امروزه که در عصر تکنولوژی زیست می کنیم ،با مسایل متعددی مواجه هستیم. والدین عزیز علاوه بر اینکه تمام هم و غم خویش را به کار می گیرند تا بهترین امکانات، چه از بعد رفاهی ، چه از بعد ذهنی و روانی برای  فرزندان خویش فراهم کنند؛ با دغدغه های بی شماری مواجه هستند. یکی از این دغدغه ها که بسیار ریشه ای هست و شالوده زندگی کودک را بنا می نهد، مساله ایجاد و افزایش اعتماد به نفس کودک است.

ابتدا ما بر آن هستیم تعریفی از اعتماد به نفس و تفاوت آن با عزت نفس داشته باشیم. و سپس به بیان توصیه هایی به والدین بپردازیم تا آنها را در یافتن مسیری مناسب جهت رسیدن به هدفشان مبنی بر افزایش اعتماد به نفس در کودک یاری رسانیم. این توصیه ها به والیدن هستند و با عمل کردن به آن کودک خود را برای داشتن اعتماد به نفس کافی در دوره های بعدی زندگی آماده می کنید.

اعتماد به نفس چیست ؟

اعتماد به نفس یک حالت روحی درونی است که در آن فرد باور دارد که می تواند یک سری از کارها را به سرانجام برساند و موفقیت خویشتن را در انجام آنها تضمین کند.
به عبارتی فرد به قدرت وجودی خویش اعتماد دارد و در پیشرفت در مسیر زندگی از آن استفاده می کند.

تفاوت اعتماد به نفس و عزت نفس در چیست؟

اعتماد به نفس، باور فرد به انجام کارها با بهره وری بالاست. اما عزت نفس میزان ارزشمندی است که فرد برای کلیت وجودش قایل است. فردی که عزت نفس دارد خود را با تمامی توانمندیها و ضعفهایش می پذیرد.
افرادی که عزت نفس بالایی دارند می توانند اعتماد به نفس خود را نیز افزایش دهند اما بالعکس این موضوع همواره رخ نمی دهد. فردی ممکن است در حوزه های متعددی اعتماد به نفس داشته باشد ولی دلیلی ندارد که بتواند حس ارزشمندی را برای کلیت وجودش درک کند.

افراد با عدم اعتماد به نفس چه ویژگی هایی دارند ؟

افراد با عدم اعتماد به نفس به دلیل اینکه، تواناییهای خویش را نپذیرفته اند و باور ندارند؛ همواره خویش را با دیگران مقایسه می کنند و حسرت داشته های دیگران را می خورند.
همچنین به دلیل اینکه آنها خود را ضعیف و ناتوان می بینند، توانایی ابراز قابلیتهای خویش را ندارند.

افراد با اعتماد به نفس کاذب چه ویژگی هایی دارند ؟

افراد با اعتماد به نفس کاذب ،بیش از حد توانایی های خویش را قبول داشته اما در عمل ،عملکرد قابل قبولی از آنها دیده نمی  شود .همین موضوع می تواند به خود آنها و دیگران آسیب بزند.

اعتماد به نفس در کودک چگونه شکل می گیرد؟

آغاز شکل گیری اعتماد به نفس از زمانی است که کودک شروع به راه رفتن می کند. و پس از مدتها افت و خیز می تواند خودش به تنهایی راه برود و یا قاشق غذا را در دهان بگذارد.
در سنین ۳ تا ۵ سالگی به دلیل اینکه کودک خود را مرکز و محور عالم می داند و نیاز به آزادی و استقلال زیادی را در خود می بیند این اعتماد به نفس به اوج می رسد.

در سن ۷ سالگی کودک بیشترین تلاش را می کند تا  کارهای شخصی خویش را انجام دهد و کمتر از کسی کمک بگیرد و پس از ۷ سالگی علاوه بر اینکه اعتماد به نفس تا حدودی ریشه دار شده، او می تواند رهبری گروههای تیمی را هم بر عهده بگیرد.

