۱۲ راه برای افزایش خودآگاهی و تبدیل شدن به فردی که می‌خواهید باشید
هرچقدر که از عمر انسان می‌گذرد، خودآگاهی بیشتری بدست می آورد. زندگی افراد دیگر را می بیند، تجربیات بیشتری کسب می‌کند. تفاوت بین رفتارهای مختلف و واکنش‌های آنها را فرا می‌گیرد. اما چگونه می‌توان این روند افزایش خودآگاهی را تسریع کرد؟ در این نوشته ۱۲ راه برای افزایش خودآگاهی به شما معرفی می‌کنیم که در این راستا کمک بسیار زیادی به شما خواهد کرد.
حتماً کلمه “ناخودآگاه” را زیاد شنیده اید یا از آن بارها استفاده کرده اید. اما ناخودآگاه چیست؟ ناخود آگاه یعنی انجام کار هایی که به صورت عادت و از روی تکرار انجام می دهیم. بعضی از کار های ناخودآگاه را ما با تمرین و تکرار آگاهانه به ناخودآگاه خود فرستاده ایم اما برخی از آن ها ذاتاً در ما وجود دارند.
به عنوان مثال افرادی را فرض کنید که هشدار ساعت را بر روی ۵ صبح میگذارند اما همیشه قبل از زنگ خوردن بیدار میشوند. دلیل این است که آنها به صورت ناخودآگاه این کار را انجام می دهند. در واقع این کار با تمرین و تکرار در آنها به وجود آمده است و حال به یک کار کاملاً غیر ارادی و ناخودآگاه تبدیل شده است. از طرفی، نفس کشیدن یک کار ناخودآگاه است که بصورت کاملاً ذاتی و از بدو تولد در ما وجود داشته است.
تعریف مهارت خودآگاهی
حال باید به تعریف مهارت خودآگاهی بپردازیم. خودآگاهی جزو مهارت هایی است که میتواند در زندگی فوق العاده کمک کننده و مفید باشد. خودآگاهی به این معناست که انسان باید کاملاً آگاه باشد که چه رفتاری انجام می دهد و احساسات و افکار لحظه ای او چیست.
خودآگاهی یعنی شناخت نقاط قوت و ضعف خود. این بدان معناست که انسان باید بداند کدام یک از ویژگی ها، رفتارها و اخلاقیاتش جزو نقاط ضعف و کدام یک جزو نقاط قوت او حساب میشوند. پس از شناخت نقاط ضعف و قوت، انسان میتواند برای حفظ و تقویت نقاط قوت و همچنین برای بهبود نقاط ضعف برنامه ریزی کند. کسی که بتواند تصویری درست و واقع بینانه از خود پیدا کرده و نیازها و خواسته های خود را بداند، می تواند ارتباط سالم تری با افراد برقرار کند.
اهمیت خودآگاهی در زندگی
اگر دقت کرده باشید، اکثر ما ویژگی های اخلاقی و رفتاری خود را نمیشناسیم. هر زمان که کسی درمورد خصوصیات درونی ما سوال کند، تنها با چند جمله کوتاه آن را پاسخ میدهیم و جوابی بیشتر از این نداریم. در واقع ما تنها اطلاعاتی مانند نام، شغل، رشته تحصیلی و موارد مشابه را میدانیم. اما خود واقعی مان را نمیشناسیم.
به طور کلی، اخلاقیات و رفتارهای خوب یا بد خود را نمیشناسیم. نمیدانیم که از چه اخلاقیاتی خوشمان میاید و از چه رفتارهایی بدمان میاید. نمیدانیم در شرایط و موقعیت های مختلف چه واکنش هایی از خود نشان میدهیم. اهداف میان مدت و بلند مدت خود را نمیشناسیم. نمیدانیم عقاید و افکار ما چیست و به چه ارزش ها و خط قرمزهایی پایبند هستیم.
هنگام کشمکش های درونی و فشارهای مختلف، ارزش این شناخت دوچندان میشود چراکه اگر خود را بشناسیم میتوانیم خود را کنترل کنیم و به راه خود ادامه دهیم.
