دوران بارداری را می‌توان زیباترین دوران زندگی هر مادری دانست، اما گاها این دوران زیبایی خود را برای برخی از افراد از دست می‌دهد و با اختلالاتی که بارداری در زندگی آن‌ها ایجاد می‌کند، تبدیل به بزرگ‌ترین کابوس زندگی آن‌ها می‌شود.

آیا با اختلالات روانی دوران بارداری آشنایی دارید؟ دوران بارداری برای شما تداعی چه نوعی از تغییرات است؟ دوران بارداری آغاز تغییرات جسمی و صد البته روانی مادران می‌باشد. این دوران ترکیبی از احساسات مختلف است و دگرگونی‌های زیادی را درون بدن مادر ایجاد می‌کند که سبب بروز تغییرات روانی بسیاری در آن‌ها خواهد بود.

اما چرا برخی از زنان دچار این اختلالات می‌شوند؟ از کجا می‌توانیم این اختلالات را تشخیص دهیم و چگونه برای درمان اقدام کنیم؟

اختلالات روانی دوران بارداری

افسردگی، غم و اندوه یا احساس خستگی برای هفته‌ها و گاهی ماه‌ها در دوران بارداری وجود دارد. زنانی که قبل از بارداری سابقه ابتلا و یا مصرف قرص‌های افسردگی داشته باشند؛ این موضوع در دوران بارداری تشدید خواهد شد.

اضطراب ،احساس نگرانی و یا ترس بیش از سایر موارد ممکن است سبب اختلالات روانی دوران بارداری شود. اگر به هر حال نگران باشید، بسیاری از چیزها می‌تواند در دوران بارداری شما را تحت تأثیر قرار دهند. حتی این نگرانی به شکل خیلی ساده به سراغ مادر می‌آید مثلا نگران این باشید که ممکن است مادر خوبی برای فرزندتان نباشید!

عوامل افسردگی

از فاکتورهای که سبب افزایش احتمال ابتلا به اختلالات روانی در دوران بارداری می‌شود؛  اول از همه می‌توان به قطع دارو برای افرادی که سابقه افسردگی دارند اشاره کرد.

نگرش منفی نسبت به بارداری، فقدان حمایت اجتماعی، استرس مادرانه مرتبط با اتفاقات منفی زندگی و یا اینکه شریک زندگی شما تمایلی به داشتن فرزند نداشته باشد یا یکی از اعضای خانواده از دوران بارداری ابراز نارضایتی کرده باشند؛ همگی در نگرش مادر و میزان افزایش افسردگی تاثیر خواهند داشت؛ همچنین چگونگی حاملگی و تولد حتی بعد از زایمان ممکن است بر وضعیت شما تأثیر بگذارد.

علائم افسردگی در دوران بارداری

افسردگی جز شایع‌ترین اختلالات روانی دوران بارداری می‌باشد. زنان باردار همچنین ممکن است از اختلالات اضطرابی مانند اختلال هراس، اختلال وسواس فکری و اختلالات خوردن رنج ببرند. از علائم افسردگی در این دوران می‌توان به تغییر در خواب، اشتها و انرژی که اغلب از تجربیات طبیعی همه مادران باردار می‌باشد، اشاره کرد.

طبق تحقیقات صورت گرفته ۷۰ درصد زنان در معرض برخی از علائم خلقی منفی در دوران بارداری هستند، که در این میان بین ۱۳/۶ درصد در ۳۲ هفته اول حاملگی و ۱۷ درصد در ۳۵ تا ۳۶ هفته بعد از حاملگی مشاهده می‌شود.

عوارض افسردگی در دوران بارداری

در ساده‌ترین حالت اضطراب سبب می‌شود که ضربان قلب سریع‌تری داشته باشید و این موضوع باعث تنفس سریع، عرق کردن، احساس خستگی و اسهال و در نتیجه احساس گرسنگی بیشتر است.

مطالعات متعددی از عوارض ناشی از اضطراب شدید مادر و یا افسردگی در دوران بارداری نشان دهنده وزن کم کودک هنگام تولد یا عقب‌ماندگی و اختلال در رشد جنین تازه متولد شده از مادران افسرده را نشان می‌دهد. زایمان زودرس یکی دیگر از عوارض احتمالی در زنانی است که در دوران بارداری دچار اختلال می‌شوند.