اعتماد به نفس کودک در این سنین بیشتر جنبه خودنمایی داشته و دوست دارد در هر کاری دخالت کند و نظر بدهد. نقش والدین و محیطی که کودک در آن رشد می یابد در شکل گیری اعتماد به نفس کودک، نقش موثر و مهمی است و می بایست به آن توجه شود. اگر والدین و مربیان به نیازهای کودک آگاه باشند، بهتر می توانند در شکل دهی اعتماد به نفس او اثر بگذارند.

۱۳ توصیه به والدین برای افزایش اعتماد به نفس کودک

۱. با کسانی معاشرت کنید که باعث رشد شما شوند!

پدر و مادرعزیز! کودک شما همواره از شما، بزرگسالانی که بیشترین اوقاتش را با آنها صرف می کند و معلمانش الگو برداری می کند. همان طور که مستحضر هستید ارتباطات جمعی کارآمد می تواند در میزان اعتماد به نفس شما نقش به سزایی داشته باشد. بنابراین در ارتباطات خویش بازنگری داشته باشید و با افرادی معاشرت کنید که شوق تجربه کردن و شهامت مواجه شدن با دشواریهای زندگی را در شما بیدار می کنند. با عمل خویش به فرزندان خود بیاموزید ما دوستانی را وارد حریم خود می کنیم که ما را در مسیر رشد سازنده برای خود و دیگران همراهی می کنند. و از ارتباطی که ما را وادار به سکون و درجا زدن کرده یا تنها در لحظاتی شاد می کنند ولی در طولانی مدت باعث ایجاد رنج و ناکامی می شوند، اجتناب می کنیم.

با افرادی معاشرت کنید که شوق تجربه کردن و شهامت مواجه شدن با دشواریهای زندگی را در شما بیدار می کنند.

۲. برای آینده هدف و برنامه ریزی داشته باشید!

والد عزیز! با برنامه ریزی کردن و انتخاب اهداف واقع بینانه و پیاده سازی اهداف خویش، هم اعتماد به نفس خویش  را افزایش می دهید و هم به کودک خود هدف گذاری، برنامه ریزی و راسخ بودن در پیاده سازی اهداف را بیاموزید.

۳. با خودتان همدلی کنید به کودک خود نیز همدلی کردن را بیاموزید.

پدر و مادر عزیز! شما به خوبی می دانید که ما در مسیر زندگی خود ممکن است تجربیاتی داشته باشیم که ناخوشایند هستند و گه گاه با مرور آنها در ذهن خویش، حال خود را خراب کرده و از اعتماد به نفس خود بکاهیم .همان طور که می دانید صدای افکار منفی ما نظیر “تو آدم بی عرضه و بی لیاقتی هستی ” یا “تو از پس هیچ کاری به درستی برنمیایی ” به قدری بلند هستند که اعتماد به نفس ما را مخدوش می کنند.

بنابراین بهتر است در اینگونه مواقع با خود همدلی کنید. به این صورت که با خود مکررا مطرح کنید: درست است که من اشتباهاتی داشته ام اما بسیاری از کارها را هم به بهترین شکل انجام داده ام و در آنها موفق بوده ام و همین نحوه همدلی را به کودک خود بیاموزید. از او بخواهید تا در تجربه کردن اهدافش گام برداشته و راسخ باشد و اگر موفقیتی کسب نکرد با خویش همدلی کند.

۴. الگوی فرزندتان باشید.

هر فردی توانایی های منحصر به فرد خود را دارد. و یا توانایی هایی همانند دیگران دارد، اما شکوفا کردن و بهره برداری از این توانایی ها، نیاز به فراهم کردن شرایطی خاص دارد. با کشف این دو موضوع می توانید اعتماد به نفس خود را افزایش دهید.

