چطور با کودکان سنین مختلف درباره سکس صحبت کنیم
بحث درباره سکس با کودکان سنین مختلف باید با توجه به سن و رشد آنها انجام شود. در این حین باید به محتوای صحیح و مناسب برای سن آنها توجه کنیم. برای کودکان مهم است که بدانند سکس چیست و چگونه انجام میشود. باید به آنها توضیح داد که سکس فقط برای بزرگسالان است و نباید آن را به کودکان ارائه داد. همچنین باید به آنها توضیح داد که انجام سکس باید با موافقت همسر صورت گیرد و در صورتی که کودکان شاهد خشونت در جریان این فعالیت باشند باید به پدر و مادر گزارش دهند.
با بزرگسالان نیز باید درباره سکس صحبت کرد. در این صحبتها باید به آنها توضیح داد که سکس یک فعالیت طبیعی و برای رشد و توسعه روابط جنسی بین افراد است. همچنین باید به آنها توضیح داد که برای انجام سکس باید به موافقت همسر دست یابند و در صورتی که همسر آن را نپذیرد باید احترام گذاشته شود. همچنین درباره روشهای ایمنی و جلوگیری از بارداری و انتقال بیماریهای جنسی نیز باید صحبت شود.
در کل، بحث درباره سکس با کودکان و بزرگسالان باید با توجه به سن و رشد آنها صورت گیرد و از محتوای صحیح و مناسب استفاده شود. همچنین باید به آنها توضیح داد که سکس یک فعالیت شخصی و حریم خصوصی است و باید همیشه به احترام دیگران نگرش داشته باشند.
قبل از این که این مطلب رو بنویسم، هیچوقت پیش نیومده بود که با دخترم دربارهی مسائل جنسی صحبت کنم. البته از این موضوع دوری نمیکردم، اما دخترم فقط شش سال و نیمش بود و بهنظر میرسید که صحبت در اینباره هنوز خیلی زوده. از اونجایی که هیچ کودکی با دخترم دکتر بازی نمیکرد و خودش هم سؤالی دربارهی اینکه بچهها از کجا میان نمیپرسید، فکر کردم که میشه این صحبت رو تا زمان دبیرستان و یا حتی فارغالتحصیل شدنش به تأخیر بندازم. یک روز دیدم که داره به کتابی با ظاهر کودکانه در مورد مسائل جنسی که برای تحقیقات خودم تهیه کرده بودم، نگاه میکنه. در حالیکه با دقت و اشتیاق به صفحههای کتاب نگاه میکرد، گفت: «اوه، پس اینجوری هستن؟» از کنار شانههاش دیدم که مشغول دیدن تصویری از دستگاه تناسلی مردهاست؛ پرسیدم: «چیا اینجوری هستن؟» جواب داد: «پیچ و تابها». با این جواب کاملاً مبهوت شدم. مشخص بود که دخترم در حال یاد گرفتن کمی از حقایق زندگی– البته با تلفظها و اصطلاحات کاملاً نادرست – از یک دوست هفت ساله با خواهری بزرگتر از خودش بود.
Meg هیکلینگ مربی سلامت جنسی در ونکوور و نویسندهی کتاب «سخنی تازه از سکس: آنچه که کودکان شما باید بدانند و زمان دانستنِ آن» در کتابش گفته: «بسیاری از والدین از اینکه پیشنهاد میکنم باید صحبت دربارهی مسائل جنسی را با کودکانشان بسیار زود شروع کنند، شوکه میشوند. همچنین از بعضی والدین میشنوم که میگویند: میخواهم اولین کسی باشم که دربارهی مسائل جنسی با کودکم صحبت میکنم». اگر میخواین اول باشید، باید واقعاً اول باشید؛ در غیر اینصورت کودک شما اطلاعات و نگرش خودش در این باره رو از کودکان دیگه و رسانههای مختلف بدست میاره.
