افسردگی شدید چیست و علائم آن کدام است؟
چکیده مطلب
اختلال افسردگی و خصوصا افسردگی شدید که نوع بسیار خطرناک این اختلال است، در همه جوامع به یک مسئله اجتماعی مهم تبدیل شده است. هنگامی که شخص دچار افسردگی شدید می‌شود در واقع در یک موقعیت بحرانی از زندگی خود به سر می‌برد که باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد و سریعا برای مداوای او چاره اندیشی کرد. این نوشته علاوه بر آشنا نمودن شما با افسردگی شدید علائم و راه‌های درمان آن را نیز مشخص می‌کند.
انسان حالات روحی بسیار متفاوتی دارد که بسیاری از آن‌ها در تضاد با یکدیگر هستند مانند شادی و غم. باید قبول کرد وجود این پارادوکس‌های احساسی است که به آن‌ها معنی می‌بخشد. در واقع بدون وجود غم شادی معنایی ندارد و بالعکس. اما گاهی بعضی از احساسات منفی چنان بر روح و روان ما تاثیر می‌گذارد که باعث بیماری از لحاظ روحی و در پی آن منجر به بیماری جسمی می‌شود. افسردگی شدید یکی از این احساسات منفی است. افراد سطوح مختلفی از افسردگی را در شرایطی مانند از دست دادن عشقشان، طلاق گرفتن و یا در مواجهه با بیماری‌های جدی مانند سرطان تجربه می‌کنند. اما این نوع از افسردگی معمولا زود گذر است.
افسردگی شدید چیست؟
هنگامی که کسی احساس غم و اندوه مستمر و شدید را به مدت طولانی تجربه می‌کند، ممکن است به افسردگی شدید دچار شده باشد. این نوع از افسردگی را با نام افسردگی بالینی نیز می‌شناسند که یک وضعیت ویژه‌ی پزشکی به شمار می‌رود زیرا می‌تواند تمام جنبه‌های زندگی را تحت تاثیر قرار دهد. افسردگی شدید تمام احساسات و رفتار شما مانند خواب و اشتها را مختل می‌کند. افرادی که افسردگی شدید دارند معمولا علاقه خود را به کارهایی که قبلا از انجام آن لذت می‌بردند، از دست می‌دهند و در انجام کارهای روزمره ناتوان می‌شوند. یا حتی ممکن است به این نتیجه برسند که زندگی هیچ ارزشی ندارد.
با اینکه راه حل‌های اثبات شده‌ای برای درمان افسردگی شدید وجود دارد اما بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال به دنبال درمان نیستند. داروهای ضد افسردگی، روان درمانی و بسیاری از روش‌های دیگر برای درمان افراد با افسردگی شدید وجود دارد که می‌توانند به فرد کمک کنند حداقل علائم این اختلال را کنترل کنند.
علائم افسردگی شدید کدام است؟
پزشک یا متخصص بهداشت و روان می‌تواند بر اساس علائم، احساسات و الگوهای رفتاری شما تشخیص دهد که به افسردگی شدید دچار هستید یا نه. معمولا با پرسیدن سوال‌های خاص یا پرسشنامه‌ها اطلاعاتی را از شما می‌گیرند که به تشخیصشان کمک می‌کند. بر اساس معیارهایی که در این نوع پرسشنامه‌ها مشخص شده‌اند، شما باید حداقل ۵ مورد (یا بیشتر) از علائم زیر را داشته باشید و این علائم را حداقل یکبار در روز و بیش از دو هفته تجربه کنید:
- شما بیشتر اوقات روز و تقریبا هر روز احساس غم و اندوه دارید.
- از فعالیت‌های که قبلا انجام آن‌ها برایتان لذت بخش بود دیگر لذت نمی‌برید.
- وزنتان به طور غیر طبیعی بالا و پایین می‌رود و اشتهایتان تغییر می‌کند.
- بیشتر از حد معمول می‌خوابید یا کم خواب شده‌اید.
- احساس بی‌قراری می‌کنید.
- احساس خستگی دارید و انرژی‌تان کم شده است.
- احساس بی‌ارزش بودن و گناه دارید.
- تمرکز، تفکر و تصمیم‌گیری برایتان دشوار است.
- به آسیب رساندن به خود یا حتی خودکشی فکر می‌کنید.
علت اصلی افسردگی شدید چیست؟
واقعیت این است که علت اصلی افسردگی شدید مشخص نیست. با این حال فاکتورهای مهمی وجود دارند که می‌توانند به حادتر این اختلال کمک کنند. ژنتیک و همچنین عواملی مانند استرس، بر مغز تاثیر گذاشته و توانایی حفظ ثبات خلق و خو را کاهش می‌دهند. همچنین بر هم خوردن تعادل هورمون‌ها می‌تواند این اختلال را تشدید کند. از عوامل دیگری که بر افسردگی شدید تاثیر منفی می‌گذارند می‌توان به مصرف بیش از حد الکل و مواد مخدر، بیماری‌های خاص مانند سرطان و کم کاری تیروئید و همچنین انواع خاصی از داروها مانند استروئیدها اشاره کرد.
