثر برای کمک به نوجوان در مواجهه با چالش‌های ارتباطی و اجتماعی به کار گرفته شود. این شامل برقراری ارتباط با والدین، و حضور در فعالیت‌های خانوادگی است.
به طور کلی، برقراری ارتباط صحیح با نوجوان میتواند به عنوان یکی از راه‌های موثر برای کمک به او در مواجهه با چالش‌های ارتباطی و اجتماعی به کار گرفته شود. با استفاده از روش‌هایی مانند گوش کردن فعالانه، تعامل با نوجوان، ایجاد یک فضای امن، استفاده از سبک موثر در ارتباط، و ایجاد تعامل با خانواده، می‌توان به نوجوان در کنار خود کمک کرد تا با چالش‌های این دوره موفقیت آمیز برخورد کند.
در سنین نوجوانی معمولاً تغییرات روحی زیاد است. از آنجایی که نوجوان از کودکی عبور کرده و خود را فردی بزرگسال میداند، تنش های بسیاری بین او و اطرافیان به وجود می‌آید. بنابراین برقراری ارتباط صحیح با نوجوان دشوار به نظر میرسد. با این حال روش های زیر میتواند برای برقراری این ارتباط تا حدودی راه گشا باشد.
حرف زدن با نوجوان
بهتر است به جای حرف زدن مستقیم و تحت فشار گذاشتن او، از روش های غیرمستقیم استفاده شود. به طور مثال والدین میتوانند از نوجوان بخواهند در آشپزی کمکشان کند، در خرید خانه همراه والدین باشد و… . به هر حال بهتر است حداقل یک بار در هفته چنین ارتباطی بین والدین و نوجوان برقرار شود. در این حالت او تمایل بیشتری به حرف زدن خواهد داشت.
گوش کردن برای برقراری ارتباط صحیح با نوجوان
همه ما دوست داریم شنیده شویم؛ اما کمتر پیش می‌آید که به حرف های کسی گوش فرا دهیم. اگر نوجوان قصد صحبت داشته باشد، ضمن توجه به زبان بدن و علائم غیر کلامی، باید به حرف های او توجه کرد.
مانند روش های برقراری ارتباط صحیح با کودک، برای تشویق نوجوان به توضیح بیشتر، بهتر است سؤالاتی از او پرسیده شود. البته این سؤالات نباید جزئی بوده و در جهت متهم کردن او باشند. سؤالاتی کلی مانند «آیا به من میگویی چه اتفاقی افتاده است؟» یا «من نگران تو هستم، همه چیز مرتب است؟» میتواند او را تشویق به توضیح جزئیات کند.
قضاوت نکردن
اشاره مستقیم به اشتباه نوجوان به هیچ وجه روش خوبی برای شروع یک گفتگو نیست. جهت برقراری ارتباط صحیح با نوجوان بهتر است با فرض اینکه او حتماً دلیلی برای رفتار خود دارد، علت را پرسید. در عین حال باید ذهنی باز برای پذیرش آن علت داشت و نحوه تفکر او را درک کرد.
برای اینکه نوجوان بتواند به راحتی علت رفتار خود را بازگو کند، نباید خود را مورد قضاوت ببیند. این رفتار حتی میتواند به او یاد دهد که هیچ موقع نباید اطرافیان را قضاوت کرد.
کمک به نوجوان
والدین مهم ترین کمک کننده های فرزندان در لحظات سخت هستند. به طور مثال اگر مشکلی در درس یا مدرسه نوجوان وجود داشته باشد، این والدین هستند که میتوانند کمک کنند. حتی اگر نوجوان برای اثبات خود ادعا کند که نیازی به والدین ندارد، در قلب خود میداند که اگر به کمک نیاز داشته باشد، والدین وجود دارند.
پدر و مادر میتوانند برای برقراری ارتباط صحیح با نوجوان و کمک به او، از سؤالاتی مانند سؤالات زیر استفاده کنند:
– کمکی از من برمیاید؟
– آیا کاری هست که دوست داشته باشی برایت انجام دهم؟
– و…
چنین سؤالاتی به او اجازه تصمیم‌گیری در مورد درگیر کردن یا نکردن والدین را میدهد. همچنین ممکن است نوجوان از نوع واکنش آنها مضطرب باشد و تمایلی به کمک خواستن نداشته باشد. در این حالت والدین میتوانند برای رفع اضطراب نوجوان، به طور واضح به او بگویند قصد انجام چه کاری را دارند و نظرش را نسبت به آن بپرسند.
ارائه فرصت کسب تجربه برای برقراری ارتباط صحیح با نوجوان
انسان معمولاً با کسب تجربه و اشتباه کردن است که روش صحیح زندگی را می‌آموزد. در واقع وقتی برخی مسائل را از فرد دیگری بشنویم، نتیجه ای برایمان ندارد و حتماً باید آن را به صورت عملی تجربه کنیم. در مورد نوجوانان نیز همین گونه است.
نقش والدین در چنین مواقعی، دادن فرصت کسب تجربه است. والدین باید اعتماد به نفس لازم را به نوجوان برای حل مشکلاتش بدهند. همچنین این اطمینان را در او به وجود بیاورند که در صورت نیاز، برای کمک به او همیشه در دسترس هستند.
