با کنجکاوی و سؤالات مکرر کودکان چه کنیم؟
وقتی کودکان در مورد چیزی کنجکاو هستند و سؤالات مکرری دارند، اولین چیزی که باید به ذهن می‌رسد این است که این کودکان به دنبال پاسخی هستند. از این رو، باید سعی کرد تا به بهترین شکل ممکن به سؤالاتشان پاسخ دهید. در این راه می‌توانید از کتاب‌های مرتبط با سؤالاتشان استفاده کنید و یا بهترین پاسخ را از متخصصان دریافت کنید.
همچنین، باید به کودکان با مثال‌هایی ساده و قابل فهم، به اینکه چگونه باید به سؤالاتشان پاسخ داد، آموزش داد. برای مثال، می‌توانید با خودتان به عنوان یک مثال آغاز کنید و به کودکان نشان دهید که شما هم سؤالات زیادی دارید و از دیگران پرسش می‌کنید تا به پاسخ برسید.
همچنین، باید به کودکان بدهید که دانستن نادرست بهتر است که اصلا ندانند. پس از اینکه به سؤالاتشان پاسخ دادید، باید به آن‌ها بگویید که اگر دوست دارند هرگز دانستن نادرست یا تخمین زدن به جای پرسیدن سؤالات بیشتر، بهتر است که از شما یا از مراجع دقیق تر سؤال کنند.
در نهایت، باید به کودکان بدهید که پرسیدن سؤالات و دانستن بیشتر، بهترین راه برای یادگیری و رشد است. بنابراین، باید به آن‌ها بگویید که هرگز نباید از پرسیدن سؤالات شانه خالی کنند و همیشه به دنبال پاسخ‌های جدید باشند.
کودکان با بسیاری از موضوعات و پدیده‌های اطرافشان آشنایی کافی ندارند. بسیاری از چیزها برایشان تازگی دارد و در موردشان کنجکاو هستند. به همین دلیل اشتیاق فراوانی برای سردرآوردن از همه چیز را دارند. یکی از راه‌های آشنایی و سردرآوردن، ور‌رفتن با آنهاست. البته اغلب والدین در موارد زیادی به دلایل مختلف اجازه این کار را به کودکان نمی‌دهند.
راه دیگر، پرسیدن در مورد موضوعات و پدیده‌ها است. این روش هم از طرف بسیاری از والدین مورد استقبال قرار نمی‌گیرد. اغلب والدین از سؤال‌های بی‌شمار کودکان کلافه می‌شوند و تمایلی به شنیدن سؤالات و پاسخ دادن به آن‌ها را ندارند.
والدین برای مقابله با کنجکاوی و سؤالات مکرر کودکان پاسخ‌های کلیشه‌ای زیادی دارند. همه ما پاسخ‌هایی از این دست را بسیار شنیده‌ایم:
– وقتی بزرگ شدی خودت می‌فهمی!
– چقدر حرف می زنی، سرم را بردی!
– نمی‌دانم!
– از بابایت (مامانت) بپرس!
– می‌روی مدرسه همه این‌ها را یاد می‌گیری!
ولی والدین و مربیان باید توجه داشته باشند که سؤالات کودکان محملی در مسیر رسیدن آن‌ها به دانش و آگاهی و کسب مهارت‌های زندگی است. کنجکاوی کودکان را باید یک موهبت تلقی کرد و آن را دست کم نگرفت. حتی اگر کودکی کنجکاوی و سؤالات کمی در مورد موضوعات مختلف اطرافش داشته باشد، باید نگران او بود. چرا که یکی از عوامل مهم پرورش خلاقیت کودکان کنجکاوی آنهاست. پس والدین نه تنها در پاسخ دادن به کنجکاوی و سؤالات مکرر کودکان نباید کوتاهی کنند، بلکه باید از آن استقبال هم بکنند.
مشارکت دادن کودکان در یافتن پاسخ سؤالات خودشان
حتی اگر والدین و مربیان کمی خلاقیت داشته باشند و حوصله به خرج دهند، می‌توانند از سؤالات کودکان به عنوان فرصتی برای کسب مهارت کودکان و ارتقاء اعتمادبهنفس آن‌ها استفاده کنند. برای رسیدن به هدف توصیه می‌شود پاسخ سریع و صریح به سؤال‌های بچه‌ها ندهید! بلکه سعی کنید با دادن سرنخ به کودکان آن‌ها را به تفکر در مورد موضوع و یافتن پاسخ مشارکت دهید. گام به گام با کودک پیش بروید تا به جواب قابل قبولی برسید. با این روش کودک مهارت تفکر و استدلال را فرامی‌گیرد و به تدریج در سؤالات بعدی ابتدا خود به دنبال پاسخ خواهد بود.
البته در موارد ممکن است پاسخ کودک صحیح نباشد، این اصلاً مهم نیست. مهم این است که کودک بیاموزد می‌تواند با تفکر در جهت یافتن پاسخ تلاش کند. با این روش کودک لذت یافتن پاسخ را تجربه می‌کند و روزبه‌روز به مهارت تفکر و استدلال تسلط بیشتری پیدا می‌کند. از طرف دیگر کودک با یافتن پاسخ‌ها، استقلال فکری بیشتری پیدا می‌کند و اعتماد به نفسش افزایش پیدا می‌کند.
برای روشن‌تر شدن موضوع به مثال زیر توجه کنید:
زمانی که کودک با دیدن برف می‌پرسد، «برف چگونه به وجود می‌آید؟» یا «این برف‌ها از کجا می‌آیند؟»
شما می‌توانید سؤال کودک را با سؤالی دیگر پاسخ دهید: «وقتی برف گرم می‌شود، چه می‌شود؟»
کودک جواب می‌دهد: «آب می‌شود.»
شما: «پس برف از چه درست شده است؟»
کودک: «از آب»
شما: «برف گرم است یا سرد است.»
کودک: «خیلی سرد است!»
شما: «پس برف آبی است که خیلی سرد شده. مثل یخ یا برفک یخچال!»
حتی می‌توان اشکال مختلف دانه‌های برف را زیر ذره‌بین به کودک نشان داد. همچنین توضیح داد وقتی آب در ارتفاعات (آسمان) که بسیار هوای سردی دارد، به دانه‌های برف تبدیل می‌شود، این شکل‌ها را به خود می‌گیرد.
برای بالا بردن اطلاعات کودک، می‌توان در مورد حالت‌های مختلف آب توضیحاتی به کودک دهید. حالت جامد (یخ، برف و تگرگ)، مایع (آب) و گاز (بخار آب) و همچنین نقش حرارت در تبدیل آن‌ها به یکدیگر!
در ضمن اگر پاسخ سؤالی را نمی‌دانید، از اینکه بگویید جواب سؤال را نمی‌دانید واهمه‌ای نداشته باشید. با شجاعت بگویید جواب سؤال را نمی‌دانید. بعد پیشنهاد دهید با مشارکت و همکاری کودک موضوع را بررسی کنید و به جواب برسید.
هنوز هیچ دیدگاهی وجود ندارد.