روش های مختلفی برای درمان افسردگی وجود دارد که روانشناسان از طریق درمان شناختی رفتاری به بهبود انواع اختلالات روانی همچون افسردگی می پردازند. درمان شناختی رفتاری افسردگی به طور کلی یکی از روش‌ های روان درمانی کوتاه مدت محسوب می‌ شود که در ۱۰ جلسه پایان می یابد. شناختی رفتار درمانی مجموعه‌ ای از شیوه‌ های درمانی است که در اغلب آن ‌ها تمرکز اصلی بر رفتار و به تغییر نگرش و رفتار افراد می پردازد. در این روش درمانگر تلاش می ‌کند از طریق آموزش راه‌ های اثر بخش تفکر، به درمانجو کمک کند بر واکنش‌های هیجانی اضطراب و افسردگی خود غلبه کند.

درمان شناختی رفتاری افسردگی

افسردگی یکی از شایع ترین اختلالات ذهنی است که موجب بروز رفتاری همچون بی ‌حوصلگی، گریز از فعالیت، خوابیدن بیش از حد و پرخوری می شود و این افراد با افکاری همچون خودکشی، بی ارزش بودن و احساس پوچی همراه هستند. در روش درمان شناختی رفتاری روانشناسان کمک می‌ کنند تا نگرش افراد نسبت به وقایع تغییر کند و رفتار مناسبی در برابر آنها داشته باشند. این روش به همراه ریشه یابی مشکلات، علت مشکلات و درمان اختلالات روانی افراد همراه است.

در هما مشاور بخوانید: درمان افسردگی بدون مصرف دارو

افکار مورد بررسی در درمان شناختی رفتاری

روانشناسان از طریق تمرین هایی که شامل نوشتن افکار و احساسات در بیشتر مواقع و مخصوصا در زمان های عود افسردگی می شوند؛ می توانند تمام افکار افراد را مورد بررسی قرار دهند و با حمایت کردن بیمار به آنها کمک کنند تا از این افکار دور باشند. افکاری که موجب کاهش اعتماد به نفس افراد می شوند از خطرناک ترین نوع هستند. از جمله افکار مورد بررسی می‌ توان به موارد زیر اشاره کرد:

اهمیت ندادن به رویدادهای مثبت
شخصی سازی و مقصر دانستن خود
تفکر همه یا هیچ: سیاه و سفید دیدن دنیا و وقایع آن
تعمیم افراطی: به صورتی که فرد یک رویداد منفی را به همه موقعیت ‌ها ربط می ‌دهد.

روش درمان شناختی رفتاری

تغییر دادن فکر: افرادی که به بیماری افسردگی دچار هستند تمام اتفاقات و رویداد های زندگی خود را نا امیدانه تعبیر می کنند. آنها اتفاقات بد همچون شکست ها را به دلیل بی کفایتی یا بی ارزش بودن خود می دانند. روانشناسان برای بهبود یافتن افسردگی آنها به تغییر دادن فکر و نگرش در افراد می پردازند.

تغییر رفتار: زمانی که افراد در حال تغییر دادن افکار خود هستند؛ باید رفتار های خود را در برابر مشکلات و رویداد هایی که موجب بروز آن افکار هستند را نیز تغییر دهند. روانشناسان افکار، احساسات، اتفاقات و واکنش در برابر آنها را مورد بررسی قرار می دهد که تمرکز بر آنها تاثیر بسزایی در روند درمان دارد.

مراحل درمان شناختی رفتاری

راهکارهایی برای تغییر خود

اولین قدم در روش درمان شناختی رفتاری رهکار هایی برای تغییر خود است. در این مرحله درمانگر به تعیین رفتار هدف و اینکه تا چه حد این رفتار با ثبات است می پردازد. آنها رفتار بیماران را از نظر شدت و نوع آن بررسی می‌ کند. سپس به بررسی انگیزه مراجع برای تغییر رفتار می‌پردازد و موقعیت‌هایی که این رفتار بیشتر از مراجع سر می‌ زند را شناسایی می‌ کند.

آرامش آموزی

یاد گرفتن مهارت های آرام کردن خود و عضلات برای رهایی از اضطراب همراه افسردگی به کاهش علائم این بیماری روانی کمک می کند که این گام دوم محسوب می شود. درمانگران با دادن تمرین هایی مشابه یوگا در موقعیت های خاص به کاهش علائم افسردگی کمک می کنند.

افزودن بر فعالیت‌ های خوشایند

در مرحله بعدی، روانشناس لیست فعالیت های لذت بخش، فعالیت های خنثی و کم خوشایند فرد را دریافت می کند و بین آنها در زندگی افراد توازن و تعادل ایجاد می کند. در این مرحله این فعالیت‌ها شناسایی می شوند و درمانگر تلاش می‌ کند درمانجو را به کشف و انجام آن ‌ها تشویق کند.

رویه ‌های شناختی

در این مرحله روش‌ هایی برای افزایش فکرهای مثبت و کم کردن از تفکرات منفی را یاد می‌گیرید و از این یادگیری برای شناسایی افکار نامعقول و غلطی که دارید استفاده می‌ کنید.

آموزش جرائت ورزی

موقعیت ‌هایی که در آن‌ ها نمی‌توان به اندازه کافی جرات به خرج دهیم باعث افسردگی می شود. در این مرحله پس از شناسایی آن ‌ها مهارت جرائت ورزی و حل و فصل تعاملات اجتماعی را یاد می‌ گیریم. درمانگر در این مرحله تمریناتی به ما می دهد که در آن ‌ها نقش بازی کنیم.

افزایش تعاملات اجتماعی

آخرین مرحله در برنامه درمان افسردگی با روش شناختی رفتاری ، افزایش ارتباطات اجتماعی است زیرا اضطراب اجتماعی رابطه مستقیمی با افسردگی دارد. در این مرحله درمانجو با کمک درمانگر به بررسی نارسایی‌ های و مشکلات ارتباطات اجتماعی می پردازد (مانند عادت کردن به تنها کار کردن، احساس ناراحتی به خاطر کمبود مهارت‌های اجتماعی) سپس کارهایی که افزایش آن‌ ها تعاملات را بیشتر می ‌کنند مشخص می ‌شوند (مانند شرکت در گروه‌ های کتاب‌ خوانی و دور همی ‌ها) و از درمانجو خواسته می‌ شود بیشتر به این مهارت‌ ها بپردازد و از فعالیت ‌هایی که احساس انزوا را در او تقویت می ‌کنند، دوری کند.

روش درمان افسردگی

معمولا روش درمان افسردگی به شدت آن بستگی دارد. روش شناختی رفتاری در افسردگی های خفیف موثر است. افسردگی های شدید تر با دارو درمانی توسط روانپزشک یا شوک های الکتریکی انجام می شود. از دیگر روش های درمان افسردگی می توان به روان درمانی، دارو درمانی و درمان افسردگی با ورزش اشاره کرد.

کلام آخر

در روش درمان شناختی رفتاری تغییر یک فکر صورت نمی گیرد بلکه رواشناسان سعی بر این دارند تا سبک نگرش و افکار افراد را تغییر دهند. روش شناختی رفتاری برای درمان افسردگی های خفیف کاربرد دارد و افراد با افسردگی شدید کاندید مناسبی برای این روش نیستند. مشاوره افسردگی در کلینیک های روانشناسی به افراد کمک می کند تا شدت افسردگی را تشخیص دهند و بعد از آن نوع درمان مشخص می شود.