البته این نکته به این معنی نیست که تاریخی رو روی تقویم تعیین کنید تا یک جلسهی طولانی برای توضیح مسائل جنسی به کودک خودتون ترتیب بدین. هیکلینگ نوشته: «یادگیری باید فرایندی مداوم باشد که کودک در طول زمان بفهمد چه چیزی را باید بیاموزد تا یک نگرش سالم نسبت به اندام و جنسیت را در خود بهینه سازد.» اگر این موضوع رو در نظر بگیریم، اون چیزی که برای والدین مهم هست رو در اینجا کنار هم گذاشتیم تا بحث دربارهی مراحل پیشرفت کودکتون رو راحتتر انجام بدیم.
**از بدو تولد تا ۲ سالگی
**
تارا جانسون متخصص آموزش جنسی و سلامت عمومی منطقهای در برامتون میگوید: «بسیاری از والدین با دانستن اینکه احساس جنسی در کودکانشان از آغاز تولد وجود دارد، غافلگیر میشوند.» جالبه بدونید که نوزادان حتی نسبت به اندام خود کنجکاون و اندام تناسلیشون رو تو وان حموم یا موقع تعویض پوشک لمس میکنن و نوازادهای پسر هر از گاهی یه کم راست میکنن. کودکان نوپا احساسی نسبت به حریم شخصی ندارن و ممکنه بهصورت آزادانه خودارضایی کنن. یک مادر اهل تورنتو به نام کارول آرماندا میگوید: «نوزاد ۱۸ ماههی من هنگام خواب روزانه در مهد کودک، خودش رو با حالتی خشن میمالید. سپس مربی مهدکودکش گفت که باید دربارهی این موضوع باهاش صحبت کنیم – ظاهراً بقیهی بچهها هم بهش نگاه میکردن.»
**آنچه که باید بدانند
**جانسون میگوید: «اگر کودک نوپای شما عادت دارد که در مهد کودک، فروشگاه و یا در مقابل گروهی از مردم خودش را لمس کند، با حالتی آرام به او یادآور شوید که ما لباسهایمان را در مکان عمومی پایین نگه میداریم و دستمان را داخل شرتمان نمیکنیم. کودکان از واکنشهایی که والدینشان نسبت به آنها دارند میفهند که عملشان قابل قبول است یا خیر. در درجهی دوم باید با آنها در رابطه با کارهایشان صحبت کرد که به عنوان مثال این کار در مکان عمومی جایز نیست.» هیچوقت کودکتون رو سرزنش و توبیخ نکنید. پیامی که باید به کودکتون بدین اینه که خودارضایی، کاری طبیعی و سالم هست، اما باید تو حریم شخصی و تنهایی انجام بشه.
برای یاددادن اسم درست قسمتهای مختلف بدن کودکان، از جمله اندام تناسلی، هیچوقت زود نیست. وقتی که کودک دلبندتون رو حموم و یا پوشکش رو عوض میکنید، حقایق رو براش روشن کنید:«این بینی توست، این شکم توست، این دودول توست». هیکلینگ معتقده: «اینکه نامهای بخشهایی از بدنها عاری از مفهوم و زیبایی بخصوصی است، برای کودکان کمی گیج کننده است. هنگامی که نامهای درست اندام تناسلی کودکان را به آنها یاد میدهید، شرم و خجالتی در رابطه با آن ندارند».
**۳ تا ۵ سالگی
**جایی که در آن حضور دارند
کودکان در سنهای قبل از مدرسه، به همون اندازه که دربارهی اندام خودشون کنجکاون، در مورد اندام دیگران هم کنجکاو هستن. Jean Smith مادر سه کودک در Aurora میگوید:«کودک پنج سالهی من در حال بازی کردن با تفنگ آبپاشش با یکی از دوستاش بود که پرسید (چرا دودول او با مال من فرق میکند؟)» قطعاً آلتش به اندازهای دراز و سفت بود که تفاوت بین آلت ختنه شده و ختنه نشده رو فهمید. از طرفی دیگه کودکان توی این سن همونی هستن که هیکلینگ گفت: «متفکران جادویی». اگر اطلاعات حقیقی رو بدست نیارن، یه داستانی میسازن تا چیزها رو برای خودشون توجیه کنن. مثلاً ممکنه فکر کنن که اگه شما بچه میخواین باید به بیمارستان برید، یعنی جایی که پرستار به خواستهی هر کسی توجه و به او کمک میکنه.
