در مقالات پیشین به کاربردهای هیپنوتیزم در درمان انواع مشکلات و اختلالات پرداختیم. بنا بر پیش‌فرض اولیه، مخاطب تمامی این درمان‌ها بزرگسالان در نظر گرفته شدند. اما آیا می‌توان از هیپنوتیزم برای کودکان نیز استفاده نمود؟ آیا کودکان قابلیت هیپنوتیزم شدن را دارند؟ آیا تاثیرات درمانیِ هیپنوتیزمِ کودکان به اندازه‌ی هیپنوتیزم بزرگسالان است؟

کودکان بهترین سوژه های درمانی هیپنوتیزم

تحقیقات نشان داده است که کودکان بسیار تلقین‌پذیرتر از بزرگسالان بوده و خیال‌پردازی‌های زنده‌ای دارند که دسترسی به ناخودآگاه‌شان را بسیار ساده‌تر نموده و ایجاد تغییرات مورد‌نظر را ممکن می‌سازند. در واقع کودکان سوژه‌های درمانی بسیار خوبی هستند، زیرا مانند بزرگسالان که در طی سال‌ها زندگی شرطی شده‌اند، در برابر هیپنوتیزم مقاومت نمی‌کنند. از آن‌جایی که کودکان به یادگیری عادت کرده‌اند اغلب با روی باز چیزهای جدید را امتحان کرده و به اندازه‌ بزرگسالان فرآیند کار را زیر سوال نمی‌برند. به همین دلایل کار کردن با کودکان بسیار ساده‌تر از کار کردن با بزرگسالان است. بزرگسالان ممکن است مقاومت آگاهانه یا حتی ناخودآگاه در برابر هیپنوتیزم داشته باشند که همین باعث می‌شود هیپنوتیزم کردن‌شان به سادگی هیپنوتیزم کردن کودکان نباشد.

چگونگی عملکرد هیپنوتیزم در کودکان

همان‌طور که در مقالات پیشین اشاره شد، ذهن انسان از دو بخش خودآگاه و ناخودآگاه تشکیل شده و قوه انتفادی این دو را از هم جدا می‌کند. قوه‌ انتقادی هر چیزی که نامطلوب یا مضر تشخیص دهد را فیلتر نموده و اجازه ورود آن را به ناخودآگاه نمی‌دهد. درمانگر برای یک درمان هیپنوتیزمی موفق باید قوه انتفادی را دور زده و تلقینات را به ناخودآگاه فرد برساند. از آن‌جایی که قوه‌ انتقادی تا پیش از سنین ۱۰ تا ۱۲ سالگی به اندازه کافی قوی نیست، کودک زیر ده سال نلقینات را به عنوان واقعیت می‌پذیرد. در واقع تا پیش از این سن، کودک نمی‌تواند تفاوت چندانی بین واقعیت و خیال گذاشته و به راحتی داستان‌های خیالی می‌سازد. درمانگر نیز از همین خصوصیات برای درمان بهره می‌برد.

کاربرد های هیپنوتیزم در کودکان

از هیپنوتیزم می‌توان برای برطرف نمودن انواع مشکلات، مسائل و اختلالات کودکان استفاده نمود، از جمله، مشکلات مربوط به یادگیری، عملکردهای درسی، اضطراب، شب‌ادراری، مسائل مربوط به عزت نفس، مکیدن شست، ترس از تاریکی، ترس از آمپول، کابوس یا وقایع آسیب‌زا نظیر فوت یکی از والدین یا طلاق و حتی کنترل علائم آسم.

احتمالاً فکر می‌کنید که این روش یک شیوه‌ درمانی پیچیده باشد. تا حدی همین‌طور است، اما جالب است بدانید که احتمالاً شما هم بارها از همین روش برای کمک به فرزندتان استفاده کرده‌اید. چگونه؟ یکی از تکنیک‌های متداول در بین والدین تکنیک «بوسه جادویی» است. کودک در حال بازی کردن زمین می‌خورد و گریه سر می‌دهد. شما به عنوان والد به کودک می‌گویید «بیا ببوسمش خوب بشه». محل آسیب‌دیده را می‌بوسید و معمولاً گریه کودک قطع می‌شود. آیا بوسه شما درد را از بین برده است؟ خیر، اما کودک به جادویی بودن بوسه شما اطمینان دارد و درد را فراموش می‌کند. این یکی از شیوه‌های هیپنوتیزم بیداری است که برای کودکان کاربرد فراوانی دارد.

مراحل هیپنوتیزم در کودکان

درمانگر بر اساس نیاز روانی کودک و مرحله‌ رشدی او باید موثرترین شیوه‌ی درمانی را مشخص نماید. هم‌چنین باید تصمیم بگیرد که چه عمقی از هیپنوتیزم برای درمان کفایت می‌کند و بر همین اساس از تکنیک‌های مختلفی از جمله تصویرسازی، داستان، عروسک، خاله‌بازی و … برای کودکان استفاده می‌کند.

