روش برخورد با کودک لجباز
هیجان و رفتارهای لجبازانه کودکان، معمولاً موجب ناراحتی و استرس برای والدین، مربیان و همکاران می‌شود. این رفتارها می‌توانند مانع یادگیری و تعامل موثر کودک با دیگران شوند. اما با این حال، برخی راه‌های برخورد با کودک لجباز وجود دارد که می‌تواند به کمک آنها باشد تا رفتار لجبازانه خود را کنترل کنند.
۱. برقراری ارتباط
برقراری ارتباط با کودک به عنوان اولین گام در برخورد با رفتار لجبازانه آنها مطرح است. باید سعی کنید با کودک صحبت کنید و او را به گفتگو تشویق کنید، به این ترتیب که او احساس شنیده شدن می‌کند. با صحبت کردن با کودک، می‌توانید به او نشان دهید که شما به او احترام می‌گذارید و به حرف‌هایش توجه می‌کنید.
۲. تحویل توجه
اگر کودک شما تلاش می‌کند توجه شما را به خود جلب کند، بهتر است توجه خود را به فعالیت‌های دیگری تحویل دهید. ممکن است شما بخواهید با کودک صحبت کنید، اما بهتر است توجه خود را به دیگر فعالیت‌ها تحویل دهید تا کودک به تدریج درک کند که رفتار لجبازانه او نمی‌تواند توجه شما را به خود جلب کند.
۳. تشویق به رفتار مثبت
تشویق به رفتار مثبت، یکی از راه‌های موثر در برخورد با رفتار لجبازانه کودکان است. به جای تمرکز بر رفتار منفی کودک، بهتر است روی رفتارهای مثبت او تمرکز کنید و این رفتارها را تشویق کنید. این روش می‌تواند به کودک کمک کند تا بهتر از خودش احساس کند و احتمالاً رفتار لجبازانه خود را کنترل کند.
۴. وضوح در خواست‌ها
وضوح در خواست‌ها، می‌تواند به کودک کمک کند تا بهتر درک کند که چه انتظاری از او دارید. برای مثال، به جای گفتن “لطفاً خاموش باشید”، بهتر است گفت “لطفاً صدای خود را کم کنید”. این روش به کودک کمک می‌کند تا بهتر درک کند که چه رفتاری از او انتظار می‌رود و احتمالاً این رفتار لجبازانه خود را کنترل کند.
۵. مراجعه به متخصصین
اگر کودک شما مشکلات رفتاری جدی دارد، بهتر است با متخصصین مشاوره مشورت کنید. مشاوره می‌تواند به شما در برخورد با رفتار لجبازانه کودکان کمک کند و بهترین راه‌حل‌ها را برای کودک شما پیشنهاد دهد.
بنابراین، برخورد با کودک لجباز نیازمند صبر، تعامل موثر و ارتباط قوی با کودک است. با این روش‌ها، می‌توانید به کودک خود کمک کنید تا رفتار لجبازانه خود را کنترل کند و به یادگیری و تعامل موثر با دیگران بپردازد.
بیشتر کودکانی که به تازگی راه رفتن و حرف زدن را یاد گرفته اند، لجباز و یک دنده میشوند و پدر و مادر ها به سختی می توانند کار های آن ها را مدیریت کنند، اکثر کودکان موقعی که خویشتن دار می شوند، می فهمند که هر کاری را می توانند به زور انجام بدهند علاوه براین با لجبازی های خود اطرافیان را قانع می کنند.
هنگامی که کودکان بدون هیچ دلیلی لج بازی می کنند، والدین خود را بی حوصله و خسته می کنند در نهایت تسلیم آن ها می شوند و به حرف کودک گوش می دهند، چنین رفتار هایی باعث می شود سلامت پدر و مادر ها آسیب ببیند.
در بسیاری از کودکان نشانه های اختلال بی اعتنایی مقابله ای وجود دارد به این معنا که از الگویی استفاده می کنند که رفتار های منفی بروز می دهد از جمله این نشانه ها: بعضی وقت ها زود عصبانی می شوند، با اطرافیان شان خیلی جرو بحث می کنند.
..
گاهی اوقات حرف بزرگتر ها را گوش نمی دهند یا به درخواست آن ها بی توجهی می کنند، به طور کلی اموری را انجام می دهند که باعث اذیت و آزار دیگران می شود، هنگامی که دیگران از رفتار های آن ها عصبانی می شوند کودکان آن ها را سرزنش می کنند.
