بیماری روحی طیف گسترده ای از شرایط و اختلالات روحی و روانی مانند خلق و خو، روش فکر کردن و رفتار فرد و … شامل می شود. نمونه هایی از بیماری های روانی و روحی مانند افسردگی، اختلالات اضطرابی، اختلالات دو قطبی و شیزوفرنی و حتی اختلالات غذا خوردن و رفتارهای اعتیادگونه را شامل می شود.

بسیاری از افراد دارای بیماری روحی هستند که نشانه های آن را می تواند در آنها یافت اما اینکه خود شخص از آنها اطلاع داشته باشد می تواند به روند درمان و بهبود سلامت روانی فرد کمک نماید. بیشتر علائم و نشانه های بیماری های روحی در اثر تکرار و تشدید استرس های گوناگونی که به فرد وارد می شود بوجود می آید.

بیماری روحی می تواند در شما احساس بدبختی بوجود بیاورد و حتی در زندگی روزمره و روابط شما اختلال ایجاد کند. در اکثر موارد با روان درمانی و تحت نظر گرفتن بیمار و حمایت او می توان به بهبود و سلامت کامل شخص کمک کرد.

نشانه های بیماری روحی

نشانه های بیماری های روحی و روانی وابسته به نوع اختلال روانی و روحی و عوامل مختلف می تواند بسیار متنوع باشد و این عوامل بروی نوع احساسات، افکار و رفتارهای فرد بیمار تاثیر مستقیمی می گذارد.

نمونه هایی از نشانه های بیماری روحی و روانی

• احساس ناراحتی و غمگین بودن
• تفکر سردرگم و یا کاهش توانایی تمرکز
• احساس ترس و نگرانی و یا احساس گناه بیش از حد
• تغییرات و نوسان خلق بسیار شدید
• انزوا طلبی از دوستان و خانواده و فعالیت های اجتماعی
• احساس خستگی بیش از حد، بدون انرژی بودن و اختلالات خواب
• روان گسیختگی و جدایی از واقعیت (توهم داشتن) و پارانویا
• ناتوانی در مدیریت مشکلات و استرس های روزانه
• مشکل در درک و فهم موقعیت ها و افراد
• استفاده بیش از حد مشروبات الکلی و مواد مخدر
• تغییر واضح در عادات غذایی سالم
• تغییر در میل جنسی
• عصبانیت بیش از حد و آنی و خشونت
• افکار خودکشی

گاهی اوقات علائم بیماری روحی به شکل علائم فیزیکی ظاهر می شوند، مانند گرفتگی عضلات گردن و یا دست و پا، کمر درد، احساس تنگی نفس و یا فشار بروی قفسه سینه بدون یافتن دلیل و علت آنها می تواند نشانه استرس بیش از حد و بیماری روحی باشد.

چه زمانی به دکتر روانپزشک مراجعه کنیم؟

اگر شما هر یک از علائم بالا را دارید باید سریعا با دکتر متخصص روانپزشک و یا روانشناس مراجعه کنید زیرا بیماری های روحی و روانی اگر به حال خود رها شوند خود به خود درمان نمی شوند و حتی بدتر خواهند شد که مشکلات روانی جدی تری را بوجود خواهند آورد.

اگر افکار خودکشی دارید

افکار خودکشی و یا عمل به خودکشی یکی از علائم بیماری روحی است. اگر احساس می کنید که دوست دارید به خودتان ضربه و آسیب بزنید بهتر است به روانشناس مراجعه کنید و افکار خود را با وی در میان بگذارید و یا به سراغ دوستان و افرادی که دوستشان دارید بروید و با آنها باشید، زیرا محبت درمان بسیاری از بیماری های روحی و روانی خواهد بود و بدانید که بیماری روحی خود به خود بهبود نمی یابد.

اگر کسی از نزدیکان شما دچار بیماری روحی باشد

اگر یکی از افراد خانواده و یا آشنایان شما علائم بیماری روحی دارد، سعی کنید با روی گشاده و صادقانه درباره نگرانی های خود با وی صحبت کنید و بدانید نمی توانید کسی را برای ملاقات با روانپزشک متخصص و روانشناس مجبور کنید اما می توانید با تشویق و حمایت خود شخص مورد نظر را مجاب کنید تا با پزشک متخصص دیدار کند و خود شما نیز در این مسیر همراه وی باشید.

اگر فردی از نزدیکان شما به خود آسیب می زند و شما را بسیار نگران کرده است، از اطرافیان خود کمک بگیرید و بیمار خود را به بیمارستان اعصاب و روان و یا مطب روانپزشک متخصص ببرید.