اما زمانی که خود را نشناسیم، افسار زندگی از دست میرود و کنترل شرایط به دست اطرافیان میفتد. از این به بعد دیگر چالش های ناخواسته و مشکلات متعدد شروع میشوند و کاری از دست برنمیاید. در این شرایط استعدادهای بالقوه فرد سرکوب میشوند هیچگاه فرصت شکوفایی نمیابند.
در واقع، شخصیتی که توسط نیروهای بیرونی و محیط اطراف شکل گرفته باشد، دائماً درحال تغییر خواهد بود و همچنین بسیار شکننده میشود. در این صورت است که شکست های مکرر و دشواری های بسیار پیش خواهد آمد.
یک ضرب المثل قدیمی آفریقایی می‌گوید : «هنگامی که هیچ دشمنی در داخلِ شما وجود نداشته باشد، هیچ دشمن خارجی نمی‌تواند به شما ؛ آسیب برساند.» هر الگوی تفکر مخرب و هر عادت ناسالم، انسان ها را از خودآگاه شدن، دور می‌سازد. در ادامه ی این مقاله، ۱۲ راه افزایش خودآگاهی را به شما خوانندگان عزیز، معرفی می‌کنیم.
۱. تکنیک پرسش سوال برای افزایش خودآگاهی
قبل از اقدام برای انجام کاری از خود بپرسید: «چرا» سه مرتبه این سوال ها را با خود تکرار کنید. شما حداقل سه دلیل منطقی باید برای انجام کارهای خود پیدا کنید. اگر برای هر کار خود، دلایل منطقی نیز داشته باشید، قطعا اعتماد به نفس بیشتری در انجام کارها خواهید داشت. خودآگاهی؛ یعنی عوامل انگیزشی خود را بشناسید و آنها را ارزیابی کنید .
۲. دایره ی دانش احساسی خود را گسترش دهید
پروفسور ویتگنستین (Wittgenstein) می‌گوید: «محدودیت های زبان من، محدودیت های جهان من است.»
داشتن احساسات قوی موجب پاسخ های قوی به دنیای بیرون میشود. پاسخ هایی فراتر از غمگین شدن یا شاد شدن. به سخن آوردن احساسات باعث میشود که یک تاثیر درمانی روی شما بگذارد، اگر نتوانید احساسات خود را بیان کنید ؛ باعث ایجاد استرس در شما خواهد شد. همواره سعی کنید، احساسات خود را در قالب کلمات بیان کنید، تا خود را بهتر و بیشتر بشناسید .
۳. «نه» گفتن را یاد بگیرید ؛ اما به خودتان
توانایی نه گفتن به خود ؛ یک راه برای افزایش خودآگاهی است. نه گفتن یک مهارت است و با تمرین باید آنرا تقویت کرد. وسوسه های زیادی در طول روز وجود دارد، اگر هر روز به ۵ عامل ناخوشآیند بیرونی خود، نه بگویید ؛ از علایق و توانمندی های خود بیشتر باخبر خواهید شد !
۴. واکنش های داخلی تان را کنترل کنید
یک شخص بدون خودآگاهی، همانند یک هواپیما روی حالت Auto pilot است. خودآگاهی به شما اجازه می‌دهد موقعیت های عینی و منطقی را بدون در نظر گرفتن تعصبات و کلیشه هایتان ارزیابی کنید. قبل از انجام هر کار و گرفتن هر تصمیمی، یک نفس عمیق بکشید ( به ویژه زمانی که عصبی هستید ) و سپس ببینید که این تصمیم منطقی است یا کاری که می‌خواهید انجام دهید، مفید است .
۵. نقاط ضعف تان را بپذیرید
هیچ کس کامل نیست. آگاهی شما از نقش های خودتان، باعث میشود مسئولیت های محول به خود را بهتر انجام دهید. خودآگاهی کمک می‌کند تا آیینه ای را در جلوی رفتارهای خود قرار بدهید و همواره خود را بهتر کنید و از رفتار های ریاکارانه، پرهیز کنید
۶. کنترل زبان : مهارت فردی خودآگاهی
دنیایی از حرف ها و کلمات در ذهن ما وجود دارد اما تمام آنها مفید نیستند. حرف های غیر مفید و غیر منطقی در ذهن شما، می‌توانند عامل ایجاد استرس در شما بشوند .
