توهم خود بزرگ‌ بینی

همینطور که از نام این مقاله پیداست میخواهم در مورد خود بزرگ بینی یا همان خود برتر بینی صحبت کنم. من کلمه خود برتر بینی را نسبت به خود بزرگ بینی ترجیح میدهم و دلیلش هم آن است که ما عموماً خودمان را برتر از دیگران و افراد امثال خودمان میبینیم، نه بزرگتر!

از شوخی گذشته ما چه خود بزرگ‌بین باشیم و چه خود برتر بین، دچار مشکلی حاد هستیم. این مشکل خودمان را بیش از دیگران درگیر میکند و یکی از موانع بزرگ برای دستیابی و رسیدن به موفقیت میباشد.

خود بزرگ بینی چه ارتباطی به موفقیت دارد؟

توهمات خود بزرگ بینی(خود برتر بینی) باعث میشوند ما قضاوت صحیحی از خودمان و توانایی‌هایمان نداشته باشیم. ما وقتی میخواهیم در مسیری جدید قدم بگذاریم، تصوری اشتباه از انرژی، استعداد و تاب و تحمل خودمان داریم و همین باعث میشود تا اشتباه در مسیر جدید قدم بگذاریم. توهم خود برتر بینی به ما اجازه نمیدهد تا جهت‌یابی درست و یا تصوری روشن از اینکه الان کجا هستیم و چه کاری انجام میدهیم داشته باشیم. فکر میکنم تا اینجا خوب متوجه شدید که توهمات خود برتر بینی مانعی برای دستیابی ما به موفقیت میباشند. اما بیایید با خود بزرگ‌بینی یا همان خود برتر بینی خودمان بیشتر آشنا شویم. حتماً این مطلب را دنبال کنید چرا که میخواهم حسابی غافلگیرتان کنم.

چه کسی خودش را بهتر ارزیابی میکند؟

ابتدا میخواهم در مورد یک تحقیق کوتاه برایتان صحبت کنم. شما را در اتاقی قرار میدهند. چند دقیقه ای تنها میمانید و سپس یک غریبه وارد اتاق میشود و پشت میزی مینشیند. کاغذی را بر میدارد و درست مانند مجری رادیو یک گزارش خبر روز را به مدت ۳ دقیقه شمرده و بلند میخواند. “امروز قیمت دلار با ۳۰۰ تومان کاهش به کمترین قیمت خود رسید. ایران همچنان صادرات بادام را به روسیه ادامه میدهد و چین در انتظار ورود خودروی جدیدش به کشورمان میباشد…” سپس اتاق را ترک میکند. سپس از شما میخواهند تا ضریب هوشی آن غریبه را حدس بزنید! شما قطعاً اعتراض میکنید که من چیزی از این غریبه نمیدانم. او یکدفعه وارد اتاق شد و از روی کاغذ گزارشی را خواند. حتی  گزارش خودش هم نبود و شما آن را به دستش داده بودید تا بخواند! شما بالاخره عددی را حدس میزنید.

به طور جداگانه از همان غریبه میخواهند تا حدس بزند ضریب هوشی خودش چقدر است. سپس از او تست هوش میگیرند. به نظر شما جواب شما به واقعیت نزدیک تر است یا خود او؟ شاید تعجب کنید که در ۷۰ درصد مواقع پاسخ شما به حقیقت نزدیک تر است!

شما در مورد آن غریبه هیچ چیز نمیدانستید. اما او اطلاعات زیادی در مورد خود دارد. نمرات دبیرستان، دانشگاهی که در آن قبول شده، نتیجه ارزیابی های شغلی و اطلاعاتی خیلی خیلی بیشتر که از کودکی تا امروز خود دارد. او ظاهراً باید بهتر از هر کس دیگر خودش را بشناسد. اینجا چه اتفاقی افتاده؟

جواب این معما!