اولین مرحله برای ایجاد حالت هیپنوتیزمی جلب توجه کودک برای چند لحظه است. توجه کودک این فرصت را برای درمانگر فراهم می‌کند که راهی برای بردن او به تمرکز ناخودآگاه پیدا کند. اما گاهی این کار چندان هم ساده نیست. فرض کنید کودک شما زمین خورده و زانوهایش زخم شده است. کودک با حالتی هیستریک در حال گریه کردن است و تمام صحبت‌های شما که در راستای آرام کردن اوست را نشنیده می‌گیرد. چگونه می‌توانید برای لحظه‌ای توجه او را جلب کرده و با استفاده از تکنیک‌های تسکین درد او را آرام کنید؟ ساده‌ترین راه گفتن چیزی است که کودک انتظار شنیدنش را ندارد و به نوعی مغز او را درگیر می‌کند. مثلاً اگر بگویید «این زیباترین خون آبی رنگی است که دیده‌ام» توجه کودک را برای لحظه‌ای جلب می‌کنید. این جمله حواس کودک را پرت کرده و او را گیج می‌کند زیرا می‌داند که رنگ خون قرمز است. این وقفه به شما فرصت می‌دهد که بتوانید با او ارتباط برقرار کرده و راهی برای کنترل درد او پیدا کنید. مثلاً می‌توانید از او بخواهید چشمانش را بسته و کلید درد در زانوهایش را پیدا کرده و آن را خاموش کند. به این ترتیب می‌توانید به تمیز کردن زخم بپردازید و بعد از تمام شدن کار از او بخواهید که دوباره کلید را روشن کند.

روش های متداول هیپنوتیزم در کودکان

یکی از رایج‌ترین شیوه‌های هیپنوتیزم در کودکان استفاده از داستان است. کودکان علاقه فراوانی به شنیدن داستان دارند و با کمک قوه تخیل‌شان وقایعی که در داستان اتفاق می‌افتد را تجسم نموده و در آن غرق می‌شوند. این تمرکز قوی به درمانگر اجازه می‌دهد که با استفاده از یک داستان هدفمند و طراحی شده، کودک را به عمق لازم فرو برده و بعد به آرامی تلقینات را در طول داستان برای کودک تکرار کند. برای مثال اگر کودک مشکل شب‌ادراری دارد، درمانگر می‌تواند داستان بچه‌خرگوشی را تعریف کند که خصوصیاتی شبیه کودک مورد نظر دارد. به این ترتیب کودک با او همذات‌پنداری کرده و در ذهنش با او یکی می‌شود. بعد درمانگر توضیح می‌دهد که این خرگوش دوست دارد صبح‌ها که از خواب بیدار می‌شود رختخوابش خشک باشد و برای این کار از حیوانات دانای جنگل کمک می‌خواهد و با استفاده از این راهنمایی‌ها صبح از خواب بیدار شده و می‌بیند که رختخوابش کاملاً‌ خشک است. (درمانگر می‌تواند بر اساس اطلاعاتی که از والدین گرفته است دلیل شب‌ادراری را حدس زده و راه‌حل آنها را در داستان بگنجاند.)

می‌توان از قوه تخیل کودک نیز برای خلق داستان درمانی یا حتی ایجاد بی‌حسی در کودک استفاده نمود. احتمالاً این تجربه را داشته‌اید که کودک چنان غرق تماشای کارتون یا بازی کامپیوتری موردعلاقه‌اش شده که اصلاً متوجه حضور شما نشود. بسیاری از والدین از این موقعیت‌ها برای خوراندن دارو یا غذا به کودک، و یا انجام یک خرید بی‌دردسر استفاده می‌کنند. اما لازم نیست که همیشه موبایل یا تلویزیونی در دسترس باشد. می‌توانید از قدرت تخیل کودک استفاده کرده و از او بخواهید کارتون مورد علاقه‌اش را برای شما تعریف کرده و آن را روی یک تلویزیون خیالی در جلوی صورتش روی دیوار ببیند. نتیجه این کار ایجاد یک خلسه عمیق برای کودک است و اگر چنین تلقینی را با آن همراه کنید که «تا وقتی این کارتون را تماشا می‌کنی متوجه کارهایی که دکتر روی دندانت انجام می‌دهد نخواهی شد» می‌توانید یک درمان بی‌دردسر را تجربه کنید.

برخلاف تصور بسیاری، می‌توان به کودکان خودهیپنوتیزم را نیز آموخت. از آن‌جایی که استرس‌های زندگی مدرن به کودکان نیز سرایت کرده است، می‌توان با آموزش دادن خودهیپنوتیزم، آنها را به ابزاری قدرتمند و موثر مجهز نمود که در تمامی عمر همراه و کمک‌حال‌شان خواهد بود.

اما اگر قصد استفاده از این روش موثر و سریع را دارید موارد زیر را در نظر داشته باشید:

بسیاری از مشکلات کودکان به مرور زمان و طی مراحل رشدی برطرف می‌شوند. طبیعی است که کودک در یک بازه سنی رختخوابش را خیس کند و مسلماً چنین چیزی نیاز به درمان هیپنوتیزمی نخواهد داشت. اما اگر این مشکل به یک اختلال تبدیل شد ابتدا به یک متخصص مراجعه کنید تا تعیین کند بیماری جسمی خاصی وجود ندارد. سپس برای درمان به پزشکی مراجعه کنید که علاوه بر داشتن مدرک پزشکی یا روان‌شناسی، در درمان هیپنوتیزمی تخصص داشته و در کار کردن با کودکان مهارت کافی داشته باشد. پیش از شروع درمان تمامی سوالات‌تان را با درمانگر در میان گذاشته و در ادامه راه به او اعتماد و اطمینان کنید. در ضمن می‌توانید برای اطمینان خاطر در حین درمان در اتاق حضور داشته باشید، به شرطی که تنها نظاره‌گر بوده و صحبتی نکنید، تا فرزند‌تان بتواند از فرصت فراهم‌شده حداکثر استفاده را ببرد.

چندین بار روی دکمه “ایجاد” کلیک کنید تا بتوانید پست هایی را که برای استفاده به عنوان پیوندهای داخلی این پست مناسب هستند، پیدا کنید.