مسخره شدن یکی از رایج ترین و در عین حال آزار دهنده ترین مساله های دوران کودکی می باشد. در این مقاله به شما کمک می کنیم تا نشانه های کودکی که مورد تمسخر واقع شده بشناسید و راهکار های مناسب برای مقابله با تمسخر کودک را یاد بگیرید.

اخیرا ساناز ترجیح می دهد به جای مدرسه رفتن بیشتر در خانه بماند. مادرش احساس نگرانی کرد و از او پرسید: آیا در مدرسه چیزی تو را ناراحت می کند؟ ساناز شروع به گریه کرد و به مادرش گفت: بچه ها در مدرسه من را مسخره می کنند، پریا خیلی اذیتم می کنه، اون ادای منو در میاره و وقتی معلم حواسش نیست کتابامو به زمین می اندازه. بقیه بچه ها هم از او می ترسند و به من کمک نمی کنند. مادر ساناز با شنیدن این حرف ها به شدت عصبانی می شود و تصمیم می گیرد فردا به مدرسه برود و کلاس ساناز را عوض کند.

مسخره شدن یکی از عذاب آور ترین تجربیات دوران کودکی است. چه کودک مورد تمسخر قرار گیرد و یا خودش اقدام به تمسخر کند. در هر صورت او تا حد زیادی از ضعف خود در رابطه با همسالان رنج خواهد برد.

آیا دخترها و پسرها به روش مشابهی تمسخر می کنند؟

دخترها و پسرها تقریبا به یک اندازه مورد تمسخر قرار می گیرند اما نحوه تمسخر آن ها متفاوت است. دخترهایی که مورد تمسخر قرار می گیرند اغلب به لحاظ اجتماعی منزوی می شوند. دخترها به جای این که مثل پسرها حمله رو در رو را آغاز کنند، معمولا از روش های غیر مستقیم استفاده می کنند. مثلا ممکن است یک دختر برای مسخره کردن هم کلاسی اش به جای بد و بیراه گفتن مستقیم به او، پشت سرش به پچ پچ بپردازد. دختر شما ممکن است با یادداشت های تمسخرآمیز روی میز خود مواجه شود. و یا شاهد پخش شایعات دروغ علیه خودش باشد. دخترها خیلی واضح تقسیم بندی خودی و غیر خودی دارند و به خاطر ماهیت پنهانی شیوه تمسخر دختران، برخورد با آن پیچیده تر است.

از طرف دیگر پسرها در مسخره کردن صراحت بیشتری دارند. آن ها از روش های مستقیمی مثل فحاشی، ادا درآوردن و تهدید فیزیکی استفاده می کنند. پسر شما ممکن است از هل داده شدن یا پرت شدن کتابش روی زمین شکایت کند.

مورد تمسخر قرار گرفتن  کودک چه به وسیله یک دختر و چه به وسیله پسر آزار دهنده است. بدترین مسخره شدن در دختران معمولا در مقاطع سوم تا ششم ابتدایی روی می دهد. به نظر می رسد پسرها هم تا قبل از ورود به مقطع متوسطه بیشترین میزان تمسخر را دارند. از آن جایی که رفتار تمسخرآمیز در سراسر سال های ابتدایی رخ می دهد، زود تشخیص دادن آن اهمیت زیادی دارد.

آیا کودک من مسخره می کند یا مورد تمسخر قرار می گیرد؟

معمولا دو دسته از کودکان بیشتر مورد مسخره شدن قرار می گیرند:

۱. کودک خودخور

این کودک، مضطرب و بدون اعتماد به نفس می باشد. ساناز نمونه ای از چنین کودکی است. او در برابر تمسخر زیر گریه می زند و کنترل خودش را از دست می دهد. کودک خودخور به این دلیل هدف مسخره شسدن دیگران قرار می گیرد که ضعیف و به لحاظ عاطفی آسیب پذیر است.

نشانه های کودک خودخور:

• نامطمئن به نظر می رسد.
• تمسخر دیگران را بیش از حد جدی می گیرد.
• به آسانی زیر گریه می زند.
• معمولا از علایم جسمی مثل دل درد و سر درد شکایت دارد.

۲. کودک تحریک کننده

این کودک به این دلیل هدف مسخره شدن قرار می گیرد که ناخواسته دیگران را آزار می دهد. او بد اخلاق بوده و نمی تواند خودش را با گروه تطبیق دهد. کودک تحریک کننده ممکن است موقعی که مورد تمسخر قرار می گیرد، شروع به دعوا کند اما معمولا بازنده دعوا خواهد بود.

نشانه های کودک تحریک کننده:

• بی قرار و ناآرام رفتار می کند.
• نمی تواند دیگران را خوب درک کند.
• ابتدا خودش دیگران را تمسخر می کند اما تحمل تمسخر را ندارد.

نشانه های کودکی که مورد مسخره شدن واقع شده است.

بسیار مهم است که به هر نوع تغییری در رفتار کودک توجه کنید. گاهی اوقات زمانی که کودکی مورد اذیت سایر کودکان قرار می گیرد، از گفتن این مساله به والدین خجالت می کشد. این همان چیزی بود که در مورد ساناز اتفاق افتاد، او ابتدا فقط گفت نمی خواهد به مدرسه برود و چیزی از مسخره شدنش نگفت. در زیر برخی علایمی که نشان می دهد کودک مورد تمسخر قرار می گیرد بیان شده است.

