تله های زندگی چیست و چه نشانه هایی دارد؟
تله های زندگی به عواملی گفته می شود که به طور مستقیم یا غیرمستقیم باعث کاهش کیفیت زندگی افراد می شوند و منجر به افزایش استرس، اضطراب، افسردگی و دگرگونی های روانی و رفتاری می شوند. این عوامل شامل مواردی مانند بیکاری، مشکلات مالی، اختلالات رابطه ای، مشکلات خانوادگی، بیماری های فیزیکی و روانی و … هستند.
نشانه های تله های زندگی شامل احساس عدم رضایت، نارضایتی از زندگی، افزایش سطح استرس، اضطراب و افسردگی، کاهش انگیزه و انرژی، کاهش عملکرد در کار و مدرسه، ناپایداری در روابط، افزایش مصرف مواد مخدر و الکل، خودکشی و … می باشد. بنابراین، شناسایی و مدیریت تله های زندگی برای حفظ کیفیت زندگی و سلامت روانی و جسمانی بسیار حائز اهمیت است.
در پاسخ به این سؤال که تله های زندگی چیست ؟ باید گفت که تله های زندگی همان ۱۸ طرحواره هستند که افراد ممکن است در دوران کودکی خود به آنها گرفتار شوند. نشانه های این طرحواره ها و تله ها در بزرگسالی مشهودتر هستند و اغلب، زندگی بیمار را مختل می کنند. تست طرحواره یانگ می تواند به خوبی میزان گرفتار شدن فرد به این تله ها را مشخص کند.
برخی از مهم ترین سؤالات این تست را در زیر آورده ایم. در حالت کلی اگر پاسخ شما به این سؤالات تا حدود زیادی مثبت است باید روش های طرحواره درمانی را در پیش بگیرید و نسبت به درمان طرحواره های خود اقدام کنید. در این صورت زندگی نرمال و شادتری را تجربه خواهید کرد.
مهم ترین سؤالات تست طرحواره یانگ
مهم ترین سؤالات تست طرحواره یانگ برای رسیدن به جواب سؤال تله های زندگی چیست ؟ را می توان به ترتیب زیر بر شمرد:
آیا اکثراً جذب افرادی می شوید که بی مهر و بی عاطفه هستند؟ آیا احساس می کنید که نزدیک ترین افراد زندگی تان به شما توجه کافی ندارند؟
آیا احساس می کنید انسان بی ارزشی هستید؟ آیا احساس می کنید به دلیل بی ارزشی تان اطرافیان شما را نمی پذیرند و دوستتان ندارند؟
آیا خواسته های دیگران را بر نیازهای خود ترجیح می دهید؟ آیا در راه فدارکاری برای دیگران چنان راه افراط می پیمایید که به خواسته های خود نرسید؟ آیا نیازهای واقعی تان را نمی شناسید؟
آیا نگران هستید که مبادا اتفاقات ناگواری برای شما پیش بیاید؟ آیا درد خفیف ممکن است شما را به وادی وحشت بیندازد که مبادا دچار بیماری علاج ناپذیری شده اید؟
آیا متوجه شده اید که علی رغم برخورداری از تحسین و تشویق اجتماعی باز هم احساس نارضایتی و بی کفایتی می کنید؟
تله های زندگی چیست ؟
الگوهایی که در بالا اشاره شد را “تله های زندگی” می نامیم. در این وب سایت به طور کامل به سؤال تله های زندگی چیست ؟ پاسخ داده و ۱۸ تله موجود را شرح داده ایم. همچنین راههای شناسایی و پی بردن به علل شکل گیری آنها نیز به طور کامل آورده شده است. همانطور که در توضیح طرحواره ها اشاره شده است، علت گرفتار شدن به تله های زندگی را می توان در رفتار اطرافیان با فرد در دوران کودکی او جستجو کرد.
او در دوران کودکی خود به شیوه های مختلف آسیب دیده است: “طرد، انتقاد، حمایت افراطی، بدرفتاری، بی توجهی یا محرومیت.” در اثر این تجارب اولیه، تله های زندگی بخشی از وجود وی شده است. حال این تجارب در دوران بزرگسالی نمود پیدا می کنند. بنابراین پاسخ سؤال تله های زندگی چیست ؟ را در دوران بزرگسالی به صورت یک سری بیماری های روانی، خواهیم گرفت.
تله های زندگی در بزرگسالی
این بزرگسال بعد از طی دوران کودکی و ترک خانه پدری، با ایجاد موقعیت ها و با انتخاب افرادی به بازآفرینی همان شرایط تلخ اولیه دوران کودکی می پردازد. به عبارتی، در حال حاضر دیگران او را کنترل می کنند، با او بدرفتاری می کنند یا به نیازهای او توجه نمی کنند. از این رو تله های زندگی دست از سر او برنمی دارند و تداوم می یابند. احتمال زیاد به دلیل همین تداوم تله های زندگی است که در دست یابی به اهداف زندگی با ناکامی و شکست روبه رو می شود.