**آنچه که باید بدانند
**در حالیکه باید به تمام سؤالهای کودک پیشدبستانیتون جواب درست و صادقانه بدین و این خیلی مهمه (لطفاً برایشان داستان نبافید)، اما اونا برای دونستن مسائل مامایی آمادگی ندارن. اگه کودک چهارسالهی شما بپرسه: «بچهها از کجا میان؟» شما میتونین با این پاسخ ساده شروع کنید: «دانهای از بابا و تخم مرغی از مامان در شکم مامان که اسمش رَحِم هست، با همدیگه رشد میکنن و بچه میشه.» بعضی از کودکان با این جواب کاملاً قانع و راضی میشن، اما بعضی دیگهشون ممکنه بخوان بیشتر بدونن – مثلاً اینکه چه جوری دانهها تو شکم مامان قرار میگیرن. جانسون در این رابطه پیشنهاد میکنه: «از کودکتان به عنوان یک نمونه استفاده کنید. در این صورت متوجه خواهید شد که اگر هنوز سؤالهایی دارد، شما به او اطلاعات کافی ندادهاید.»
جانسون در مطلبی نوشته: «اگر دیدید که دخترتان در حال دکتربازی با پسر همسایه است، او را سرزنش نکنید یا کاری نکنید که باعث شود احساس کند کار بدی انجام داده است. چنین اکتشافاتی بیشتر از سر کنجکاوی است تا فعالیت جنسی. برای او توضیح دهید که حریم شخصی (یعنی آن قسمتی از بدن که با شرت پوشیده میشود)، حریمِ شخصیِ خود اوست، و دست زدن به حریم شخصی دیگران محدودیت دارد. بعد هم فوراً حواسشان را با چیز سرگرمکنندهی دیگری (مثل شیر و کلوچه) پرت کنید.»
آروم آروم آموزش اسم بخشهای بدن رو به کودکان ادامه بدین، و شروع کنین به یاد دادن تفاوت بین لمس درست و لمس نادرست. هیکلینگ میگوید: «شما نباید مانند گروه ضربت پلیس وارد عمل شوید، اما کودکان نیز باید بدانند که اندام تناسلیشان حریم شخصی آنهاست و هیچکس دیگری نباید به آنها دست بزند به جز مادر، پدر و دکتر آنهم به دلایل سلامت و پاکیزگی».
**۶ تا ۹ سالگی
**جایی که در آن حضور دارند
کودکان توی این گروه سنی، از نظر کنجکاویهاشون دربارهی حقایق زندگی با همدیگه خیلی متفاوتن. بعضیهاشون ممکنه بپرسن: «بچهها از کجا میان؟» و بعضی هم ممکنه بپرسن «سکس چیه؟» (پاسخ استاندارد هیکلینگ در مورد این سوال اینه: «سکس یعنی اینکه یک مرد دودولش رو داخل ناناز یک زن، یعنی وسط پاهاش، بزاره. و این کار رو فقط آدمهای بالغ انجام میدن»). میشل موریو ، مشاور خانواده و کودکان در Saint John که خودش سه کودک زیر هفت سال داره میگه: «این یک فرصت عالی برای شروع صحبت محسوب میشه، چون که کودکان بهتر میتونن مفاهیم رو درک کنن، اما به اندازهی کافی بزرگ نیستن که خجالت بکشن. اجازه بدین کنجکاوی طبیعی کودکتون، شما رو راهنمایی کنه.»
