شخصیت فریبکار (Manipulative Personality) به شخصیتی گفته می شود که با دستکاری یا تفسیر واقعیت به سود خویش سعی در غلبه بر تو دارد. عموما شخصیت فریبکار سعی می کند با بازی روانی و دادن احساس گناه تو را وادار به رفتار به میل خود کند.

احتمالا با همین تعریف ساده و مختصر لیستی از آدم هایی که اطرافت هستند را با یاد آوردی اما اجازه بده من بصورت کامل نشانه های شخصیت فریبکار را بدهم تا مطمئن شوی.

۶ نشانه داشتن شخصیت فریبکار:

۱-برای آرام کردن احساس بدی که نسبت به خود دارند، احساس بسیار بدتری را در تو ایجاد می کنند:

شخصیت فریبکار (Manipulative Personality) ماهیتا از نداشتن عزت نفس رنج می کشد به همین دلیل وقتی در کنار دیگران قرار می گیرند احساس ناخوشایندی را دارند. از این رو برای آرام کردن این احساس بد باید احساس بسیار بدتری را در تو ایجاد کنند.

اجازه بده با یک مثال درک این موضوع را برایت راحت تر کنم.

تصور کن تو یک نقاش خوبی هستی و من یک شخصیت فریبکار هستند.

چون می دانم کار تو بهتر از من هست و نباید به این موضوع اعتراف کنم زمانی که بهت برسم چنین جملاتی را خواهم گفت:

این همه وقت داری برا کارت می گذاری اما چرا هنوز تعداد فالورهات کمه؟ چرا قیمت نقاشی هات انقدر پایین هست؟ فلانی را نگاه! الان مردم به اون سبک کار اهمیت می دهند این سبکی که داری ادامه می دهی دیگه تموم شده. حالا برا دل خودت کار می کنی بد نیست بلاخره هر کی به یه جا برای خالی کردن غم هاش پناه می بره دیگه و…

یعنی تا بهت ثابت نکنه تو بدبختی رهایت نمی کند.

۲- در احساس گناه دادن بهت متخصص هستند:

شخصیت فریبکار متخصص این هست که احساس گناه بهت بدهد زیرا با اینکار می توانند موقتی احساس برتری کنند یا احساس بدبختی خود را پنهان کنند.

تصور کن ۱۰ دقیقه دیرتر سر قرار با پارتنرت می رسی.

پارتنرت می گوید اشکالی نداره عزیزم دیر رسیدی، می فهمم که کار داشتی. اتفاقی هم نیافتاد البته اینجا ایستاده بودم البته چون من و تو هیچ چیز را از همدیگر قایم نمی کنیم بگذار بگم چی شد در این ۱۰ دقیقه.

یک ماشین از کنارم رد شد انقدر بهم تیکه انداخت و بزور گیر داده بود که حتما شماره از من بگیره که دیگه داشت دیوانه ام می کرد.

اون پسرایی که اونجا واستاده اند را می بینی؟ آره همون ها. هی به من خیره شده بودند و داشتن آمار می دادند و…البته من رو خودم کنترل داشتم و گرنه هر دختری جای من بود تا الان برای اینکه از شر اینها خلاص شه شماره شو داده بود. خدایی منم معذب شده بودم می خواستم شماره مو بدم دست از سرم بردارند.

یعنی طوری فضا را جلوه می دهد که احساس گناه کنی.

یا ما استفاده از این تکنیک ها را حتی در والدین هم به دفعات دیده ایم.

تصور کن می خواهی برای خودت یک خانه بگیری و مستقل زندگی کنی. حالا والدین چنین دیالوگ هایی خواهند گفت:

آره پسرم/دخترم تو دیگه بزرگ شدی حق داری که برای خودت زندگی کنی. من و بابات هم وظیفه مون این بود که تو رو بزرگ کنیم و همیشه می دونستیم تنها می شیم. البته اشکالی هم نداره تو حق داری این سرنوشت ماست که تو تنهایی یه گوشه ای بمیریم.

یعنی کاری می کنند که احساس کنی کثیف ترین و قدرنشناس ترین انسان روی زمین هستی.

۳-استفاده از صلاح مهربانی برای فریبکاری:

تا به احساس کردی شخصی بیش از حد مهربان هست؟ این می تواند یکی از نشانه های شخصیت فریبکار باشد.