بنابراین برای سؤال تله های زندگی چیست ؟ به طور خلاصه می توان گفت تله های زندگی چگونگی تفکر، احساس، رفتار و نحوه ارتباط با دیگران را تعیین می کنند. این تله ها به احساسات شدیدی مثل عصبانیت، غمگینی و اضطراب دامن می زنند. حتی زمانی که در زندگی اوضاع بر وفق مراد است (جایگاه اجتماعی خوب، ازدواج شادکام، روابط خوب با دیگران و موفقیت شغلی) باز هم ممکن است قادر به لذت بردن از زندگی نباشد.
این آسیب ها منجر به طرحواره های مختلفی خواهند شد که زندگی اجتماعی، شغلی و عاطفی فرد را مختل می کنند و رهایی از آنها تا حدودی دشوار خواهد بود. اما باید گفت با مشاوره، طرحواره درمانی و استمرار در درمان می توان به نتایج بسیار خوبی رسید.
رهایی از تله های زندگی
در مقاله تله های زندگی چیست گفتیم که تله های زندگی همان ۱۸ طرحواره هستند که افراد در کودکی خود به آنها دچار می شوند. نشانه های این طرحواره ها اغلب در بزرگسالی مشخص می شود و زندگی فرد مبتلا را مختل می کند. در نتیجه برای رهایی از تله های زندگی باید این تله ها درمان شوند. برای درمان طرحواره ها اغلب از روش طرحواره درمانی استفاده می شود.
طرحواره درمانی چیست؟
طرحواره درمانی یک رویکرد تجربی است که سعی بر تغییر شخصیت افراد مبتلا به مشکلات عاطفی مزمن دارد. در واقع طرحواره درمانی مدلی برای یکپارچه سازی در نظر گرفته می شود. زیرا بر پایه شناخت درمانی، رفتارگرایی، نظریه دلبستگی، احساس درمانی و رابطه درمانی تعریف شده است.
روش های رفتار درمانی و رفتار درمانی منطقی، در کاهش علائم حاد بسیار مؤثر هستند. اما طرحواره درمانی برای رهایی از تله های زندگی که به صورت مزمن می باشند، مؤثر است. بنابراین می توان از طرحواره درمانی برای موارد زیر استفاده کرد:
– شناسایی و درمان الگوهای خودتخریبی زندگی و همچنین موضوعات ریشه دار و عمیق عاطفی
– تقویت انعطاف پذیری و توانایی رویارویی با چالش های زندگی
– تقویت بخش های قوی و مثبت شخصیت افراد
تئوری طرحواره
طرحواره ها یک سری الگوهایی هستند که از دوران کودکی و یا نوجوانی در افراد شکل می گیرند و از طریق افکار، باورها، رفتارها و روابط، در زندگی آنها تقویت می شوند. در واقع طرحواره ها هنگامی رشد می کنند که نیازهای اساسی کودک تأمین نشود. بنابراین اگر والدین نیازهای کودک را به درستی تأمین کنند، کودک رشد می کند و به یک بزرگسال سالم تبدیل می شود.
نیازهای اساسی کودک عبارتند از:
-ایمنی
-عشق و توجه
-زندگی پایدار و قابل پیش بینی
-پذیرش، تحسین و تمجید
-حمایت و همدلی
-راهنمایی و حفاظت
-اهمیت دادن به نیازها و عواطف
فقدان هر کدام از نیازهای اساسی، منجر به تله های زندگی می شود. برای رهایی از تله های زندگی باید از روش های درمانی طرحواره ها استفاده شود.
روش های رهایی از تله های زندگی
۱. طرحواره محرومیت: در طرحواره محرومیت نیازهای عاطفی فرد در کودکی برآورده نشده است. این طرحواره سه دسته دارد که شامل نیاز به مراقبت و همچنین عشق و توجه، نیاز به گوش شنوا و درک شدن و نیاز به راهنما و هدایتگر هستند.
۲. طرحواره رهاشدگی: در طرحواره رهاشدگی فرد در کودکی تمام عزیزان خود را از دست داده و یا رها شده است. در نتیجه دائماً ترس و اضطراب از دست دادن عزیزان خود را دارد. برای درمان فرد باید به این باور برسد که هر کسی و به هر طریقی ممکن است عزیزانش را از دست بدهد و این روال طبیعی دنیا است.
