در مقاله قبلی به معرفی این اختلال و علائم آن توسط مشاور تلفنی پرداختیم. در این مقاله به توضیحات بیشتر در مورد اینکه چرا این اختلال به وجود می‌آید و چگونه می‌توانیم با کمک روانشناس آن را درمان کنیم، می‌پردازیم.

۱-عامل فشار

در مورد علت اختلال استرس پس از حادثه این را می‌دانیم که وقوع یک اتفاق آسیب‌زا باعث به وجود آمدن آن می‌شود. فرد ضربه‌ای را تجربه می‌کند و دچار این اختلال می‌شود. از نظر مشاور تلفنی اینکه فردی پس از تجربه ضربه دچار اختلال استرس پس از حادثه بشود یا نه مسئله پیچیده‌ای است که عوامل زیست شناختی، روانشناختی و اجتماعی در آن دخالت دارند. ممکن است فردی ضربه خفیفی را تجربه کند و دچار این اختلال شود و فرد دیگری ضربه سنگین‌تری را تجربه کند و دچار این اختلال نشود. بنابر تعریف این اختلال عامل فشار، دلیل اصلی پیدایش آن است. اما طبق توضیحاتی که داده شد، عامل فشار برای ابتلا به این اختلال لازم است ولی کافی نیست. زمینه های قبلی زیستی و روانی- اجتماعی فرد و اتفاقاتی که قبل و پس از آسیب روی می‌دهند، همگی نیاز است توسط بهترین روانشناس مدنظر قرار بگیرند.

۲-عوامل خطر فردی

وقتی از خطر فردی صحبت می‌کنیم، مهم است که به دو عامل توجه کنیم: ۱-خطر تجربه کردن آسیب  ۲-خطر اختلال استرس پس از حادثه

وقتی احتمال تجربه کردن واقعه آسیب زا وجود داشته باشد، هر کسی به طور برابر در معرض خطر قرار ندارد. عوامل خطری که احتمال قرار گرفتن در مقابل آسیب را افزایش می دهند، عبارت اند از: مرد بودن، تحصیلات کمتر از سطح دانشگاه داشتن، داشتن مشکلات سلوک در کودکی، داشتن سابقه خانوادگی اختلال روانی، گرفتن نمره بالا در مقیاس برونگرایی و روان‌رنجورخویی. در کنار این عوامل برخی دیگر از عوامل وجود دارند که خطر PTSD را افزایش می‌دهند. این عوامل عبارت اند از زن بودن، سطوح پایین‌تر حمایت اجتماعی، داشتن سابقه اختلالات افسردگی و اضطرابی و همچنین سوء مصرف مواد.

به گفته بهترین روانشناس ارزیابی هایی که افراد پس از آسیب از نشانه‌های این اختلال می‌کنند نیز، مهم هستند. اگر آن‌ها فکر کنند که نشانه‌های این اختلال به خاطر ضعف شخصی است و دیگران به خاطر نشانه‌های آن‌ها خجالت‌زده می‌شوند، بیشتر در معرض خطر PTSD قرار می‌گیرند، حتی در صورتیکه سطح نشانه‌های اولیه کنترل شده باشند.

۳-ویژگی‌های شخصیتی

برخی ویژگی‌های شخصیتی که تا حدودی هم وراثتی هستند، افراد را بیشتر مستعد ابتلا به این اختلال می‌کنند، مثل گرایش به اضطراب.

۴-حمایت اجتماعی

اگرشخص در کنار خود افرادی حمایتگر و دلسوز را داشته باشد، پس از ضربه، احتمال ابتلای او به اختلال استرس پس از سانحه خیلی کمتر می‌شود.

۵-راهکارهای کنار آمدن مثبت

افرادی که بتوانند به طور فعالانه‌ای حل مسئله را به کار ببرند، کمتر در معرض این اختلال قرار می‌گیرند، در حالیکه عصبانی شدن و مقصر دانستن دیگران نتیجه عکسی دارد.

انواع درمان‌ها برای اختلال استرس پس از حادثه

مشاور تلفنی معتقد است خیلی از افرادی که در معرض عامل آسیب زا قرار می گیرند، دچار نشانه‌هایی می شوند و بعد بدون هیچ کمک حرفه ای، بهبود می یابند. معمولا با گذشت زمان و با کمک و حمایت دوستان و خانواده، افراد آسیب دیده به طور طبیعی بهبود می یابند. اما همه افراد نمی توانند به تنهایی و یا به صرف حمایت دوستان و خانواده با پیامدهای مواجهه با ضربه روانی کنار بیایند. اگر مشاور تلفنی با بیماری رو به رو شود که با آسیب چشمگیری مواجه بوده است، رویکردهای عمده ای باید در پیش بگیرد؛ حمایت، تشویق بیمار برای بحث درباره واقعه مزبور و آموختن انواع و اقسام مکانیزم‌های مقابله‌ای (نظیر آرام‌سازی عضلات) به او است. همچنین ممکن است بهترین روانشناس بسته به شرح حال و تاریخچه‌ی زندگی افراد از درمان دارویی و روان درمانی یا هر دو درمان به صورت تلفیقی استفاده کند. درذیل به طور خلاصه به آن‌ها می‌پردازیم:

مداخله در بحران

این درمان در پاسخ به موقعیت های خیلی استرس زا ایجاد شده است. مشاور تلفنی می‌گوید فرض اساسی در این درمان این است که فرد قبل از آسیب، عملکرد روانشناختی خوبی داشته باشد. درمان فقط برای کمک کردن به فرد به دلیل بحران کنونی، تمرکز می‌کند و نه بر بازسازی شخصیت. در چنین موقعیت های بحرانی، درمانگر معمولا بسیار فعال است، به روشن کردن مشکل کمک می کند، برنامه های عملی پیشنهاد می دهد، اطمینان خاطر می دهد و اطلاعات و حمایت های ضروری دیگر را تامین می‌نماید.

درمان رفتاری

یکی از راهبردهای درمان رفتاری درمان مواجه سازی است. از بیمار درخواست می شود به طور واضح، رویداد آسیب زا را بارها تعریف کند تا این که پاسخ‌های هیجانی او کاهش یابند. این روش، همچنین مواجهه مکرر یا طولانی، به صورت واقعی یا تجسمی، با محرک های مرتبط با آسیب را که فرد از آن‌ها می ترسد و اجتناب می کند، شامل می‌شود.

روش‌های درمانی دیگر نیز می توانند مکمل مواجهه طولانی  باشند، به عنوان مثال، برای این که به فرد کمک شود تا اضطراب را بعد از رویدادی آسیب زا مدیریت کند، از آموزش آرمیدگی هم می‌توان است استفاده کرد.

درمان شناختی

در این درمان اعتقاد بر این است که PTSD زمانی تداوم می‌یابد که افراد آسیب دیده، ارزیابی های بیش از حد منفی از آن چه برای آن‌ها اتفاق افتاده است، داشته باشند. این درمان برای تغییر ارزیابی های بیش از اندازه منفی از آسیب و پیامدهای آن‌ها، کاهش دادن تهدیدی که بیماران هنگام فکر کردن به رویداد آسیب‌زا احساس می کنند، طراحی شده است.

روان درمانی پویشی

در این دیدگاه فرض بر آن است که افراد غالبا جنبه هیجانی خاطرات مربوط به رویداد و گاهی اوقات، خود خاطره را واپس می رانند.این عمل به طور خودکار و ناهشیارانه انجام می شود .

در درمان روانکاوانه از تخلیه هیجانی (احیای ضربه هیجانی) به منظور تجربه مجدد رنج هیجانی استفاده می‌شود. به عبارت دیگر مواجهه مجددی که درمان بخش باشد نه دردناک، ترتیب داده شود.

درمان دارویی

افرادی که موقعیت های آسیب زا را تجربه کرده اند، معمولا از احساسات شدید اضطراب، افسردگی، کرختی، افکار مزاحم و خواب آشفته خبر می دهند. برای تسکین نشانه های شدید از چند دارو می‌توان استفاده کرد. مثلا داروهای ضد افسردگی، داروهای اختلالات اضطرابی و …

درمان حساسیت زدایی و بازپردازش حرکات چشم (EMDR)

این درمان شامل ۳ مرحله است. در مرحله اول مراجعان یک صحنه اضطراب آور را مشخص می کنند، احساس های بدنی متداعی با آن اضطراب را تعیین می نمایند. باورهای سازگارانه که پریشانی متداعی با آن حادثه را کاهش می‌دهند، در ذهن خود می‌سازند.

در مرحله دوم مراجعان تصاویر ناراحت کننده مربوط به رویداد آسیب زا را تصور می‌کنند، در حالی که باورهای ناسازگارانه خود را هم زمان بیان می کنند. در طول این فرآیند، درمانگر از مراجع می خواهد حرکات سریع و ریتمیک انگشتان دستش را دنبال کند. بعد از یک دوره حرکت چشم، مراجع یاد می گیرد که آن تجارب را در لحظه بلاک کند، نفس عمیق بکشد و پس از آن گزارش کند که چه چیزی را تصور، فکر و احساس کرده است.

در مرحله آخر، مجددا از بیمار درخواست می شود که تصویر رویداد تروماتیک و آسیب‌زا را تصور کند، ولی این بار به باورهای سازگارانه بیندیشد. هدف این است که رویداد تروماتیک با باورهای سازگارانه، همراه و تداعی شود. درمان EMDR  یک درمان نسبتا موثر برای درمان PTSاست.