**آنچه که باید بدانند
**هیکلینگ سفارش میکنه که به کودکانتون موارد ابتدایی بلوغ و اینکه باید منتظر چه پیشامدهایی باشن رو یاد بدین. امروزه سن بلوغ پایینتره و اگه کودکان دربارهی حقایق اون اطلاعات کافی داشته باشن، وقتی که واردش شدن ترسشون کمتر میشه. سعی کنید از اونچه که کارشناسها اسمش رو «لحظات آموزشی» گذاشتن، بهره ببرید. وقت که دختر کارول آرماندا یک نوار بهداشتی تو دستشویی یک شهر بازی پیدا کرد، از اون به عنوان نقطهی شروعی برای صحبت دربارهی قاعدگی خانمها با بچهی هفتسالهاش استفاده کرد. این خانم میگه: «فکر میکنم صحبت کردن دربارهاش در جمع آسونتر از صحبت خصوصی و دو نفره تو اتاق خوابه».
زمانی که کودک هفتسالهتون میپرسه «سکس دهانی چیه؟» سعی نکنید که از جواب دادن طفره برید. هیکلینگ در اینباره میگه: «هنگامی که کودک شما سؤالی میپرسد که موجب عصبانی شدنتان میشود، بهترین لحظه برای شما محسوب میشود. نفسی عمیق بکشید و به همان شکلی جواب بدهید که گویا دربارهی حقایقی از ستارهشناسی و جغرافی دارید حرف میزنید. بگویید سکس دهانی هنگامی است که دو انسان بالغ عاشق همدیگر هستند و دهانشان را بر روی آلت تناسلی یکدیگر میگذارند. اگر آمادگی گفتن این پاسخ را ندارید، به کودکتان قول بدهید که بهزودی به او میگویید، و به قول خود هم عمل کنید.»
یکی از مادران اهل دارتموث گفته که هیچوقت دربارهی مسائل جنسی با کودک هفتسالهاش صحبت نکرده، چون هیچوقت کودکش ازش سؤالی در این باره نپرسیده. هیکلینگ هشدار میده که اگر منتظرید تا کودکتون سؤال بپرسه، ممکنه برای همیشه منتظر بمونید. بعضی از کودکان اصلا به اینکه سؤال کنن، فکر نمیکنن، یا اینکه سکوت شما این پیام رو به اونا منتقل میکنه که این یک موضوع ممنوعه. یک راه خوب برای شروع چنین مکالمهای اینه که به همراه کودکتون یه کتاب مصور دربارهی تولید مثل بخونید.
**۹ تا ۱۲ سالگی
**جایی که در آن حضور درند
هیکلینگ به این گروه سنی با عنوان «گروه ناخوشایند» اشاره میکنه. او از زبان کودکان میگه: «مسائل جنسی ناخوشاینده، و اگر بخواین دربارهاش صحبت کنید، شما هم ناخوشایند و منزجر کنندهاید.» خیلی از بچهها متقاعد شدن که از قبل «همه چیز میدونن»، و ممکنه از زبان و کلمههای جنسی بدون اینکه واقعا معنی اونا را بدنن استفاده کنن. مثلاً بروک دختر ۱۰ سالهی جین اسمیت فکر میکنه که بوسه و نوازش توی سکس که در اصطلاح انگلیسی «necking» هست، به معنی بوسیدن گردنه «neck»، چون این چیزیه که دوستاش بهش گفتن. همچنین بلوغ برای این کودکان مثل یک ترن هوایی هیجان انگیزه و سؤالهای زیادی دربارهی تغییرهای بدن و احساساتشون دارن.
