دیروز داشتم با مادرم تلفنی صحبت می کردم. او به من یادآوری کرد وقتی دخترم مگان ۲ سال داشت (حدود ۱۶ سال پیش)، یکبار که به او «نه»  گفت، من تصحیحش کرده بودم. به او گفته بودم ما سعی می کنیم به روش مثبتی عمل کنیم و این کلمه را به کار نمی بریم.
زمانی که مادرم این قضیه را به من یادآوری کرد، واقعاً خجالت کشیدم. جالب اینجاست که در آن لحظه بلند بلند به من نخندیده و نگفته بود که مادر بودن را به من یاد نده!

من در این زمینه گفتگوی جالبی با مجری رادیو، لیزا ولنتین کلارک (Lisa Valentine Clark) داشتم. گفتگوی ما به طور کامل در مورد نحوه  تربیت فرزند بود. در این حین لیزا به من توضیح داد که چگونه او و شوهرش در گفتنِ «نه» به فرزندانشان با استفاده از حسن تعبیر، استاد شده اند. آنها این روش را «ابعاد مختلف نه گفتن» می نامند. در اینجا تعدادی مثال آورده شده است:

•    مطمئن نیستم؛

•    بگذار فردا در موردش صحبت کنیم؛

•    روی شاید حساب کن؛

•    بگذار ببینیم چه می شود؛

•    ممکن است انجام نشود؛

•    بگذار در موردش فکر کنم؛

•    بگذار با مادرت در موردش صحبت کنم؛

•    بگذار با پدرت در موردش صحبت کنم؛

•    باید خوب در موردش فکر کنم؛

•    خیلی مطمئن نیستم؛

•    اوووم؛

•    غیره…

اگر همواره خواسته  فرزند خود را با حالتی سرد و خشن رد کنید، فرزند شما در معرض مشکلات رشد و بالندگی قرار خواهد گرفت.

بنابراین احساس می کنم من و همسرم تنها پدر و مادری نیستیم که از «نه» گفتن به فرزندشان طفره می روند.

نتایج معکوس برخورد سرد والدین

اگر تصور می کنید تربیت فرزند با روشی سرد، خشک و مقتدرانه ممکن است به رشد او آسیب بزند، درست حدس زده اید. دیانا بامریند (Diana Baumrind) در تحقیق خود بر روی تربیت فرزند (۱۹۸۶)، ۳ نوع گسترده  تربیت را معرفی کرده که شامل موارد زیر است:

•    مقتدرانه- داشتن تمرکز بر روی ایجاد مرزهای مشخص و از پیش تعریف شده و نشان دادن حمایت و تشویق قوی؛

•    آسانگیر- فاقد قوانین و راهنمایی و تنها گاهی اوقات شامل گفتن «نه» است؛

•    مستبدانه- فاقد گرما و حرارت و استفاده از نیروی مثبت پدری و مادری است.

زمان گفتن کلمه «نه»، به نظر می رسد والدین آسانگیر اصلاً از عهده آن برنمی آیند، در حالی که والدین مستبد حین برخورد با فرزندشان خیلی کم پاسخ مثبت «آری» به آنها ارائه می دهند. تربیت فرزند به روش مستبدانه دارای حالتی خشک، سرد و طرد کننده و دلهره آور است.

تحقیقات تجربی بر روی موارد مربوط به تربیت فرزند به روش مستبدانه نشان می دهد که گفتن «نه» می تواند در واقع عکس العمل مناسبی باشد؛ اما بزرگ شدن در کنار والدینی که روشی مستبدانه دارند، با نتایج عکس متعددی همراه است که در اینجا آورده شده اند:

•    افزایش سطح بزهکاری کودکان Hoeve et al., 2009))؛

•    سطوح بالای افسردگی Rothrauff et al., 209))؛

•    سطوح بالای استرس (Rapee, 1997)؛

•    سطوح پایین رفاه در زندگی Rothrauff et al., 209))؛

•    سطوح بالای بیش فعالی در دوره  کودکی و بزرگسالی Barkley, 2005))

•    مشکلات رفتاری (Thompson et al., 2003)؛

•    نتایج تحصیلی معکوس Hunt, 2013))؛

ذکر برخی از این موارد:

روش سرد، خشن و طردکننده در تربیت فرزند می تواند جلوی رشد روانی وی را بگیرد و همین-طور ابعاد مختلف دیگری را نیز پدید آورد.

مرز باریک میان فرزندپروری به روش آسان در مقابل تربیت فرزند به روش حمایت کننده

روش بسیار خشن و طرد کننده  تربیت فرزند نشان داده است که نتایج معکوس گسترده ای دارد. اما روش آسانگیری بیش ازحد نیز به هیچ روی مناسب نیست. این روش در تربیت فرزند نیز به طور مشابه ای نتایج رفتاری و معکوس متعددی به همراه دارد Hunt, 2013)).

تربیت فرزند نیاز به ایجاد تعادل دارد. مرز باریکی میان روش بسیار خشن و طردکننده  تربیت فرزند و بیش از حد آسان گرفتن و دخالت نکردن در تربیت او وجود دارد. رد کردن خواسته  فرزند با حالتی گرم و مهربان، راهی عالی برای حفظ این تعادل است.

با اینکه رد درخواست فرزند با حالتی متعادل همچون «مطمئن نیستم- بیا بعداً در موردش صحبت کنیم» دارای ابهام است، اما فکر می کنم پیام خود را به وضوح ارسال می کند. در روش اول، پدر و مادر می گویند که ما حد و مرزها را تعیین می کنیم، در حالی که در روش دوم می گویند من تو را دوست دارم و حمایتت می کنم و طرف تو هستم.

حرف آخر

تربیت فرزند کار بسیار پیچیده ای در زندگی است و هیچ کتابچه  راهنمایی ندارد. برای پیوستن به این انجمن، تعداد کمی پیش نیاز احتیاج است.

هر پدر و مادری در هر مرحله ای به شما خواهند گفت که مذاکره بر سر «نه» گفتن به فرزند، یکی از چالش برانگیزترین کارها در زمینه تربیت  است. اگر به خواسته های فرزندتان زیاد توجه کنید، پدر و مادر آسانگیری هستید، اما اگر در هنگام نیاز به فرزند خود کمک کنید، به او راهنمایی های لازم را ارائه داده اید.

اگر همواره خواسته  فرزند خود را با حالتی سرد و خشن رد کنید، فرزند شما در معرض مشکلات رشد و بالندگی قرار خواهد گرفت.

روش تربیت فرزند با استفاده از «ابعاد مختلف نه گفتن» و همواره رک و راست نبودن، دارای این ویژگی است که می تواند تعادل میان روش خشن و طرد کننده و روش آسانگیر را حفظ کند.