چه روش‌هایی برای درمان افسردگی شدید وجود دارد؟
افسردگی شدید عموما با داروها و روان درمانی قابل مداوا است. همچنین اعمال برخی تغییرات در سبک زندگی می‌تواند به رفع علائم افسردگی شدید کمک کند. بعضی از افراد مبتلا به این اختلال یا کسانی که پتانسیل صدمه زدن به خود را دارند ممکن است تا بهبود کامل نیاز به تحت مراقبت بودن در بیمارستان داشته باشند. برخی نیز ممکن است نیاز به شرکت در برنامه‌های مداوای سرپایی پیدا کنند.
در ادامه به برخی از این درمان ها اشاره می کنیم:
۱- درمان با دارو
اغلب پزشکان مداوای افسردگی شدید را با تجویز داروهای ضد افسردگی آغاز می‌کنند.
Selective serotonin reuptake inhibitors یا به اختصار SSRIs یک داروی ضد افسردگی است که بسیار تجویز می‌شود. این دارو مانع شکستن سروتونین در مغز شده و به این ترتیب باعث افزایش مقدار این انتقال دهنده عصبی خواهد شد.
سروتونین یک ماده شیمیای مغزی است که دانشمندان معتقدند مسئول خلق و خوی انسان است. این ماده ممکن است که به بهبود خلق و خو و رسیدن به یک الگوی خواب کامل کمک کند. معمولا افراد مبتلا به افسردگی شدید سطح پایینی از سروتونین را دارند. SSRI می‌تواند علائم افسردگی شدید را با افزایش میزان سروتونین موجود در مغز کاهش دهد.
داروهای دیگر: داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای و داروهایی که به عنوان داروهای ضد افسردگی غیرمعمول شناخته می‌شوند، هنگامی که داروهای دیگر پاسخگو نیستند، استفاده می‌شوند. این نوع داروها ممکن است اثرات جانبی داشته باشند مانند افزایش وزن و بی‌خوابی.
توجه: ممکن است بعضی از این داروها برای خانم‌های باردار یا خانم‌هایی که در دوران شیردهی هستند مضر باشند. در اینگونه موارد حتما با دکتر مشاوره داشته باشید.
۲- درمان با روان درمانی
روان درمانی، که به عنوان درمان روانشناختی یا گفتار درمانی نیز شناخته می‌شود، می‌تواند روش موثری برای افراد مبتلا به افسردگی شدید باشد.که این فرایند شامل ملاقات با یک درمانگر به طور منظم برای صحبت در مورد وضعیت شما و مسائل مرتبط است. روان درمانی می‌تواند به طرق زیر به شما کمک کند:
- یک بحران یا یک موقعیت استرس زا را کنترل کنید.
- باورها و رفتارهای منفی را با موارد مثبت و سالم جایگزین کنید.
- مهارت‌های ارتباطی خود را بهبود ببخشید.
- روش‌های بهتری برای مقابله با چالش‌ها و حل مسائل پیدا کنید.
- اعتماد به نفس خود را بالا ببرید.
- رضایتمندی را در زندگی شخصیتان دوباره به دست بیاورید.
ممکن است پزشک شما درمان‌های دیگری مانند درمان‌های رفتار شناسی یا درمان‌هایی که به طور گروهی انجام می‌شوند را پیشنهاد دهد. از مشاوره با او غافل نشوید زیرا او تنها کسی است که با حالات و روحیات شما به طور کامل آشناست.
۳- درمان با تغییر سبک زندگی
علاوه بر روش‌های درمان گفته شده می‌توان افسردگی شدید را با ایجاد تغییراتی در عادت‌های روزمره تا حد زیادی بهبود داد. در ادامه به چند نمونه اشاره خواهیم کرد:
سالم غذا بخورید
ثابت شده است که خوردن غذاهای حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ مانند ماهی سالمون و غذاهایی که سرشار از ویتامین B هستند. ماند لوبیا و در کل حبوبات برای درمان افسردگی شدید بعضی از افراد مفید هستند. همچنین منیزیم نیز برای مقابله با علائم افسردگی شدید تاثیر قابل توجهی دارد که منابع غنی آن شامل آجیل، ماست و حبوبات هستند.
از مصرف الکل و غذاهای فرآوری شده خودداری کنید
اگرچه افسردگی شدید باعث می‌شود احساس خستگی مفرطی داشته باشید, اما تا جایی که امکان دارد از لحاظ فیزیکی خود را فعال نگه دارید. ورزش، به ویژه اگر در خارج از منزل و زیر نور ملایم خورشید انجام شود، خلق و خوی شما را تقویت می‌کند و باعث می‌شود احساس بهتری داشته باشید.
خوب بخوابید
لازم است در طول شب حداقل ۶ تا ۸ ساعت خواب مفید داشته باشید. زیاد خوابیدن یا نخوابیدن در شب ارتباط مستقیمی با افسردگی دارد. اگر اختلال خواب پیدا کرده‌اید حتما با پزشک خود صحبت کنید.