۱. افت تحصیلی

۲. عدم تمایل برای رفتن به مدرسه

۳. افزایش شکایت های جسمانی مثل دل درد

۴. گم کردن وسیله های شخصی مثل پول توی جیبی

۵. زخم ها و کبودی بر بدن کودک

۶. منزوی شدن و شرکت نکردن در بازی های همسالان

کودک مسخره کننده

کودک مسخره کننده معمولا دوست دارد بر دیگران تسلط یابد. او ممکن است دوستان زیادی داشته باشد که از دستورات او پیروی می کنند. تا زمانی که کودک مسخره کننده به پرخاشگری فیزیکی روی نیاورده احتمال دارد گروهی از هواداران خود را حفظ کند.

نشانه های فرد مسخره کننده:

۱. دوست دارد همیشه رییس باشد و کنترل گروه دوستانش را در دست بگیرد.

۲. فاقد دلسوزی و همدلی برای کودکانی است که مورد تمسخر قرار می گیرند.

۳. با اعتماد به نفس و گاهی از خود راضی به نظر می رسد.

۴. خواهر و برادر هایش را مسخره کرده و به آن ها زور می گوید.

۵. در کنترل خشم مشکل دارد.

راه های مقابله با تمسخر در کودک

مسخره شدن کودکتان می تواند آن قدر برای شما ناراحت کننده باشد که شما حاضر باشید هر کاری برای متوقف کردن آن انجام دهید. اشکال دخالت کردن شما این است که اولا مشکل را حل نخواهد کرد و ثانیا کودک شما یاد نمی گیرد که تمسخر بعدی را چگونه مدیریت کند، در حالی که همیشه تمسخر های بعدی وجود دارد. بسیاری از مهارت های مقابله با تمسخر را می توانید در خانه به کودک آموزش دهید و تمرین کنید. برخی از فنون مقابله با تمسخر عبارتند از:

۱. به خنده گذراندن تمسخر

به کودک خود آموزش دهید که تمسخر را جدی نگیرد. هدف این تکنیک این است که با احمقانه فرض کردن تمسخر، قدرت فرد مسخره کننده سلب شود. کودک شما به فرد مسخره کننده نشان می دهد که کارش نمی تواند او را ناراحت کند.

۲. دور شدن از مسخره شدن

ممکن است این مساله که باید از افراد مسخره کننده دوری کرد برای شما واضح باشد اما باید بدانید که برخی از کودکان تلاش می کنند با مسخره کردن فرد مسخره کننده با آن ها مبارزه کنند. به کودکتان یاد بدهید که از افراد مسخره کننده دور بماند. او را تشویق کنید تا با کودکان مثبت تر معاشرت کند.

۳. شوخی با اشتباهات

زمانی که ما خرابکاری یا اشتباهی انجام می دهیم، اگر خودمان با راحتی و شوخی با این مساله برخورد کنیم، دیگر کسی فرصت مسخره کردن ما را پیدا نمی کند. به کودکتان یاد بدهید که اشتباه کردن بخشی طبیعی از زندگی است و ما نباید هر اشتباه را یک نقطه ضعف بزرگ ببینیم. مثلا وقتی کودکی با خنده می گوید: وای چه سوتی ای دادم، این کلمه را اشتباه گفتم؛ احتمال کمتری دارد که بعد از این جمله و خنده کسی او را به خاطر اشتباهش مسخره کند.

۴. به صورت رو در رو با پچ پچ مقابله کردن

بخشی از قدرت پچ پچ کردن، ناشی از مخفیانه و غیرمستقیم بودن آن است. کودک شما با گفتن عباراتی مثل شما چیزی می خواهید به من بگویید؟؛ اجازه نمی دهد که پچ پچ کردن ادامه یابد.

۵. قاطع بودن در مقابل تمسخر

بخش مهمی از مقابله با تمسخر، به این بستگی دارد که اعتماد به نفس کودکتان را بالا ببرید و به او یاد بدهید که با لحنی محکم و قاطع و با مستقیم نگاه کردن در چشم فرد مسخره کننده، به او پاسخ دهد. این به این معنی نیست که کودک شما هم باید در مقابل، او را مسخره کند، بلکه به این معناست که بدون ترس یا گریه از حق خودش دفاع کند. برای آموزش جرات مندی برای دفاع از حق خود به کودک مطلب زیر را بخوانید:

چه زمانی به دخالت والدین نیاز است؟

در اغلب مواقع مجهز کردن کودک به مهارت های مقابله با تمسخر می تواند مشکل کودک را حل کند. اما گاهی هم ممکن است کودک شما گرفتار قلدر بازی و پرخاشگری زیادی شده باشد و احتیاج به کمک داشته باشد. اگر شما نشانه های زیر را در کودک خود مشاهده کردید باید برای کمک به حل این مساله مداخله نمایید:

۱. نشانه آسیب فیزیکی مثل کتک زدن یا هل دادن

۲. به زور گرفتن یا دزدی پول و وسیله های کودک

۳. تحقیر علنی کودک برای نقص های جسمی مثل ضعیفی چشم

۴. تهدید مکرر کودک از طریق تلفن و یادداشت که موجب استرس کودک شده باشد.

در این شرایط بهتر است حتما با معلم، ناظم و مشاور مدرسه صحبت کنید و موضوع را با آن ها در میان بگذارید تا با همفکری بتوانید راه حلی مناسب برای حل این مشکل پیدا کنید.