باید بدانید که اختلال بی اعتنایی مقابله ای در ابتدای رشد کودک یک امر طبیعی می باشد، یکسری تحقیقات نشان می دهد که در دختر بچه ها این نشانه ها به نسبت پسر ها بیشتر وجود دارد، پدر و مادر هایی که فرزند شان دچار این مشکلات شده است توجه زیادی به مسائل قدرت، مدیریت و کنترل می کنند.
محیط خانواده تاثیر زیادی روی رفتار کودک می گذارد، در صورتی که یکی از اعزای خانواده مثل برادر یا خواهر بزرگتر به کودک رفتار های منفی نشان دهند باعث لجاجت او می شود، البته در برخی از بچه ها این مشکلات خود به خود به وجود می آید.
بعضی از کار ها باعث لجاجت کودکان می شود، از جمله آن ها به صورت زیر می باشد؛
یکی از مهم ترین عواملی که روی لج بازی کودک تاثیر می گذارد نحوه تربیت و رفتار پدر و مادر ها می باشد.
عواملی که باعت لجاجت کودکان میشوند
نحوه تربیت و رفتار پدر و مادر ها می باشد:
بسیاری از والدین به فرزندان خود توجه کافی نمی کنند یا توجه آن ها به صورت مشروط می باشد، علاوه براین توجه خیلی زیاد یا منفی باعث لجوج شدن آن ها می شود.
عدم ناکامی:
بعضی از والدین به دلیل اینکه فرزند شان دیر مسائلی را یاد می گیرد به آن ها بی توجه می شوند در این صورت کودک لج باز می شود.
یکی دیگر از عواملی که باعث لج بازی بچه ها می شود این است که بزرگتر ها خیلی آن ها را سرزنش می کنند چرا که بسیاری از والدین به دلیل اینکه فرزند شان مرتکب اشتباهی می شود به شدت آن ها را سرزنش می کنند.
لج بازی والدین با یکدیگر:
بچه هایی که در سن رشد هستند هوش زیادی دارند بنابراین هنگامی که لج بازی پدر و مادر خود را می بینند فوری یاد می گیرند، پس بهتر است موقع مجادله با یکدیگر فرزند تان شما را نبیند.
گوش دادن به حرف او:
خیلی از بزرگتر ها موقع لجبازی کودک به خواسته او عمل می کنند و این امر باعث می شود رفتارهای ناشایست در او تقویت شود و همیشه برای رسیدن به خواسته های خود از این روش استفاده کند. در دوره نو جوانی لج بازی ممکن است برای مستقل شدن باشد.
حسادت کودک:
یکی دیگر از عواملی که موجب لجاجت بچه ها می شود حسادت کردن او است.
روش های برخورد با کودکان لجباز و یک دنده؛
باید توجه داشته باشید که هدف از برطرف کردن این مشکل در کودکان این نیست که به طور یک دفعه آن ها را آرام کنید و تمام درخواست های شما را انجام بدهند بلکه می خواهیم رفتار های مناسب را جایگزین لج بازی ها و یک دندگی او کنیم، همچنین رفتار پدر و مادر ها تاثیر بسزایی در ماندگاری لجاجت کودکان دارد.
کودکان نیاز به توجه از سوی بزرگتر هایشان دارند بنابراین علاوه بر انتقاد کردن او را تشویق کنید تا به تدریج رفتار های بدش را ترک کند.
باید دیدگاهتان را نسبت به رفتار های کودک تان بشناسید درصورتی که به او رفتارهای مثبت نشان دهید نتیجه مطلوبی دریافت خواهد کرد در غیر این صورت کودک از طریق روش های منفی به هدف خود میرسد.
سعی کنید بیشتر از رفتار او تعریف کنید تا شخصیتش، علاوه بر این موقعی که او را نصیحت می کنید باید مراقب حرف هایی که می زنید باشید مثلاً به جای اینکه بگویید بچه خوبی نیستی می توانید جور دیگری منظور خود را بیان کنید و به او بگوئید از کاری که انجام داده ای ناراحت شدم.
به هیچ عنوان تسلیم لجبازی های او نشوید چراکه به این کار عادت می کند و برای رسیدن به خواسته خود از این روش استفاده می کند.
..
اگر به او قولی داده اید به آن عمل کنید.
تمام مشکلات کودک تان را با هم حل نکنید زیرا احتمال دارد رفتارهای او بدتر شود.