مهربانی بیش از حد نه تنها خوب نیست بلکه عموما نشانه خطر است. در واقع شخصیتی فریبکار شروع به مهربانی بی حد و اندازه می کند تا در ابتدا به عنوان دوست و معتمد دیده شود و سپس توقعات خودش را که جنبه کنترل کردن دارد را پیاده می کند.

البته استفاده از کلمه مهربانی اشتباه است. چون واقعیت این است مهربانی زمانی اتفاق می افتد که من از انجام کاری برای دیگری لذت ببرم و این لذت بردن از جنس ترس و احساس نیاز نباشد. در این صورت شخصیت مهربان کسی است که بین آدم ها تفاوتی نسبت به جایگاه اجتماعی، مالی، ظاهری و… نمی گذارد. که تقریبا بسیار بسیار اندک احتمال دارد شخص مهربان سالمی را ببینید چون زمانی فرد می تواند مهربان واقعی باشد که کودکی خوبی را پشت سر گذرانده باشد.

۴. اطلاعات غلط یا تفسیر اشتباه از واقعیت را به تو می دهد:

شخصیت فریبکار (Manipulative Personality) برای اینکه تو را با خودش همراه کند به تو اطلاعات غلط می دهد یا واقعیت را به اشتباه و کاملا شخصی تفسیر می کند.

بطور مثال اگر فرد فریبکار از یکی از دوستانت خوشش نیاید این موضوع را مستقیم به تو نمی گوید بلکه فضا را طوری جلوه می دهد و طوری عنوان می کند که انگار آن شخص(دوستت) از تو بدش می آید در نتیجه رفتار تو با آن دوستت تغییر می کند و شخصیت فریبکار به خواسته اش می رسد.

یا در روابط کاری اگر رئیسی داشته باشی که شخصیت فریبکار داشته باشد (شخصیت فریبکار از درون تو خالی است) برای نگه داشتن تو در شرکت وعده و وعید های دروغین و توخالی زیادی به تو می دهد.

یا اگر فرد در سیاست باشد و دشمن شخصی با گروهی یا حذبی داشته باشد به ناگاه فضا را طوری جلوه می دهد که آنها آدم های بدی هستند که از وجودشان حتی خدا در عذاب است!!

۵- هرگز مقصر نیستند:

شخصیت فریبکار هرگز زیر بار مسئولیت کارهایش نمی رود و همیشه انگشت اتهام را متوجه فرد یا گروه دیگری می کند.

تصور کن با شخصی در رابطه هستی و او کار اشتباهی انجام می دهد که خودش هم از درون می داند اشتباه است برای اینکه زیر بار خطای خودش نرود هر اتهامی را به تو وارد می کند.

بطور مثال متوجه می شوی یک روز با پارتنر قبلی اش پنهانی قرار گذاشته است و زمانی که درباره این موضوع صحبت می شود هزاران اتهام را به خودت وارد می کند تا زیر بار کارش نرود. مثلا می گوید:

آره من قرار گذاشتم چون تو بهم توجه نمی کنی، آره من اینکار را کردم چون تو به من اهمیت نمی دهی…نه اصلا اینطور نیست که تصور میکنی تو یک آدم کنترلگر پارانوییدی هستی که سعی داری من را تحت فشار قرار دهی و…

در هر صورت اگر کار اشتباهی انجام دهند مقصر تو یا دیگران هستی.

۶- تو مهم نیستی آنها مهم هستند اما عکس این موضوع را به تو ثابت می کنند:

یکی از تخصص های شخصیت فریبکار این است که خود را قربانی نشان دهد و به نوعی به تو اثبات کند که همیشه تو مهم بودی چون تنها در این صورت است که باعث می شود بتوانند برای سالیان سال از تو به عنوان یک قربانی واقعی استفاده کنند.

این دسته افراد همان هایی هستند که جنگ ها را به راه می اندازند و طوری به سربازان (یا دوستان) خود شرایط را نشان می دهند که برای سعادت آنها وارد جنگ شده اند.

این موضوع به شدت در رفتارهای سیاسی نیز قابل مشاهده هست. دو حزب با یکدیگر برای رسیدن به قدرت درگیر می شوند و هر دو حزب در گفته هایشان فضا را طوری نشان می دهند که افراد از خودگذشته قربانی هستند که برای رضایت مردم سعی در بدست آوردن قدرت و نجات مردم دارند.