آرتمیس اولین زن دریانورد ایرانی
برای آشنایی با آرتمیس اولین زن دریانورد ایرانی و دریاسالار جهان با ما همراه باشید.
آرتمیس در لغت به معنای راست گوی عظیم می باشد. نویسندگان تاریخ یونان آرتمیس زن دریانورد ایرانی را در ظرافت، وقار و زیبایی، جزء برترین تمام زن های آن زمان نامیده اند.
اسم پدر او لوگدامیس بود. پدر آرتمیس فرماندار یکی از شهر های کاریا به نام هالیکارناس بود. مادر او در جزیره ای به اسم کرت متولد شده بود.
آرتمیس اول، ملکه هالیکارنس واقع در کاریا، در جنگ سالامیس هنگام قشون کشی خشایار شاه که آن زمان فرمانروانی هخامنشی بود که تقریبا به ۴۸۰ سال قبل از میلاد برمیگردد رییس قسمتی از نیروی دریایی ایران بود.
آرتمیس زن دریانورد ایرانی بود که در زمان هخامنشی دستور دریاسالاری خود را از خشایار شاه پذیرفت. او نخستین زنی است که در تاریخ دریانوردی دنیا در رتبه ی فرمانده دریایی قرار دارد.
در ۴۸۴ سال قبل از میلاد مسیح که دستور همکاری دریایی جهت مشارکت در نبرد با کشور یویان از طرف خشایار شاه اعلام شد، آرتمیس که آن زمان ملکه کاریه بود با ۵ کشتی جنگی که تحت فرماندهی خود او بود به نیروی دریایی ایران ملحق شد.
آرتمیس در آن سال ها در نبرد دریایی سالامین که میان ایران و یونان شکل گرفت با شجاعت فراوانی که داشت سبب شد قسمتی از نیروی دریایی ایران که در معرض خطر قرار گرفته بود را از نابودی نجات دهد. همان زمان بود که به خاطر دلاوری هایش دستور دریاسالاری را از طرف خشایار شاه دریافت کرد.
آرتمیس زن دریانورد ایرانی که در آن سال ها از خشایار شاه نیز خواستگاری نمود اما به سبب برخی مشکلات این ازدواج انجام نشد. در سال های دهه ۴۰ خورشیدی برای اولین بار در ایران کشتی جنگی عظیمی به نام این زن دلاور یعنی آرتمیس نام گذاری شد.
کشتی جنگی آرتمیس در زمان دریاسالار فرج الله رسایی ساخته و در آب های ایران شناور شد. آن کشتی سال های سال با موفقیت در نبرد ها جنگجوی سواحل کشور ایران بود.
هردوروت ذوق خود را از دلاوری های آرتمیس مخفی ننمود و ابراز کرد که :
هیچ کدام از فرماندهان ایران مانند آرتمیس برای خشایار شاه مفید نبوده و مشاوره های با ارزشی به او ارائه نداده اند.
قبل از شروع نبرد میان ایران و یونان خشایار شاه تمامی فرماندهان نقاط مختلف را صدا زد و از آن ها خواست که پیشنهادات خود را در رابطه با این جنگ بیان کنند. اکثر فرماندهان آغاز این نبرد را تایید نمودند به غیر از آرتمیس. او این چنین نظر خود را بیان کرد:
من در باب دلاوری و فداکاری در نبرد ها پایین تر از هیچکدام از فرماندهان نبوده ام، اما نظر من این گونه است که از نبرد دریایی دوری کنید و نیروهای خود را به کام مرگ نکشانید. یونانی ها در نبرد های دریایی بسیار موفق تر از ما می باشند. آیا اجباری به نبرد ما از راه دریا وجود دارد؟ آیا نبرد با کشور یونان از طریق خشکی میسر نیست؟
تمامی افرادی که در این جلسه حضور داشتند تصور می کردند که خشایار شاه، آرتمیس زن دریانورد ایرانی را مجازات می کند. اما خشایار شاه نه تنها او را مجازات نکرد بلکه بسیار خوشحال نیز شد و نظر او را بسیار عاقلانه دانست. به همین دلیل دستور به این قرار شد که بالاترین میزان رای به کار گرفته شود و خود خشایار شاه نیز به شخصه از دور ناظر روند نبرد باشد.