شما والد عزیز علاوه بر اینکه توانمندی های منحصر به فرد فرزند خویش را کشف و شرایط کشف استعدادها را نیز فراهم می کنید؛ باید خودتان  دائما در زمینه کشف توانایی های تان و به کار گیری آنها همت بگمارید تا فرزند دلبندتان شور و انگیزه حرکت در مسیر توانمندیهایش را با مشاهده والدین پویا و کوشا در خود بیشتر بیابد.

۵. اجازه ابراز عقیده و نظر به کودک بدهید!

رابطه ای حسنه با فرزند خود برقرار کنید و به او اجازه ابراز نظر و مجادله با عقایدتان را بدهید و اگر نظرش مخالف شما بود با منطق و استدلال جهت قانع کردن او اقدام نمایید.

۶. شجاع باشید!

فردی که اعتماد به نفس دارد، توانایی ابراز وجود و مطرح کردن عقاید مخالف خود را با سایرین دارد و از قضاوت دیگران نمی هراسد. بنابراین در جاهایی که فرزندتان حضور دارد با عمل خود به او مهارت ابراز وجود را بیاموزید و اگر لازم شد اجازه دهید او این کار را خود انجام دهد. در صورتی که از پس آن به خوبی برآمد، او را تشویق کنید و در صورت عدم موفقیت با همدیگر درصدد یافتن ایرادات کار برآمده و برطرف نمایید.

۷. تشویق به موقع

همواره فرزند خود را زمانی که کاری را درست انجام می دهد با کلام یا دادن هدیه متناسب با کار انجام شده، تشویق کنید.

۸. مقایسه نکنید!

از مقایسه کردن کودک با دیگران بالاخص در جمع بپرهیزید. زیرا این عمل به شدت اعتماد به نفس و عزت نفس کودک را خدشه دار می کند.

۹.فرصت تجربه را برای کودک فراهم کنید.

همواره بگذارید فرزندتان تجربه کند  و از تذکر دادن مداوم به او  پرهیز کنید.
اگر دوره نوپایی فرزندتان را به خاطر داشته باشید بارها او را دیده اید که به زمین خورده و مجددا بلند شده و به راه رفتن و بازی کردن ادامه داده است. بنابراین فرزند شما در هر سنی باشد پتانسیل اشتباه کردن، آموختن از اشتباهات و تجربه کردن را داراست.همین تجربه ها است که می تواند اعتماد به نفس کودک را افزایش بدهد.

۱۰. کار تیمی برای افزایش اعتماد به نفس کودک

روحیه کار تیمی را در فرزند خویش ایجاد کنید. انجام کار تیمی مهارتهایی نظیر توانایی حل مساله، ابراز وجود و روحیه مشارکت را در فرزند شما ایجاد می کند. برای ایجاد روحیه کار تیمی لازم است خود روحیه کار تیمی داشته باشید. فرزند شما با مشاهده مهارت ها و توانمندی های شما مشتاق شرکت در کار تیمی می شود.

۱۱.مسئولیت دادن

به فرزند خود مسئولیت متناسب با سنش محول کنید. این موضوع بسیار در روند شکل گیری اعتماد به نفس موثر خواهد بود.
البته اگر خودتان فرد مسئولیت پذیری باشید بیشتر می توانید الگوی مناسبی برای فرزندتان باشید تا با مشاهده شما این ویژگی را بیاموزد.

۱۲. ابراز محبت

کودک خود را بدون هیچ قید و شرط دوست بدارید و محبت خود را به او ابراز کنید. فرزند شما می بایست بداند با تمام اشتباهاتی که مرتکب می شود، شما همچنان اور را دوست خواهید داشت. این امر به نوبه خود موجب افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس در کودک شما خواهد شد .

۱۳. صبور باشید!

شما ممکن است مجبور شوید اشتباهات فرزندتان را بارها تذکر دهید. به دلیل اینکه حافظه و توانایی به خاطر سپاری و آموزش در کودک به میزان یک فرد بزرگسال نیست این امری طبیعی است.