زندگی ما در کانون خانواده آغاز می شود، خانواده ای که از لحظه تولد ما را همراهی می کند. خانواده مشخص می کند که ما در آینده تبدیل به چه فردی می شویم. تمامی عادات و رفتارهای ما، این که دنیا را از چه زاویه ای نگاه کنیم، همگی در کانون خانواده شکل می گیرند.
ما در خانواده یاد می گیریم که چگونه به یکدیگر و سایرین عشق بورزیم، نکته ای که در ارتباط با دیگران بسیار مهم است. اگر ما در یک خانواده سالم با روابط سالم به دنیا بیاییم، قطعا روابط بهتر و سالم تری با دیگران خواهیم داشت.
بسیاری از خانواده ها در یک برهه ای از زمان ممکن است با مشکل روبرو شوند که کانون گرم شان از حالت قبل خارج شود. در چنین شرایطی، خانواده درمانی می تواند به حفظ روابط و کانون گرم خانواده کمک کند.
در این مقاله به بررسی خانواده درمانی، اهداف و مزایای این روش درمانی می پردازیم.
خانواده درمانی چیست؟
خانواده درمانی یا همان مشاوره خانواده، درمانی است که به بررسی مسائلی می پردازد که سلامت و عملکرد خانواده را تحت تاثیر قرار می دهند. این نوع مشاوره می تواند خانواده ها را زمانی که به مشکل بر می خورند و یا یکی از اعضای خانواه با مشکل روانی و یا فیزیکی روبرو می شود، یاری برساند.
خانواده درمانی به رفع مشکلاتی کمک می کند که خود اعضای خانواده قادر به حل آن نیستند.
این روش درمانی انواعی از تکنیک ها از جمله گفتار درمانی، رفتار درمانی و یا سایر درمان های فردی را شامل می شود و با توجه به نوع مشکل بوجود آمده برای خانواده در نظر گرفته خواهد شد.
مشکلات روانی و احساسی در کودکان، یکی از دلایل رایج مراجعه خانواده ها به مشاوره می باشد.
نکته ای که باید به آن اشاره کنیم این است که خانواده درمانی، منحصرا محدود به اعضای خونی یک خانواده نمی شود. بلکه تمامی افرادی که نقش حمایتی و پشتیبان در زندگی فرد دارند، می توانند از مزایای این نوع مشاوره بهره مند شوند.
هدف خانواده درمانی
هدف از خانواده درمانی، همکاری بهتر اعضای خانواده در رفع مشکلات ذهنی، احساسی و روانی به وجود آمده در خانواده می باشد. جهت داشتن زندگی سالم، مشاور تمام تلاش خود را به کار می گیرد تا بتواند به بهبود روابط، حل مشکلات خانواده، فهم و کنترل موقعیت ها کمک کند و در نهایت، محیط بهتری برای تمام اعضا در خانواده فراهم شود.
هدف خانواده درمانی بر اساس مشکل بوجود آمده برای اعضا تعیین می شود. به عنوان مثال، هدف این نوع مشاوره با توجه به موقعیت های بوجود آمده متفاوت خواهد بود. در زیر، به بررسی برخی از موقعیت ها می پردازیم:
- زمانی که یکی از اعضای خانواده از شیزوفرنی و یا جنون شدید رنج ببرد: در چنین شرایطی، هدف از خانواده درمانی این است که اعضای خانواده بتوانند این اختلال را بهتر درک کنند و خود را با تغییر بوجود آمده وفق دهند.
- زمانی که پدر بزرگ یا مادر بزرگ با خانواده زندگی کنند و بچه ها با آن ها بزرگ شوند: هدف از خانواده درمانی، بهبود روابط و تعیین حد و مرزها می باشد.
- زمانی که خانواده دچار انحراف اجتماعی شود: در چنین شرایطی، خانواده درمانی مشکلات داخلی را هدف قرار نمی دهد، بلکه به اعضای خانواده کمک می کند تا بتوانند با فاکتورهای خاج از خانه کنار بیایند.
- زمانی که اعضای خانواده عقاید و فرهنگ های یکسانی با هم نداشته باشند: هدف از خانواده درمانی برقراری همدلی بیشتر میان اعضای خانواده و فهم بیشتر نسبت هم می باشد. در چنین شرایطی، درمان باید مدت زمان بیشتری ادامه پیدا کند.
در صورتی که شدت و عمق مشکل بوجود آمده زیاد باشد، می توان از روان درمانی که نوعی گفتار درمانی نیز محسوب می شود، کمک گرفت.
مزایای خانواده درمانی
در خانواده درمانی، مشکلات بوجود آمده در محیطی ایمن و کنترل شده برطرف می شوند. خانواده هایی که به دنبال درمان و حل کردن مشکلات خود هستند، قطعا با آرامش بیشتری روبرو خواهند بود.
از جمله مزایای خانواده درمانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ارتباط سالم و فهم بهتر اعضای خانواده
- بهبود ارتباطات
- ارائه راه حل های موثر در رفع مشکلات
- همدلی بیشتر میان اعضای خانواده
- به حداقل رساندن تفاوت ها و تضادها میان اعضای خانواده
خانواده درمانی از راه های زیر، به رفع مشکلات خانواده کمک می کند:
- کنار هم قرار دادن اعضای خانواده
- برقراری صداقت بیشتر میان اعضای خانواده
- برقراری محیطی ایمن برای اعضای خانواده
- کاهش استرس و فشار در خانواده
- کمک به این موضوع که اعضای خانواده نسبت به هم گذشت و بخشش داشته باشند
جهت درمان مشکلات موجود در خانواده، روانشناس باید:
- به تعامل اعضای خانواده نسبت به هم بپردازد
- هر گونه اختلال روانی در خانواده را تشخیص دهد
- الگوی های رفتاری و ارتباطی را مشخص کند
- رفتارهای سالم را جایگزین رفتارهای نادرست و ناسالم کند
به همین خاطر، مشاور باید به تمام جوانب از مسائل روانی گرفته تا فیزیکی تک تک اعضای خانواده اشراف کامل داشته باشد.
از خانواده درمانی چه انتظاری می توان داشت؟
شرکت در جلسات خانواده درمانی باعث می شود اعضای خانواده دور هم جمع شوند. اما گاهی ممکن است نیاز باشد اعضای خانواده به صورت فردی نیز مشاوره شوند. این مشاوره در حدود دوازده جلسه پنجاه دقیقه ای تا یک ساعته ادامه می یابد. در این جلسات، شما می توانید:
- توانایی خانواده خود در حل مشکلات را ارزیابی کنید و تمام افکار و احساسات خود را با هم در میان بگذارید
- مسائلی را که باعث ایجاد مشکل شده اند، شناسایی کنید
- با نقاط ضعف و قوت یکدیگر بیشتر آشنا شوید
نتیجه گیری
خانواده درمانی از جمله درمان های موفقی است که به حل مشکل بوجود آمده در خانواده کمک می کند. اما نکته ای که باید به آن اشاره کنیم این است که این نوع مشاوره، خود به خود به حل مشکلات کمک نمی کند، بلکه باعث می شود اعضای خانواده نسبت به هم درک بهتری پیدا کنند و زمینه را فراهم می کند تا راحت تر با مشکلات کنار بیایند.