آرتمیس زن دریانورد ایرانی برای این نبرد ۵ فروند کشتی جنگی را تهیه کرد که در داشته های خشایار شاه پس از کشتی های فنیقی از مطرح ترین کشتی ها جنگی آن زمان بوده است. هردودوت در این مورد گفته است: در زمان جنگ آرتمیس هنگامی که کشتی های آتنی به دنبال او بوده اند و فرار از آن مخمصه سخت و غیر ممکن بوده است، راهی پیدا کرد و یکی از کشتی ها خود را غرق کرد.
آرتمیس با غرق کردن کشتی پارسی سبب شد که فرمانروای کشتی یونانی تصور کند که آن کشتی که موجب غرق شدن کشتی پارسی شده است یک کشتی یونانی است و دست از دنبال کردن آن برداشت.
آرتمیس با این کار به ارزش های خود در مقابل خشایار شاه اضافه کرد، در جایی نقل شده است که خود خشایار شاه که بیننده این نبرد بوده است، این عملکرد نظر او را جلب نموده و هنگامی که یکی از خدمت کارهای او گفته است که: میبینید آرتمیس چه جسورانه و با مهارت جنگ می کند؟ آرتمیس یکی از کشتی های یونانی را غرق کرد.
خشایار شاه گفته است که آیا او واقعا دریانورد ما آرتمیس است؟ خدمتکار در پاسخ چنین گفته است که: هیچ شکی نیست، زیرا نشان جهاز او بسیار واضح و معلوم است. هر چند که خشایار شاه گماشت که او کشتی یونانی را غرق کرده است. با دیدن آن صحنه گفته است که << مرد های من تبدیل به زن شده اند و زن های من تبدیل به مرد.
در زمانی که هردوروت در رابطه با صدمه زدن آرتمیس به کشتی ایرانی نوشته است، تفاوت ها و پارادوکسی به نظر وجود دارد. در این چنین نبرد بزرگی که تعداد بسیار زیادی کشتی که از هر دو کشور وجود داشته است، می توان انتظار داشت که مثل هر جنگ دیگری، کشتی های هر دو طرف دارای پرچم های کشور خود و یا نشانه ای بخصوص باشند تا گروه های خودی و دشمن قابل شناسایی باشند.
همینطور ناممکن به نظر می آید که حقیقت این اتفاق از دید تمامی افراد یونانی و ایرانی و همینطور خشایار شاه که خود ناظر این نبرد بوده است پنهان شده باشد. چنانچه افراد خشایار شاه در آن فاصله قادر بودند که آرتمیس را شناسایی و یک زن را در میان آن افراد تشخیص دهند، چگونه در شناخت یک کشتی ایرانی در میان کشتی های یونانی دچار مشکل شده اند و نتوانسته اند کشتی خودی را شناسایی کنند.
به شکل کلی در بیان واقعیت ها در رابطه با آرتمیس، توسط نویسنده رمان هردوروت، احساس ستودن و تقدیر از یک زن دلاور و پر قدرت که هم ولایتی او بوده و به وضوح مشخص است که رغبت داشته است حس خشونت و کینه داشتن یونانی ها از آرتمیس را دور نماید. این امکان وجود دارد که هردوروت با راهکارهایی تلاش در ایجاد هر دو هدف خود داشته است.
آوازه ی نام آرتمیس زن دریانورد ایرانی در کل آن زمان ادامه یافت به طوری که حتی در دوره ساسانی که دوره ای اسلامی بود، اسم تعداد زیادی از دخترهای دربار شاه حتی سلطان های سلجوقی نیز آرتمیس بوده است. این نام در میان شاه هایی مانند ملک شاه، جلال الدین خوارزمشاه و شاه عباس که بسیار میهن دوست بودند نیز بسیار محبوب بود.
