مادامی که نگران قضاوت و نظر دیگران هستی زندگی نمی کنی، عذاب می کشی.

تصور نکنم کسی باشد که نداند نباید به نظر دیگران اهمیت بدهد اما سوال مهمی که وجود دارد این است که اصلا چرا نظر دیگران برایمان مهم است؟

چه اتفاقی افتاد که انقدر نظر دیگران برایمان مهم شد:

این موضوع بر می گردد به همان دوران کودکی مان. ما از همان ابتدا به واسطه رفتار اشتباه والدین مان متوجه می شویم که باید به نظر دیگران اهمیت بدهیم.

کمی که بزرگتر می شویم وارد مدرسه می شویم. آنجا متوجه می شویم که معلم، مدیر مدرسه، ناظم و… می توانند ما را قضاوت کنند و نظرشان بسیار مهم است چرا که ارزش ما به نمراتی است که دریافت می کنیم و اگر نظر آنها مساعد نباشد ما سزاوار تنبیه هستیم.

کمی جلوتر متوجه می شویم که افرادی که موافق نظر معلمان رفتار می کنند تشویق می شوند و کسانی که برخلاف نظر آن ها رفتار می کنند تنبیه می شوند. (چه از طرف مدرسه و چه از طرف خانواده)

دقیقا الگویی اتفاق می افتد که به آن شرطی سازی حیوانی می گویند.

یعنی اگر حیوان مطابق نظر صاحبش رفتار کرد جایزه دریافت می کند و اگر مخالف نظر او رفتار کرد تنبیه می شود.

در دوران نوجوانی متوجه می شویم که پول مهم است و هر خانواده ای که پول بیشتری داشته باشد فرزندان ارزشمند تر و موفق تر خواهد داشت. چرا که آن ها در مدارس بهتر(غیر انتفاعی) می توانند تحصیل کنند و دیگران در مدارس دولتی.

در اواخر دوران نوجوانی و اوایل جوانی متوجه می شود که ارزش و آینده او بستگی به آزمونی به نام کنکور دارد. هر چقدر رتبه بهتری بگیرید آدم ارزشمند تری است و در غیر اینصورت دیگر آینده ای ندارد.

اگر رتبه خوبی بگیرد دیگران تشویقش می کنند و اگر رتبه خوبی نگیرد یا قبول نشود دیگران او را سرزنش می کنند.

دقیقا همان الگو شرطی سازی حیوانی. او همچنین بطور ناخودآگاه متوجه می شود که صاحبینی دارد و صاحبینش می توانند او را تشویق یا تنبیه کند.

حال این صاحبین افرادی هستند که از نظر مالی، اجتماعی، ظاهری یا… از او بالاتر هستند.

به همین دلیل است که امروز ناخودآگاه به افرادی که یا شرایط مالی بهتری دارند یا مدارک بالاتری دارند یا زیباتر هستند یا حتی خارجی هستند احترام بیشتری می گذاری تا پاکبانی که خیابان را نظافت می کند.

این الگو بعدا در انتخاب شریک عاطفی و نوع رفتاری که با او دارد نیز تاثیر می گذارد و طبیعتا یک الگو تخریب کننده است.

نسبت به نظر دیگران شرطی شدی:

داستان شرطی شدن نسبت به نظر دیگران فقط به اینجا ختم نمی شود، هر روزی که می گذرد میزان این شرطی سازی بیشتر و بیشتر از پیش می شود.

بطور مثال به واسطه بوجود آمدن شبکه های اجتماعی تو شرطی شده ای که رفتاری را از خود نشان بدهی که مطابق و موافق نظر یک گروه یا یک جامعه آماری خاص است.

بیا نگاهی به همین اینستاگرام بندازیم.

تصور کن یک نقاش هستی و کارهایت را در پیج اینستاگرامت قرار می دهی.

اگر یک سبک از کارهایت بیشتر لایک و کامنت نسبت به سایر سبک ها و کارهایت بگیرد سعی می کنی از آن سبک بیشتر پست بگذاری.

و این روند تا جایی ادامه پیدا میکند که احساس می کنی ناخودآگاه از آن سبک بیشتر خوشت می آید و از همان اول رسالتت در همان سبک بوده است.

در واقع این الگو شرطی سازی بقدری عمق پیدا کرده است که گاها احساس می کنیم که ما کاملا مستقل از نظر دیگران رفتار می کنیم اما وقتی بصورت سوم شخص به زندگی خودمان نگاه می کنیم می بینیم کاملا مطابق نظر دیگران رفتار می کنیم.

چرا ما از نظر منفی دیگران ناراحت می شویم؟

اگر نظر مثبت و تشویق دیگران برایت مهم باشد، نظر منفی آنها هم به همان میزان برایت مهم می شود.

ماجرای شرطی سازی که ابتدای مقاله گفتم را به یاد داری؟

در واقع تو از نظر منفی دیگران ناراحت نمی شوی، شرطی شده ای که نظر دیگران مهم است. به همین دلیل است که از نظر مثبت خوشحال و از نظر منفی ناراحت می شوی.

مادامی که تشویق های دیگران برایت مهم باشند، اگر میلیون ها ساعت هم هر روز با خودت تکرار کنی که نظر منفی دیگران برایم مهم نیستند یا اهمیتی ندارند هیچ اتفاقی نمی افتاد. همچنان آسیب پذیر باقی خواهی ماند.

ریشه اهمیت داشتن نظر دیگران چه از نوع مثبت و چه از نوع منفی اش در کمبود عزت نفس ما است که پیشتر در مقاله احساس بی ارزشی و نقش عزت نفس در زندگی مان صحبت کرده بودم.

ما بعضی وقتها سعی می کنیم با تلقین به خودمان بگویمم که نظر منفی دیگران در ما اثر ندارد اما وقتی به احساسات واقعی مان بعد از شنیدن نظر منفی دیگران دقت می کنیم متوجه می شویم که حالمان خوب نیست. یکی ناراحت می شود دیگری عصبی و… در هر صورت تمام این ها نشان دهنده این است که نظر منفی دیگران همچنان برای ما مهم است و تلقین هایمان بیشتر حالت خودفریبی دارد تا اثر واقعی.

این موضوع هیچگاه برطرف نمی شود مگر اینکه به نقطه ای برسی که نظر مثبت دیگران هم برایت اهمیت نداشته باشد و بخاطر آن خوشحال یا ذوق زده نشوی.