سعی کنید کودک تان را طوری تهدید کنید که به آن عمل کنید زیرا تهدید کردن او به تنبیهی که انجام نمی دهید باعث تشدید رفتارهای بدش می شود.
محیط خانه باید طوری باشد که جر و بحث در آن نباشد علاوه بر این موقع خواب فرزند تان برای او قصه بخوانید یا موزیک برایش پخش کنید این کار ها باعث آرامش او می شود.
اگر اشتباهی از او سر زد خودش را مسئول کارش بدانید.
محدوده انتظارات خود را از فرزند تان مشخص کنید.
مؤدبانه با او حرف بزنید.
بعضی اوقات لجاجت او را جدی نگیرید.
همیشه به صحبت های او گوش بدهید و بگذارید حرف‌هایش را کامل بزند.
مدام به او فرمان ندهید و دستور هایتان را تکرار نکنید.
به همه درخواست های او پاسخ ندهید.
به کار هایی که به او مربوط است اجازه تصمیم گیری بدهید.
در امور او کمتر دخالت کنید.
به رفتار های مثبتش توجه کنید و او را تشویق کنید.
تربیت درست از کودک و در رفتار و گفتار شان باید قاطع باشند.
در زمان لازم کودک تان را به خاطر رفتار بدش تنبیه کنید.
همیشه از روش تنبیه کردن برای اصلاح کودک تان استفاده نکنید.
عواملی که موجب استرس کودک می شود را شناسایی کنید و آن ها را از بین ببرید.
از تماشای فیلم های نامناسب سن کودک جلوگیری کنید.
والدین باید در مقابل فرزندان شان به یکدیگر احترام بگذارند.
رفتار های مثبت را در او تقویت کنید.
چگونگی رفتار و برخورد با کودک لجباز
لجبازی چیست؟
کودک لجباز به نوعی تربیت مقابله‌ای را در برابر والدین خود دارد که برای رسیدن به خواسته‌ها و اهدافش از آن استفاده می‌کند. زمانی‌که والدین با این رفتار کودک روبرو میشوند، واکنش‌های مختلفی دارند، اما نکته‌ای که در این شرایط مهم است، کاربرد رفتار مناسب با لجبازی کودک می‌باشد.
نکته مهمی که باید به آن توجه کرد این است که، در بعضی مواقع، والدین طوری رفتار می‌کنند که نه تنها حرف شنوی کودک بیشتر نمی‌شود، بلکه باعث میشوند لجبازی کودک بیشتر و بیشتر شود، تا جایی که این رفتار در او تثبیت شده و در برابر هر مسئله‌ای از لجاجت استفاده می‌کنند.
کودک لجباز ذاتا لجباز نیست
برخی والدین عقیده دارند که کودک لجباز در ذات خود لج کردن را داراست. اما باید بدانید که، چنین دیدگاهی کاملا اشتباه بوده و لجبازی در ذات کودکان وجود ندارد. آنچه کودک لجباز را ساخته نشان دهنده‌ی از علتی است که این رفتار ناپسند او را تحریک می‌کند. پس می‌توان گفت که لج کردن، رفتاری اکتسابی است که در نتیجه برخورد با محیط اطراف در کودک شکل می‌گیرد و تقویت می‌شود.
عوامل ایجاد کننده کودک لجباز
بروز هر رفتار خوشایند یا ناخوشایند در افراد، از علل خاصی سرچشمه می‌گیرد. عوامل بیولوژیکی و محیطی بسیاری هستند که باعث لجباز شدن کودک و بروز آن میشوند. در ادامه عوامل ذکر شده را بشناسید.
عوامل بیولوژیکی
- اختلال در عملکرد غدد و اعصاب
- پرکاری یا کم کاری تیروئید
- اضطراب پنهان
- عدم تناسب قد و وزن کودک
عوامل محیطی
- توجه یا عدم توجه پدر و مادر به کودک
- نرسیدن به خواسته‌ها و هدف‌ها
- امر و نهی کردن و تحت کنترل والدین بودن
- خشم کودک درونی
آشنایی با لجبازی در عوامل محیطی
در ادامه این مقاله عوامل محیطی که در بروز لجبازی در کودکان موثر هستند را بصورت مختصر و ساده شرح می‌دهیم.