عوامل ایجاد کننده بیماری روحی و روانی

بیماری روحی و روانی عوامل بسیار متنوعی به صورت وراثتی، ژنتیکی و یا محیطی دارند:

عوامل ژنتیکی

بیماری های روحی را می توان در سابقه بیماری های افراد نزدیکان بیمار جستجو کرد و همچنین بعضی از ژن ها احتمال بیشتری برای گسترش بیماری روحی و روانی دارند که در موقعیت های مختلف می توانند فعال شوند.

عوامل محیطی

عوامل محیطی مخصوصا استرس بیش از حد در فضای زندگی، اعتیاد به مواد مخدر و الکل  زمینه ساز بیماری های روحی در فرد خواهند بود.

عدم تعادل مواد شیمایی مغزی

مواد انتقال دهنده عصبی که وظیفه انتقال سیگنال ها و پیام های مغزی را به عهده دارند اگر از توازن و تعادل خود خارج شوند باعث بروز بیماری های روحی و روانی در فرد خواهند شد زیرا فعالیت مغز انسان مستقیما به این مواد و هورمون ها وابسته است و درمان های دارویی برای بیماری های روحی برای تنظیم تعادل این مواد شیمایی در مغز است.

• عوامل ریسک ابتلا به بیماری روحی و روانی
• عوامل مختلفی ریسک ابتلا به بیماری های روحی را افزایش می دهند:
• وجود سابقه بیماری روحی در افراد و وابستگان درجه اول
• موقعیت های پر استرس در زندگی مانند مشکلات مالی، اخراج از کار، مرگ نزدیکان و یا طلاق و …
• تداوم طولانی مدت بیماری های فیزیکی مانند دیابت و ….
• سابقه ضربه شدید به مغز
• تجربه احساسی سخت در زندگی مانند حضور در جبهه های جنگ و درگیری های شدید
• استفاده از مواد مخدر و مشروبات الکلی
• نادیده گرفته شدن در کودکی
• داشتن تعداد دوستان اندک و یا تعداد روابط عاطفی سالم کم
• داشتن سابقه بیماری روحی

بیماری روحی تقریبا بسیار رایج است و از هر ۵ نفر یک نفر دارای یکی از بیماری های روحی و روانی است. بیماری روحی در هر سنی وجود دارد اما اکثر در جوانی و سنین پایین (قبل از ۳۰ سالگی) دیده می شود.

اثرات بیماری های روانی می تواند موقت یا بسیار طولانی باشد و یا در زمان های خاصی بروز نماید، به عنوان مثال افسردگی در شخص فقط در بعضی از ماه های سال و یا هرچند سال یکبار بوجود بیاید.

چگونه از بیماری روحی جلوگیری کنیم؟

راه کاملا مطمئنی برای جلوگیری از بیماری روحی وجود ندارد هرچند که می توانیم بگوییم با مشاهده و دقت در علائم و روش هایی برای کاهش در معرض خطر بیماری های روحی می تواند ریسک ابتلا به این بیماری ها را کاهش دهید:

به علائم بیماری ها توجه داشته باشید

اگر یکی از علائمی که در بالاتر اشاره شد را در خود یا اطرافیان خود مشاهده کردید باید سریعا به فکر برطرف کردن آن با کمک روانپزشک و یا مطالعه و یادگیری برای کنترل و بهبود آن داشته باشید.

از کمک های پزشکی به طور منظم استفاده کنید

چک آپ و ویزیت سالانه نزد دکتر متخصص  را نادیده نگیرید مخصوصا زمانی که احساس خوبی ندارید. بیشتر افرادی که بیماری روحی دارند علائم اولیه خود را نادیده می گیرند و وقتی به سراغ درمان می روند که کنترل بیماری آنها بوسیله داروهای شیمایی امکان پذیر است. علائم اولیه بیماری روحی با کنترل شرایط زندگی و حتی روان درمانی می تواند کاملا برطرف شود.

از دیگران کمک بگیرید

اگر شرایط بیماری روحی شما بدتر شود به سختی می توانید آن را درمان کنید و نیاز به مراقبت بلند مدت خواهد داشت. پس برای جلوگیری از بیماری های روحی بهتر است از کمک دیگران در همان ابتدای بروز علائم استفاده کنید.

از خودتان مراقبت کنید

به اندازه کافی بخوابید، فعالیت بدنی در هوای آزاد و زیر نور آفتاب را فراموش نکنید و همچنین برای تفریحات و استفاده از تعطیلات آخر هفته خود برنامه ریزی کنید. مراقبت از حال و هوای خود بخش مهمی در کنترل شرایط روحی و جلوگیری از بیماری های روحی و روانی خود است.