الگوی خوب بودن والدین
پدر و مادر همواره برای فرزند خود الگو هستند. در واقع رفتار نوجوان نشان دهنده رفتار والدین اوست. بنابراین صرف گفتن کارهای درست یا نادرست به نوجوان کافی نیست. برای برقراری ارتباط صحیح با نوجوان والدین نیز باید رفتاری صحیح داشته باشند.
مشورت با نوجوان کلید ارتباط موفق با نوجوان
بعضی نوجوانان می گویند : «بابای خوبی دارم، ولی عیبش اینه که هر کاری که خودش دلش می خواد انجام می ده و اصلاً با من مشورت نمی کند. پدر خوبی دارم، همیشه در فکر برنامه ایست که منو سرگرم کنه، ولی حیف که هر چی اون می گه باید اجرا بشه. پدر خوبی دارم، همیشه تو فکر منه که تنها نمونم، ولی حیف که از من نمی پرسه من از چه برنامه ای خوشم می یاد از چه برنامه ای خوشم نمی یاد.
پدر خوبی دارم، همه چیزای خوب رو برای من و خواهرم می خواد، ولی حیف که از ما نمی پرسه از چه چیزی خوشمون می یاد؛ یک روز می گه پاشو بریم استخر، پاشو بریم تنیس، پاشو بریم پارک، پاشو بریم کوه، پاشو بریم سینما، بریم نمایشگاه نقاشی، بریم فرهنگسرا، بریم اینجا، بریم اونجا.»
گفتم: «رضا جون، آدم ناشکری هستی. همه نوجوانان آرزو می کنند پدرشون این قدر به فکرشون باشه. چرا بجای خوشحالی، داری از پدرت شکایت می کنی؟» رضا، دستپاچه شد و گفت: «به خدا از پدرم شکایت نمی کنم، فقط دلم می خواد یک دفعه از من بپرسه: امروز دلت می خواد چه کار کنیم، امروز دوست داری کجا بریم؟ اون وقت بیشتر دوستش داشتم. درسته که کارهایی که اون می کنه، همه اش جالب و سرگرم کننده است، اما آیا نوجوان حق انتخاب ندارد، نباید با فرزندش هم مشورت کند، نوجوان در زندگی نباید استقلال داشته باشد. از بعضی سرگرمی ها دلخورم: «فکر می کنم داره برام تکراری می شه.»
این نوجوان ، به زبان و منطق خودش، تمام حرفهایش را زد و پربیراه هم نمی گفت، چون پدر، بدون مشورت با نوجوان ، این کارها را برایش انجام می داد و نوجوان هم می خواست در مورد تفریح و سرگرمی هایش خودش تصمیم بگیرد و فکر می کرد استقلال او در زندگی از بین رفته است. پسر به جای خوشحالی احساس تکلیف و وظیفه می کرد و به جای شور و نشاط، احساس تحمیلی و دستوری بودن کارها را پیدا کرده بود.
مشورت با نوجوان
در مورد نیاز نوجوان به استقلال، والدین باید هماهنگ با این پدیده عمل کنند. آنان بایستی در کارها و تصمیم گیری ها مشورت با نوجوان را فراموش نکنند و بتوانند با هم گام بردارند و پیش بروند. بهتر است گاهی اوقات در بعضی کارها به نوجوان اجازه تصمیم گیری بدهید؛ البته نه همیشه؛ اجازه بدهید نوجوان خودش تصمیم بگیرد و تصمیمش را اعمال کند. در کل، اگر به استقلال نوجوان نوجوان احترام بگذارید و بعضی تصمیمات را بر عهده خودش بگذارید به او اجازه آزمون و خطا می دهید و وقتی او تصمیم درستی می گیرد، یک تجربه مثبت به دست می آورد. با مسئله استقلال نوجوان با احترام برخورد کنید و به او اجازه دهید مستقل فکر کند. برخوردهای دوره کودکی را باید تغییر بدهید و شیوه صحبت با نوجوان را عوض کنید.
ارتباط با نوجوان
والدین در ارتباط با نوجوان باید بفهمند که فرزندشان چه می خواهد، چه می گوید و در ذهن نوجوان چه می گذرد. به نظرات و حرف های نوجوان گوش بدهند تا با نگرش او آشنا شوید وقتی ذهنیت نوجوان را شناختید می توانید با هم تصمیم بگیرید و ابتدا اجازه دهید او نظراتش را بیان کند. شاید نظرات او مناسب باشد. در این صورت آن را بپذیرید. این روال باعث می شود تصمیمات از سوی نوجوان اتخاذ شود؛ لذا احتمال اجرای آن نیز بیشتر خواهد بود. اگر او نظر شما را خواست، نظر خود را بگویید.
به عنوان توصیه آخر تاکید می کنم برای داشتن ارتباط موفق با نوجوان به او حق انتخاب دهید و مشورت با نوجوان را فراموش نکنید و طوری رفتار نکنید که نوجوان برای موضوع مورد نظر تحت فشار باشد یا مجبور باشد حتماً آن موضوع را برگزیند.
هنوز هیچ دیدگاهی وجود ندارد.