کمرویی در کودکان

تفاوت کم رویی (خجالتی بودن) و اضطراب اجتماعی چیست؟

کم رویی و انواع اضطراب اجتماعی ریشه در باورهای غلط و نداشتن مهارت های اجتماعی دارد. اضطراب اجتماعی نوع شدید و غیر طبیعی کم رویی است. در کم رویی فرد قبل از قرار گرفتن در موقعیت جدید دچار علائم کم رویی مثل سرخ شدن، ضربان قلب و استرس نمی شود ولی در اضطراب اجتماعی فرد نه تنها قبل از قرار گرفتن در موقعیت جدید بلکه حتی از تصور آن هم دچار ترس می شود و علائم اضطراب نمایان می شود. در کم رویی فرد چند بار پس از رو به رو شدن با یک موقعیت، دیگر دچار کم رویی نمی شود ولی در اضطراب اجتماعی فرد بعد از چند بار تجربه ترس و اضطراب، ممکن است ترس او به همان شدت دفعه اول باشد.

کم رویی اگر در کودکی درمان نشود در دوران نوجوانی و پس از آن تبدیل به اضطراب اجتماعی می شود که شایع ترین نوع اضطراب اجتماعی ترس از سخنرانی و صحبت کردن در جمع است.

کم رویی و اضطراب اجتماعی امروز در اکثر جوامع رو به افزایش است و علت آن استفاده نادرست و بیش از حد از تکنولوژی مثل کامپیوتر و موبایل است که این باعث شده که روابط انسان ها با هم محدود شود. در مهمانی ها و مجالس هم اکثر افراد گوشه ای نشسته و با گوشی های خود مشغول اند و این گوشه گیریها شیوع کم حرفی و کم رویی را در جوامع زیاد کرده و حتی کودکان هم در مهمانی ها با تبلت یا موبایل خود سرگرم هستند و کمتر با هم حرف و یا بازی می کنند.

ریشه اکثر موارد کم رویی و خجالت در کودکان، پیوند عاطفی ناامن در سال اول تولید است یعنی اگر گریه­ها و بی قراری های کودک و یا به نیازهای او سریع پاسخ داده نشود و یا مادر از کودک به هر علتی فاصله بگیرد و به اصطلاح کودک دچار اضطراب جدایی شود کودک در این حالت دچار پیوند عاطفی ناامن می­شود که در آینده می تواند باعث کم رویی او شود.

مطالعات نشان داده که پیوند عاطفی پدر با کودک در سنین ۳-۱ سالگی بیش از پیوند عاطفی مادر با و.دک در اجتماعی شدن کودک تاثیر دارد و این می تواند پیوند عاطفی ناامنی که کودک دچار آن شده را جبران کند.

کودکانی که به نیازهای آنها بویژه در سال اول تولید به خوبی پاسخ داده شود و دارای پیوند عاطفی امن باشند در آینده ویژگی های زیر را کسب می کنند:

• آنها باور می کنند که جهان جای امن و مطمئنی است و آنها می توانند به آرزوهایشان برسند.
• باور می کنند که دیگران قابل اعتماد هستند و دچار بدبینی نمی شوند.
• آنها می توانند با دیگران یا رابطه صمیمانه و رضایت بخش برقرار کنند.
• آنها افرادی مستقل و خودکفا می شوند.
• دیگران به آنها اعتماد می کنند.
• احساسات و عواطف آنها دارای تعادل است.

پس می بینیم که نوع رابطه احساسی و عاطفی که ما در سال های اول تولید با فرزند برقرار می­کنیم تعیین کننده روابط اجتماعی آن بچه در آینده است و نقش پدر هم در روابط آینده کودک هم دیدیم چقدر حائز اهمیت است و بهتر است که پدران هم در این زمینه همکاری لازم را داشته باشند.

یکسری باورهای غلط در مورد کم رویی کودکان وجود دارد که با هم مرور می کنیم. اولین باور غلط این است که کم رویی یک ویژگی ارثی است و نمی توان آن را درمان کرد، کم رویی و بسیاری از موارد آن اکتسابی است و ارثی بودن کم رویی اثبات نشده است. چیزی که ارثی است و جزئ شخصیت کودکان است برونگرایی و درون گرایی است مثل چپ دست یا راست دست بودن ولی از انجایی که بچه های درون گرا کم حرف هستند زمینه برای کم رویی این کودکان بیشتر از کودکان برون گراست.

پس کم رویی جنبه ارثی ندارد و تا حدودی زیادی قابل اصلاح و درمان است.

دومین باور غلط این است که کم رویی و خجالتی بودن کودک نه تنها بد نیست بلکه نشانه ادب و متانت است. متاسفانه در برخی جوامع مظلوم بودن و دست به سینه نشستن و چشم در چشم بزرگتر نگاه  نکردن هنگام صحبت مخصوصاً برای دخترها را یک مزیت، و آن را شرم و حیا می دانند و کودکان کم رویی را هم که این ویژگی ها را دارند نیز تشویق می کنند که به کم رویی خود ادامه دهند، در صورتی که مفهوم شرم و حیا چیز دیگر است و آن تجاوز نکردن به حقوق دیگران و حریم خصوصی افراد و احترام گذاشتن به آنهاست نه مظلوم و کم حرف بودن

سومین باور غلط که برخی به آن معتقد هستند این است که کم رویی کودکان با گذشت زمان خود بخود کمرنگ می شود و در نهایت از بین می رود هرچند ممکن است برحسب شرایط چنین مسئله ای اتفاق بیفتد و کم رویی بچه ها با رسیدن به سن بزرگسالی کمتر شود یا از بین برود ولی در اکثر موارد خصوصاً کم­رویی های شدید عکس آن اتفاق می افتد و کم رویی با گذشت زمان به اضطراب یا هراس اجتماعی تبدیل می شود و اغلب به عوارض زیر منجر می شود.

1. احتمال بروز تبدیل آن به اضطراب اجتماعی همانگونه که اشاره شد
2. اختلال در کسب مهارت های بین فردی
3. بروز مشکلات تحصیلی
4. کاهش عزت نفس کودک در مراحل بعدی زندگی
5. کاهش حس همدردی و کمک به دیگران، چون افراد خجالتی برای کمک به دیگران اعتماد به نفس کافی ندارد که پیشقدم شوند.
6. به تاخیر افتادن زمان ازدواج یا گرفتن مدرک تحصیلی

افراد خجالتی و گوشه گیر به راحتی نمی توانند با جنس مخالف ارتباط برقرار کنن و فردمناسب را برای ازدواج پیدا کنند، هستند افرادی که به خاطر کم رویی و نداشتن اعتماد به نفس و اینکه از پایان نامه خود دفاع کنند تحصیل خود را رها کرده اند

اگر، کودک کم رو داشته باشیم بهتر است برای درمان او هر چه سریعتر اقدام کنیم تا قبل از اینکه به اضطراب یا هراس اجتماعی تبدیل شود و عواقب جبران ناپذیری ل برای زندگی  و آینده کودک داشته باشد.