بگذارید واضح به شما بگویم، همه ما در ارزیابی خود افتضاح هستیم. در یکی از ارزیابی ها مشخص شد هم‌ اتاقی‌های دانشگاه بهتر از خود شخص میتوانند نتیجه روابط عاشقانه شخص را پیش‌بینی کنند.

باورش سخت است اما اکثر ما خود را رانندگانی بالای حد متوسط میدانیم. ۹۸ درصد دانش‌آموزان سال آخر دبیرستان وقتی در مورد مهارت‌های رهبری برایشان صحبت میکنیم اعتقاد دارند مهارت رهبری در آنها بالای حد متوسط است! ۲۵ درصد مردم بر این باورند که در توانایی سازش با دیگران جزو ۱ درصد برتر جامعه میباشند! ۹۴ درصد اساتید دانشگاه اعتقاد دارند بیش از حد متوسط استاتید در کارشان خوب هستند! مردم فکر میکنند نسبت به همسالانشان کمتر در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی،سرطان و بیماری‌های مربوط به غذا مانند حصبه میباشند! و جالبترین خود برتر بینی ما این است که اکثر مردم ابراز میکنند نسبت به دیگران خودشان را بهتر ارزیابی میکنند!

ذهن ما به شدت توهمات خود برتر بینی تولید میکند و این ویژگی در همه ما مشترک است. دقیقاً مانند غرور، ترس و تنفر که در وجود همه ما دیده میشوند، همه ما از خود بزرگ بینی رنج میبریم. دلیل این مساله این است که ارزیابی‌های ما از نتایج(مانند ارزیابی ما از نمراتی که در دانشگاه کسب کرده ایم) شامل تعبیر و تفسیر میباشند و اینجاست که احساسات کار خودشان را میکنند. احساسات درونی ما میخواهند امیدبخش ترین تعبیر از وقایع را داشته باشند. تفسیر احساسات از نمرات پائین ما این است که ((اگر میخواستم درس بخوانم بهترین نمره را میگرفتم، اما افسوس که درس‌ها برایم جذابیتی ندارند)). و یا هنگام ارزیابی رانندگیمان تفسیر احساساتمان اینچنین است که ((اگر طرف مقابل درست رانندگی کرده بود و یا همه چیز تحت کنترل من بود به هیچ وجه تصادف نمیکردم. من عملاً بدشانسی آوردم)).

اما همین ویژگی یعنی خود بزرگ بینی جزوی از ویژگی‌های ماست که باعث بقای نسل انسان شده. همین قضاوت اشتباه در برهه هایی از تاریخ سرنوشت ساز انسان باعث شده تا ما چنین فرض کنیم که میتوانیم بر مشکلات غلبه کنیم. باید بپذیریم که اجداد ما دچار مشکلاتی به شدت جدی بوده اند که ممکن بود روحیه خود را کاملاً از دست داده و تسلیم شرایط شوند. اما آنها به دلیل همین خود برتر بینی تسلیم نشده و نسل انسان را به اینجا رسانیده اند.

اما ما به جنبه‌های منفی این مساله میپردازیم. این خود بزرگ‌بینی برای موفقیت ما بسیار بد است و مانعی جدی به شمار میرود. باعث میشود فکر کنیم پیروز میشویم و با امکانات و دانش کم وارد عرصه هایی میشویم که شکستمان در آنها مسلم است، و اتفاقا همین مساله باعث شکست ما میگردد. اما چه کاری از دست ما ساخته است و یا بهتر سوال را مطرح کنم، چطور میتوانیم این خصیصه را در کنترل خودمان درآوریم؟

حالا چه کار کنم؟

ما در مقاله ای مجزا به نام ((درمان خود بزرگ بینی…چطور؟)) به صورت کامل به این مساله پرداخته ایم که چطور با خود بزرگ بینی مبارزه کنید. اطمینان دارم به سادگی خواهید توانست ریشه بسیاری از موانعی که تا به حال با آنها دست و پنجه نرم میکردید را از بین ببرید و با سرعت بسیار بالایی به سوی موفقیت گام بردارید.