از دیگر عوارض می‌توان به افزایش خطر ابتلا به دیابت، زایمان پر خطر، ناهنجاری‌های مادرزادی، نگهداری کودک بعد از زایمان در بخش ویژه برای شرایط مختلف از جمله اختلال تنفسی، هیپوگلیسمی و تولد زودرس اشاره کرد.

درمان مشکلات اختلالات روانی دوران بارداری

برای سلامت مادر و کودک باید مراقبت‌های ویژه‌ای در نظر گرفت؛ همانطور که تغذیه،خواب کافی، ورزش بارداری و انواع ویتامین‌ها بخشی از برنامه مراقبتی در دوران بارداری را شامل می‌شوند. برنامه مراقبتی مربوط به روان مادر نیز جهت جلوگیری از اختلالات روانی دوران بارداری باید بخش دیگری از برنامه را به خود اختصاص دهد.

صحبت کردن

یکی از بهترین برنامه‌ها برای مادران باردار صحبت با یک درمانگر است؛ راه‌حلی عالی برای مدیریت استرس، مقابله با افسردگی و کاهش اضطراب در دوران بارداری می‌باشد.

پیدا کردن یک گروه پشتیبانی که گاها متشکل از مادران باردار است. در این گروه‌ها شما می‌توانید نگرانی‌های خود را با دیگر مادران در میان بگذارید؛ مطمئنا این گروه از مادران باردار یا کسانی که دوران بارداری را پشت سر گذاشته‌اند کاملا احساسات شما را درک خواهند کرد.

یوگا در دوران بارداری

امروزه  زایمان آسان‌تر به همراه درد کمتر تنها از طریق انجام ورزش‌های مخصوص به دوران بارداری امکان‌پذیر می‌باشد، که یکی از بهترین ورزش‌ها برای این دوران یوگا می‌باشد.

ورزش یوگا با کاهش فشار کمر،سینه، گردن و شانه‌ها سبب کاهش فشارهای عصبی به مادر و جنین شده و همچینین از طریق نفس‌های عمیق مادر در طول ورزش سبب آرامش سیستم عصبی مادر می‌شود و از این طریق از اختلات روانی دوران بارداری تا حدود زیادی جلوگیری می‌کند.

مصرف دارو

همیشه قبل از شروع به مصرف و یا متوقف کردن مصرف هر دارویی در حین بارداری، با پزشک خود صحبت کنید. اگر دارویی را قبل از بارداری مصرف می‌کنید و برای اختلالات روانی دوران بارداری خود نیز قصد مصرف آن را دارید، حتما با  پزشک خود در میان بگذارید. مصرف آن را متوقف نکنید، مگر اینکه دکتر به شما بگوید.

بعضی از داروها ممکن است برای رشد کودک مشکل ایجاد کنند، اما متوقف کردن دارو ممکن است باعث بدتر شدن وضعیت شود. پزشک می‌تواند برنامه درمانی را که برای شما و کودک مناسب باشد به شما ارائه کند.

در سال ۱۹۷۵، اداره غذا و داروی ایالات متحده، دستورالعمل‌هایی برای شرکت‌های دارویی جهت برچسب زدن داروها با توجه به ایمنی آن‌ها در دوران بارداری ارائه کرد. این سیستم طبقه بندی شامل پنج دسته ریسک بر اساس داده‌های حاصل از مطالعات انسان و حیوانات است.

امروزه در تمام دنیا بر روی داروها و یا توضیحات آن‌ها می‌توانید نتیجه و نوع مصرف در زمان بارداری را مشاهده کنید.

عوارض افسردگی بر روی شیر مادر

اختلالات روانی دوران بارداری نه تنها در این دوران برروی شما تاثیر گذار است بلکه دوران بعد از زایمان شما را نیز تا حدودی تحت تاثیر قرار خواهد داد.

تغذیه با شیر مادر برای کودک شما بسیار مفید است. متخصصان سلامت مادران را تشویق می‌کنند که نوزادان از شیر طبیعی مادر تغذیه کنند؛ اما در صورت مصرف دارو برای اختلالات روانی دوران بارداری و ادامه مصرف آن‌ها ممکن است از طریق شیر حتی به مقدار کم به فرزند انتقال پیدا کند؛ و این داروها ممکن است بر روی سلامت کودک تاثیر داشته باشند، بنابراین با متخصصان بهداشت در مورد خطرات شروع، توقف، ادامه دادن یا تغییر دارو حتما مشورت کنید.