توجه یا عدم توجه والدین پدر و مادر به کودک
یکی از مهمترین عوامل تاثیر گذار در کودک لجباز، عدم تعادل در توجه کردن به کودک است. گاهی والدین به کودک خود توجه نمی‌کنند، کودک برای جلب توجه والدین متوسل به لجبازی می‌شود. همچنین وقتی والدین به کودک خود بیش از حد توجه کنند و گاهی به هدف و خواسته‌اش نرسد، نارضایتی‌اش را با پرخاشگری، گریه و جیغ کشیدن نمایان می‌کند. همچنین این عمل سبب پرتوقع شدن کودک شده و به راحتی راضی نمی‌شوند.
نرسیدن به خواسته‌ها و هدف‌ها
ناکامی و نرسیدن کودک به خواسته‌ها و اهدافش، یکی از عوامل لجبازی است. در این حالت کودک رفتارهایی از جمله پرخاشگری و لجبازی از خود بروز می‌دهد. کودک لجباز تا به خواسته‌ی خود نرسد، از رفتار خود دست نمی‌کشد.
تحت کنترل والدین بودن
تنبیه و سرزنش کردن کودک، عادت بعضی از والدین است، در حالی‌که برای رفتارهای خوب کودک تقویت و تشویقی قائل نمی‌شوند. درک این موضوع توسط والدین که کودک گاهی اشتباه می‌کند، نباید اشتباهات، بهانه‌ای برای توهین، تنبیه و سرزنش کردن کودک به وجود آورد.
چرا که کودک در مراحل رشد یاد می‌گیرد که گاهی بخاطر اشتباهات نباید سرزنش شود، همین امر سبب می‌شود که در مقابل سرزنش و امر و نهی والدین، به لجبازی و پرخاشگری متوسل شود.
خشم درونی کودک
زمانی‌که در خانواده اضطراب و تنش بوجود می‌آید، خشم درونی در کودک ایجاد خواهد شد. در این حالت، به دلیل اینکه کودک قادر به نشان دادن این خشم نیست، لجبازی بروز می‌دهد.
کودک لجباز و سن بروز آن
درخصوص سن شروع لجبازی در کودکان، روانشناسان عقیده دارند این رفتار از سن ۲ تا ۳ سالگی شروع شده و تا ۶ یا ۷ سالگی ادامه خواهد داشت. در صورتی که شناسایی و درمان آن به موقع انجام نشود، در کودک تثبیت می‌گردد. گاهی اوقات پدر و مادر با برآورده کردن تمام خواسته‌های کودک، باعث تثبیت لجبازی در او میشوند. به همین سبب کودک عادت می‌کند در آینده و جامعه برای رسیدن هدفش به لجبازی متوسل شود.
می‌توانید یک برنامه‌ی منظم و روزانه برای فعالیت روزمره تعیین کنید که این کار به مرور برای بچه‌ها به صورت عادت درآمده و احتمال لجبازی کمتر می‌شود.
آشنایی با راه‌های درمان لجبازی کودکان
لجبازی کودکان در بسیاری از موارد سبب خستگی و کلافه شدن والدین آنها شود. مخصوصا زمانی که قادر به کنترل یا کاهش لجبازی کودک نباشند. در ادامه این مقاله، راه‌های درمان ساده و راحت لجبازی کودکان را ارائه داده ایم.
- تقویت رفتارهای مثبت کودک
- آموزش داشتن استقلال
- آگاهی از علت اصلی لجبازی
- خودداری از تنبیه بدنی
- کنترل داشتن بر رفتار خود (والدین)
- توجه به تغذیه کودک
- مراجعه به مشاور
تقویت رفتارهای مثبت کودک لجباز
آموزش داشتن استقلال
استقلال داشتن، از امور مهمی است که والدین باید آن به کودک آموزش دهند. زمانی‌که کودک یاد بگیرد کارهایش را خودش انجام دهد و استقلال داشته باشد، انرژی مثبت و اعتماد به نفس او بالا رفته و از رفتار لجبازی کمتر استفاده خواهد کرد.
آگاهی از علت اصلی لجبازی
دانستن علت اصلی لجبازی کودک از اهمیت زیادی برخوردار است. کنترل رفتارهای بد و لجبازی کودک زمانی موفقیت آمیز خواهد بود که والدین نسبت به علت پرخاشگری و لجبازی او آگاه باشند.