**آنچه که باید بدانند
**به کودکان این اطمینان رو بدین که تمام جنبههای فیزیکی که براشون اتفاق میفته، مثل جوش صورت، خوابهای سکسی، برآمدگی پستان، قاعدگی، رشدهای ناگهانی، موهای بدن و … کاملاً طبیعی هستن. به اونا بگین که این تغییرات برای تمام دوستاشون هم اتفاق میفته، اما ممکنه سرعت رویداد این تغییرات با اونا یکی نباشه. زمانی رو صرف این کنید که دربارهی تغییرهای احساسی که بعضی وقتا باعث سردرگمی اونا میشه، صحبت کنید؛ چیزی که هیکلینگ ازش «غم، شادی و عصبانیت» نام میبره. ماشین، جای خیلی خوبی برای اینجور صحبتاست، چون که صحبت کردن در حالی که مجبور نیستید ارتباط چشمی برقرار کنید، آسونتره.
به اونا دربارهی اینکه ممکنه فیزیک و احساساتشون به لحاظ جنسی زودتر فعال بشه هشدار بدین. هیکلینگ میگه: «مطمئن باشید که بفهمند ممکن است با اولین سکسشان باردار، یا دچار بیماری مقاربتی جدی شوند». اگه با همدیگه دارید تلویزیون تماشا میکنید و یک زن و مرد تو اولین ملاقاتشون ارتباط جنسی برقرار میکنن، از فرصت استفاده کنید و از کودکتون بپرسید: «به نظرت این واقعیه؟ آیا این زوج از بارداری پیشگیری کردن؟» وقتی که داره نظر خودش رو میگه، بدون قضاوت بهشون گوش کنید.
هیکلینگ همچنین گفته: «فرض نکنید که کودکتان عقاید و ارزشهای خانوادهی شما را از هوا جذب میکند. شما باید دربارهی آنچه که از آنها انتظار دارید صریح باشید.» اما ساندرز که مادری اهل هالیفاکس هست، این روزها زمان زیادی رو صرف بحث دربارهی موضوعی با پسر ۹ و دختر ۱۱ سالهش میکنه که اونو «رفتار آینده» میدونه. اما میگه: «میخوام پسرم به عنوان شخصی خوب و کسی که با دخترها مهربون هست رشد کنه، پس دربارهی اینکه چهجوری رابطهاش رو با شخصی قطع کنه و اگه کسی پسرم رو دوست داشت، و این احساس یک طرفه بود، چه رفتاری داشته باشه، صحبت میکنیم.»
**۱۳ تا ۱۸ سالگی
**جایی که در آن حضور دارند
نوجوانها تغییرهای بزرگی رو توی زندگیشون تجربه میکنن، هورمونهاشون بهسرعت تولید می شن، و ممکنه تحت فشار برای تجربهی رابطهی جنسی قرار بگیرن، چه آمادهی این کار باشن، چه نباشن. جکی مورگان که مادر دو نوجوان و اهل وایتهاوس هست میگه: دخترم پونزده سالشه و تو سنیه که این فشارها براش وجود داره، اما هیچ صحبتی در این ارتباط نمیکنه.»
**آنچه که باید بدانند
**نوجوانها، با اینکه به این مسأله اقرار نمیکنن، اما هنوز نیازمند حمایت و راهنمایی از طرف والدینشون هستن. در اینباره، کارشناسها توصیه میکنن: «اینکه صحبت در مورد مسائل جنسی با اونا چقدر ناجور و سخت باشد مهم نیست، به هر شکلی شده این کار را انجام دهید.» مورگان میگه: «به این دلیل که نمیتونم دربارهی «مسائل جنسی» با کودکم صحبت کنم، اونچیزی که بیشتر تمایل دارم در موردش حرف بزنیم، همون چیزیه که کودکم درون خودش احساس میکنن. بیش از هر چیزی، به اونا سفارش میکنم که تغییراتشون طبیعیه و اسمش هورمونه.»