۷. زبان بدن خود را بشناسید و تقویت کنید
زبان بدن، یک جنبه از خودآگاهی است. تماشای خود در یک ویدئو میتواند جالب بنظر برسد. اما این ویدئو خیلی چیز ها را در مورد شما می‌گوید. نحوه ی ایستادن و زبان بدن شما، بُعدی از شخصیت شماست. اگر این بُعد را تقویت کنید، اعتماد به نفس شما نیز افزایش خواهد یافت.
قوی ایستادن، محکم بودن و رسا سخن گفتن ؛ تستوسترون را در بدن شما افزایش می‌دهد و باعث افزایش اعتماد به نفس شما میشود. برای بهتر کردن زبان بدن خود، در حین یک سخنرانی یا یک ارائه ؛ از خود فیلم بگیرید و آنرا بدقت تماشا کنید. اشکالات شما در این ویدئو کاملا مشهود خواهد بود .
۸. با خود مخالفت کنید
تا خود را به چالش نکشید، به خودآگاهی نخواهید رسید. با دیدگاه های خودتان به مخالفت برخیزید و باور های پیش فرض خود را غلط بپندارید. با این کار می‌بینید بسیاری از ابعاد شخصیتی شما، هنوز ناشناخته است. ایجاد چالش های جدید و پردازش اطلاعات جدید ؛ باعث تحریک ارتباطات عصبی جدید میشود .
۹. نوع شخصیت خود را بشناسید
با دانستن نوع شخصیت خود می‌توانید نقاط قوت خود را شناسایی کنید و آنها را تقویت کنید و این قدم موثری برای افزایش خودآگاهی می‌باشد. درک نقاط قوت و استعدادهای خود میتواند مثل تفاوت بین انتخاب خوب و انتخاب عالی باشد .( قدرت ها و مهارت ها نوعی دانش هستند که می‌توانید آنها را به دست آورید، در حالیکه استعدادها ذاتی هستند)
شروع به تجزیه و تحلیل خود بکنید. از تکنیک های تجزیه و تحلیل مثل، جدول SWOT و نوع یابی شخصیت Myers-Briggs استفاده کنید .
۱۰. از بازخورهای سازنده، حمایت کنید
ما همه نقاطی کور را در الگوهای تفکر و رفتارمان داریم. افزایش خودآگاهی، این نقاط کور را برای ما عیان می‌کند. ما همواره دیگران را نقد می‌کنیم اما کمتر نقد پذیر هستیم. بخشی از خودآگاهی شما در تعامل با دیگران مشخص میشود. دیگران درصد زیادی از شخصیت شما را می‌توانند لو دهند!
۱۱. خود ارزیابی و واکنش را تمرین کنید
همین امروز، به خودآگاهی خود چند می‌دهید !؟ شروع به نوشتن یک دفتر کنید و تمام پیشرفت های خود را در آن منعکس کنید. اگر عادت بد خود کنار گذاشته اید، بنویسید و اگر اشتباهی را دوباره تکرار کرده اید نیز بنویسید. اهداف کوتاه مدت و بلند مدت خود را یادداشت کنید و در پایان هر روز از خود بپرسید «امروز چه کار کردی؟» و «چطور می‌توانم فردا مَنِ امروز را بهبود دهم؟» به این صورت در راستای افزایش خودآگاهی گام موثر و بزرگی برداشته اید.
۱۲. مدیتیشن انجام دهید
مراقبه یا مدیتیشن، یک کار پایه ای برای افزایش خودآگاهی است. مدیتیشن یعنی تمرکز بر روی فرآیند های داخلی روح شما. مدیتیشن یعنی چیزی را که از ذهن شما سرازیر میشود را بدانید و بتوانید آنرا کنترل کنید .
در ابتدا با روزی ۱۰ دقیقه شروع کنید. جایی آرام بنشینید و با بینی تان نفس های عمیق بکشید و از طریق دهانتان آنرا بازدم کنید. نفس های خود را به آرامی بشمارید، زمانی که حواستان پرت شد، به خود بیایید و دوباره این کار را تکرار کنید. ببینید چقدر در شمارش بی وقفه ی نفس های خود موفق هستید ! این کار باعث افزایش تمرکز و به دنبال آن افزایش خودآگاهی خواهد شد .
هنوز هیچ دیدگاهی وجود ندارد.