خودداری از تنبیه بدنی کودک لجباز
وقتی کودک دائما لجبازی از خود بروز دهد، منجر به کاهش صبر و حوصله والدین خواهد شد. در چنین شرایطی، تنبیه بدنی، راه حل والدین برای کنترل رفتارهای نامناسب و لجبازی است.
نکته مهمی که باید بدانید این است که، تنبیه بدنی نه تنها منجر به کاهش رفتارهای بد نمی‌شود، بلکه سبب آسیب دیدن احساسات کودک شده و تصمیم می‌گیرد حرکات و رفتارهای ناپسند را ادامه دهد، ضمن اینکه لجبازی را ترک نمی‌کنند.
کنترل داشتن بر رفتار خود(والدین)
لجبازی و عدم حرف شنوی کودک، یکی از رفتارهای عذاب آور کودک برای والدین به شمار می‌رود. نکته قابل توجه این است که، والدین نباید فراموش کنند که از کودک بزرگتر هستند و انتظار می‌رود رفتارهای صحیح در مقابل لجبازی‌های کودکان و رفتارهایی مثل؛ پرت کردن اشیا، جیغ زدن، گریه کردن و کتک زدن دیگران نشان دهند. فریاد زدن بر سر کودک سبب تشدید رفتار ناپسند او می‌شود. اگر توانایی کنترل کردن خود در برابر رفتارهای کودک را ندارید، از محیط فعلی خارج شوید، تا هردو آرامش بگیرید.
تاثیر تغذیه و خواب مناسب در کودک لجباز
توجه به رژیم غذایی کودک، در کاهش لجبازی او نقش مهمی ایفا می‌کند. جالب است بدانید که، مصرف مواد غذایی مثل “تنقلات، نمک، سرکه و کاکائو” اعصاب کودک را تحریک کرده و کودک را مستعد نشان دادن لجبازی خواهد کرد. همچنین داشتن خواب مناسب و کافی در محیط آرام، باعث می‌شود کودک لجبازی کمتری نشان دهد.
مراجعه به مشاور
درصورتی که والدین موفق به کم کردن یا کنترل لجبازی کودک نمی‌شوند، باید به مشاور مراجعه کرده تا با استفاده از تجربه‌ها و راه‌کارهایی که ارائه می‌دهد، دلیل لجبازی کودک را شناسایی کرده و به راحتی نسبت به درمان آن اقدام شود.
جالب است بدانید که، لجبازی یک خصوصیت طبیعی در هر فرد است که به همان اندازه که بودن بیش از حد در هر فرد مشکل ساز بوده و باید درمان شود، نبود آن در فرد نشانه‌های وجود بیماری روانی می‌باشد و بررسی و درمان آن الزامی است. شیوع لجبازی در کودکان مبتلا به بیش فعالی، اوتیسم، آلرژی و صرع بیشتر است.
کم کردن لجبازی در کودکان و نوجوانان
به فرزندان خود دستور مستقیم ندهید، بلکه به او فرصت و حق انتخاب دهید. روشی که می‌توانید کودک را کنترل کرده و هر انتخابی که انجام دهد مورد رضایت شما باشد. انتخاب کردن کودکانی را که استقلال طلب هستند نیز راضی می‌کند.
مثالی می‌زنیم: هیچ وقت نگویید “همین حالا اتاقت را تمیز کن!” زیرا باز خورد شدیدی دارد و حتما با او وارد مشاجره می‌شوید در عوض بگویید “لباس‌هایت را مرتب کنی؟ یا اسباب بازی‌هایت را جمع کنی؟ و یا دوست داری کی به حمام بروی قبل از غذا یا بعد از غذا؟”، حس استقلال و حق تصمیم گیری برای کودکان و نوجوانان بسیار خوشایند است.
توصیه‌ی آخر
همیشه این نکته را به یاد داشته باشید که لجبازی کودک پیامی است به بزرگسالان که توانایی‌های آنها را نادیده نگیرید. کودک با پرخاشگری و لجبازی می‌گوید، من می‌توانم، من می‌دانم، اجازه بده راه خودم را پیدا کنم.
اگر والدین در این زمان سعی کنند به کودک خود ثابت کنند تو نمی‌دانی و نمی‌توانی، پس آنچه من می‌گویم را گوش کن. خیلی از فرصت‌های خوب را خراب خواهند کرد. لطفا به اشتباه بی خطر فرزندتان به عنوان یه فرصت نگاه کنید.
در این مقاله قصد داشتیم تا شما را با چگونگی رفتار با کودک لجباز آشنا کنیم.