مطمئن بشید که دختر نوجوان شما بفهمه اون چیزی که توی رسانههای اشباعشده از سکس امروزه میبینه، واقعی نیست و درصد زیادی از جوانها فعالیت جنسی ندارن. همچنین دخترتون باید بدونه که هیچکس حق نداره اونو تحت فشار بزاره و هر مسألهی جنسی باید با رضایت دو طرف باشه. فرزند شما باید سکس رو در زمینهی احساسات و روابط یاد بگیره، نه فقط جلوگیری از بیماری.
زیاد به مسألهی پیشگیری از بارداری دامن نزنید؛ چیزی که نوجوان شما باید بدونه، اینه که چه جوری و کجا از پیشگیری استفاده کنه. موریو در اینباره گفته: «مطالعات نشان میدهد که نوجوانان آگاه، کسانی هستند که فعالیتهای جنسیشان را دیرتر شروع میکنند و هنگامی که به سکس مشغول میشوند، از بارداری پیشگیری میکنند.» (در این رابطه وب سایت مناسبی هست که میتونه برای نوجوان شما مفید باشه: sexualityandu.ca . این سایت توسط گروهی از متخصصان زنان و زایمان کانادا مدیریت میشه.)
این واقعیت رو بپذیرید که نوجوان شما تنها کسیه که با شناخت مسائل سکسی خودش، تصمیمات بزرگش رو در آینده میگیره. جانسون سفارش میکنه: «هر چقدر هم که تلاش کنید، دیگر نمیتوانید فعالیتهای او را کنترل و دیکته کنید. تنها کاری که از شما برمیآید آن است که به کودکتان کمک کنید تا متوجه مسؤولیت اعمال خود شود و به او اطلاعات لازم را بدهید تا بتواند تصمیمات صحیح بگیرد.»
**پورنوگرافی در اینترنت
**زمانی که جین اسمیت ، مادر سه کودک در آرورا در حال کمک کردن به دختر دهسالهش تو تکالیف مدرسه بود، عبارت «بازی دختران» رو در کامپیوتر تایپ کرد و گفت: «چیزی که بعد از اون اتفاق افتاد رو باور باور نمیکنید، شوکه کننده بود!»
Meh هیکلینگ ، مربی سلامت جنسی در ونکوور از این مسأله غافلگیر نشده. اگر از او بپرسید در طول ۳۵ سال گذشته که مشغول آموزش بوده چه چیزی بیشتر تغییر کرده، جواب میده: «رویکرد کودکان به پورنوگرافی. کودکان سؤالات بسیاری دربارهی آنچه میبینند (یا میشنوند)، دارند. یکی از ابتداییترین چیزهایی که باید توضیح دهید آن است که آنچه که میبینند دررفتار افراد بالغ واقعیت ندارد و تقریباً شبیه افسانه است.»
اگه کودکتون میخواد بدونه که «چرا بازیگران پورنو این کارها رو میکنند؟»، هیکلینگ پاسخی ساده در این رابطه پیشنهاد میکنه: «بعضی از آدمهای بالغ از اینجور فعالیتها لذت میبرند. تو هم وقتی که بزرگشدی میتونی تصمیم بگیری که چه کاری میخوای انجام بدی.» اون در مورد وسایل خشن توی سکس هم اصرار میکنه که به فرزندان خودتون بیاموزید که این، نوعی رفتار جنایی محسوب میشه. جای دیگری گفته: «والدین باید به فرزندان خود یاد بدهند که در صورت اذیت شدن از تماشای پورن اول باید آن را از کامپیوتر خود پاک کنند و بعد برای صحبت به نزد پدر و مادر بیان.» کودک شما باید بدونه که شما از دست او عصبانی نمیشین، و این تصویرها بعضی وقتا خود به خود روی صفحه میان، حتی زمانی که مادر از کامپیوتر استفاده میکنه. کودکان باید بدونن که داشتن یک رابطهی جنسی به این معنی نیست که مجبور باشن اون کارها رو با خودشون انجام بدن. اونا حق انتخاب دارن و هیچوقت مجبور به انجام کاری که تمایلی به اون ندارن، نیستن.