۳. طرحواره بی اعتمادی: در طرحواره بی اعتمادی فرد دائماً انتظار آسیب دیدن از دیگران را دارد. فکر می کند که دیگران قصد سوءاستفاده از او دارند. بنابراین همواره آماده حمله و انتقام می باشد. اما برای رهایی از تله های زندگی به خصوص تله بی اعتمادی، باید به این باور رسید که همه انسانها مانند یکدیگر نیستند و اگر کسی قصد نزدیک شدن دارد، صرفاً برای سوءاستفاده نسیت.
۴. طرحواره انزوای اجتماعی: در طرحواره انزوای اجتماعی فرد اعتقاد دارد که به جامعه تعلق ندارد. او تصور می کند که متفاوت از سایرین است و هیچ کس او را نمی خواهد.
۵. طرحواره نقص: در طرحواره نقص احساس نقص شدید بر فرد غالب است و فکر می کند اگر دیگران به او نزدیک شوند به نقص های درونی و بیرونی او پی می برند. این احساس اغلب منجر به شرم شدید می شود.
۶. طرحواره شکست: در طرحواره شکست مبتلایان معتقدند در انجام هیچ کاری موفق نیستند. بنابراین معمولاً دست به انجام هیچ کاری نمیزنند.
۷. طرحواره وابستگی: در طرحواره وابستگی مبتلایان اعتقاد دارند که قادر به انجام کاری بدون کمک دیگران نیستند و تصمیم گیری های خود را نیز به عهده دیگران می گذارند. بنابراین برای رهایی از تله های زندگی از جمله تله وابستگی، بیمار باید باور کند که توانایی هایش نامحدود است و می تواند مسئولیت کارهای خود را به عهده بگیرد.
۸. طرحواره آسیب پذیری: در طرحواره آسیب پذیری اعتقاد بر این است همیشه یک خطر بزرگ در کمین است. بنابراین فرد مبتلا همواره در پی مراقبت های شدید از خود است.
۹. طرحواره خود تحول نیافته: در طرحواره خود تحول نیافته فرد به اندازه ای با والدین و یا همسر خود احساس وابستگی می کند که خود را فراموش می کند. در حقیقت او هویت مستقلی برای خود قائل نیست.
۱۰. طرحواره استحقاق: در طرحواره استحقاق مبتلایان خود را همیشه به حق می بینند و همواری سعی بر کنترل دیگران دارند.
۱۱. طرحواره ایثار: در طرحواره ایثار بیماران خود را فراموش کرده و دائماً به رفع نیازهای دیگران و انجام کارهای آنان مشغول هستند.
۱۲. طرحواره بازداری هیجانی: در طرحواره بازداری هیجانی افراد احساسات و هیجانات خود را سرکوب می کنند و به آنها اجازه بروز نمی دهند. زیرا باعث شرمندگی می شود و یا نگران از دست دادن اطرافیان هستند.
۱۳. طرحواره معیارهای سرسختانه: در طرحواره معیارهای سرسختانه اعتقاد بر این است که کارها به اندازه کافی خوب انجام نمی شود و باید بیشتر تلاش کرد. مبتلایان به این طرحواره هیچ لذتی از زندگی نمی برند و دائماً در حال تلاش بیشتر و کار کردن افراطی هستند.
۱۴. طرحواره تنبیه: در طرحواره تنبیه فرد هیچ گونه اهمیتی به دیگران و احساسات آنها نمی دهد و فقط کاری که باید درست انجام شود مهم است. در صورت درست انجام نشدن کارها به هر دلیل، فرد خاطی باید تنبیه شود.
۱۵. طرحواره خویشتن داری: در طرحواره خویشتن داری فرد تحمل ناکامی و توانایی کنترل هیجاناتش را ندارد. در جبران افراطی، این افراد دچار اعتیاد، اختلالات غذایی و… می شوند.
۱۶. طرحواره پذیرش جویی: در طرحواره پذیرش جویی مبتلایان، به دنبال جلب توجه و بدست آوردن تصدیق دیگران هستند. اگر قصد، رهایی از تله های زندگی به خصوص تله پذیرش جویی است؛ باید اعتماد به نفس خود را تقویت کرد و ارزش بیشتری به خود قائل شد.
۱۷. طرحواره منفی گرایی: در طرحواره منفی گرایی فرد بیمار همواره ناامید و بدبین است. در حالت شدیدتر، فرد ممکن است دست به خودکشی بزند.
۱۸. طرحواره اطاعت: در طرحواره اطاعت مبتلایان، تنها جایی که منافع شخصی ایجاب کند، از دیگران اطاعت می کنند. در واقع این افراد از دیگران اطاعت می کنند تا مورد سرزنش و خشم آنها قرار نگیرند.
