مهریه که این روزها در بعضی از خانواده‌ها به غلط، وسیله‌ای برای تعیین ارزش و تشخص ظاهری دخترها شده! یعنی به نظر ظاهربینان میزان مهریه‌ هرکس که بیشتر باشد از شخصیت بالاتری برخوردار است. به هر حال مهریه از قدیم الایام مرسوم بوده و طول تاریخ نیز ثابت کرده است که یک ضرورت اجتماعی است؛ به همین دلیل منسوخ نگردیده است.

مهریه چیست

مهریه چیست ؟ مهریه زن نوعی امنیت خاطر برای او تلقی می‌شود که این روزها از وجه رایج، به سکه طلا تبدیل گردیده است! متأسفانه پافشاری بعضی از خانواده‌ها بر افزودن تعداد این سکه‌ها روزبه‌روز بیشتر می‌شود؛ به طوری که تدریجاً جنبۀ رقابت به خود گرفته و هر خانواده‌ای برای این که به افتخارات خود بیفزاید، سعی می‌کند تا تعداد سکه‌های درخواستی برای مهریۀ دخترش را اضافه نماید!

میزان مهریه

این درست، که تعیین مهریه لازم است، ولی میزان مهریه و اندازۀ آن بستگی تام و تمامی به شرایط داماد دارد. گرچه خانواده‌ها بیشتر عرف و عادات جامعه را در نظر می‌گیرند، ولی در مواردی که خواستگار از هر نظر موجه است، سخت‌گیری درخصوص میزان مهریه نیز شیوۀ درستی نیست. به ویژه، آنچه در این ماجرا بسیار مذموم است، تصور ناپسندی است که با گرفتن مهریه زیاد ، ارزش دختر بالا رفته و احتمالاً با بازگو کردن آن نزد دیکران، که ما فلان مقدار سکه گرفته‌ایم بخواهند منزلت دختری را بالا ببرند.

همان‌طوری که در مقاله « هدف از تعیین مهریه چیست » تأکید کردم که درخواست مهریه بالا ، موجب مشکلاتی خواهد شد و اصولاً لازم نیست که ارقام نجومی پیشنهاد شود، همانطور هم پیشنهاد می‌کنم که میزان مهریه در حد معقول شاید اندکی هم کمتر از حد معمول و متعارف، لازم است.

مهریه چیست ؟ مهریه ، امنیت خاطری برای زن است تا هرگاه که شوهر اراده کند، نتواند او را طلاق دهد. از طرفی چون زنان از شوهران خویش فقط از اعیانی ارث می‌برند، بنابراین مهریه زن هر چند مختصر هم باشد، کمک حالی است به زن، تا وقتی که پس از فوت شوهر متأسفانه دستش از خیلی جاها کوتاه می‌شود، بدون پشتوانه مالی نماند.

ضمناً همین مهریه ، گاهی می‌تواند نقش مثبتی در آن گونه تنگناها و «به جان آمدن»ها که اصطلاح «مهرم حلال، جانم آزاد»، پیش می‌آید را بازی کند. مثل مواقعی که مرد، نه زن را طلاق می‌دهد و نه با او سازگار است؛ بنابراین اهرمی برای جلب رضایت شوهر، در طلاق‌های توافقی می‌شود.

قانون پرداخت مهریه

مهریه را کی داده کی گرفته! این هم یکی دیگر از باورهای غلطی است که گاهی صحبت آن در میان خانواده‌ها مطرح می‌شود و بیشتر باید مورد توجه مردان جوان قرار گیرد. معمولاً خانواده عروس، برای این که خانواده داماد را راضی به دادن مهریه بالا نمایند، چنین مطلبی را عنوان می‌کنند. اینجا دیگر باید به آقاپسرها یادآور شوم که: نخیر این طور نیست!

شما پس از امضای عقدنامه ، ملزم به پرداخت مهریه عروس خانم می‌باشید و زن هم می تواند مطالبه مهریه کند. او می‌تواند خانه شما را توقیف کند؛ ماشین زیر پای شما را بگیرد؛ ودیعه خانه استیجاری شما را توقیف نموده و ممنوع الخروج‌تان کند؛ خلاصه، مهریه خود را از هر نوع مالی که داشته باشید برداشت نماید.

او طبق قانون مهریه می‌تواند مادام که مهریه ، به او تعلق نگرفته، حتی پا به منزل شما نگذارد! بنابراین باید در این مورد کاملاً هشیار باشید. وقتی اختلاف پیش آمد و زن و شوهر روبه‌روی هم قرار گرفتند، دیگر پرده‌ها به کنار رفته و هرکس چهره واقعی خود را نشان می‌دهد؛ پس به خاطر داشته باشید که زیر بار مهریه بالا نروید. اصولاً زندگی‌هایی که با توقعات بیجایی شروع شوند، پایان خوشی نخواهند داشت.

مهریه عندالمطالبه

مهریه عند المطالبه ، یعنی چه؟ در ستون مربوط به مهریه عقدنامه‌ها نوشته می‌شود که فلان میزان مهریه تعیین شد و به صورت « عند المطالبه » می‌باشد؛ یعنی هروقت که عروس خانم اراده نموده و آن را مطالبه کرد، داماد باید بلافاصله تأدیه و پرداخت کند. ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی می‌گوید: «به مجرد عقد، زن مالک مهریه می‌شود و می‌تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.»

قانون مهریه

خُب! سؤال اول این است که آیا زن می‌تواند قبل از این که به خانه شوهر برود، مطالبه مهریه کند؟ پاسخ این سؤال در ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی چنین آمده است: «زن می‌تواند تا مهریه به او تسلیم نشده از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند، مشروط بر اینکه مهریه او حال باشد و این امتناع، مُسقِطِ حق نفقه نخواهد بود.»

بسیار خوب. سؤال دوم این است که اگر زن مطالبه مهریه خود را نکرد و به خانه شوهر رفت و وظایف زناشویی را هم انجام داد، آیا باز هم می‌تواند مهریه خود را دریافت کند؟ پاسخ این سؤال را نیز ماده ۱۰۸۶ قانون مدنی می‌دهد و خیال شما خانم‌ها را راحت می‌کند.

این ماده می‌گوید: «اگر زن قبل از گرفتن مهریه ، به اختیار خود به ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد قیام نمود، دیگر نمی‌تواند از حکم ماده [۱۰۸۵] استفاده کند، مع ذالک حقی که برای مطالبه مهریه دارد ساقط نخواهد شد». می‌دانم که پی به مضمون این قانون مهریه برده‌اید، ولی برای این که همه‌چیز روشن باشد و عروس و دامادهای عزیز را در پیچ و خم اصطلاحات قانون مهریه‌ گرفتار نکرده باشم، توضیح کوتاهی می‌دهم.

در ماده ۱۰۶ قانون مدنی، شما یعنی عروس خانم، کماکان مالک مهریه هستید و هروقت که اراده کردید، می‌توانید مطالبه مهریه کنید، ولی چون به میل خود از مرد تمکین کرده‌اید، یعنی با او زیر یک سقف زندگی کرده‌اید و ضمناً‌ با هم، آمیزش جنسی داشته‌اید، دیگر نمی‌توانید بگویید «تا مهر مرا ندهی وظایف زناشویی را انجام نمی‌دهم»؛ در این صورت اگر خواستید مهریه خود را دریافت کنید، ضمن تمکین از مرد و انجام وظایف زناشویی می‌توانید مهریه خود را نیز درخواست نمایید.