رژیم آلکالاین یا قلیایی چه فواید و عوارضی دارد و چطور موجب لاغری می شود

بدن انسان پس از مصرف غذا و ترکیبات غذایی و هضم و جذب آن ها ترکیباتی به نام متابولیت یا پسماند های متابولیکی تولید می کند.

متابولیت ها ترکیبات حاصل از سوخت و ساز غذا ها در بدن میباشند که برای سلامتی مضر بوده و باید از بدن دفع شوند.

اسیدی یا بازی بودن متابولیت میتواند بر میزان اسیدیته ادرار و بدن تاثیر گذار باشد.

هر چه غذاهای دریافتی حاوی میزان بیشتر فسفر، گوگرد و پروتئین باشد متابولیت ها و ادرار در بدن اسیدی تر میشوند و هرچه میزان کلسیم، پتاسیم و

منیزیم در غذاها بیشتر باشد ادرار به سمت قلیایی شدن می رود.

در رژیم غذایی آلکالاین هدف کاهش مصرف ترکیبات اسیدی و افزایش مصرف ترکیبات قلیایی میباشد و ایده این رژیم بر آن است که ترکیبات اسیدی برای سلامتی مضر بوده و میزان مصرف آن ها باید کاهش یابند.

اثر غذا بر ph  بدن

وقتی ما غذاهای به اصطلاح اسیدی یا غذاهایی که حاوی پروتئین بالا هستند مصرف کنیم Ph  ادرار افزایش می یابد و در اثر آن میتواند Ph  بدن یا خون هم تغییر کند.

ارگان های مختلف بدن به کوچکترین تغییرات Ph در بدن حساس هستند مخصوصا در افرادی که نارسایی های کلیوی دارند و قادر به تصفیه ادرار نیستند.

بالا رفتن اسیدیته خون باعث به کما رفتن فرد و آسیب به بافتهای مختلف میشود، از این رو طرفداران رژیم آلکالاین ادعا دارند که این رژیم یک رژیم سلامتی میباشد.

باید توجه کرد حتی رژیم هایی مانند رژیم آلکالاین هم اگر سر خود و بدون نظارت متخصص تغذیه گرفته شوند میتواند آسیب های جبران‌ناپذیری به بدن وارد نمایند و حتما همه افراد برای هر نوع رژیمی باید تحت نظر یک متخصص تغذیه قرار گیرند.

غذاهای مورد استفاده در رژیم قلیایی

مواد غذایی به طور کلی از نظر اسیدیته به سه دسته تقسیم می شوند که عبارتند از مواد غذایی اسیدی که در ترکیبات خود حاوی پروتئین، فسفر و گوگرد می باشند، مواد غذایی قلیایی که حاوی کلسیم، پتاسیم و منیزیم میباشند و همچنین مواد غذایی خنثی.

• اسیدی : گوشت ، مرغ ، ماهی ، لبنیات ، غلات ، الکل
• خنثی : چربی های طبیعی ، نشاسته ، قند
• قلیایی :‌میوه،‌ آجیل، حبوبات و سبزیحات

چه غذاهایی را می توان در رژیم آلکالاین مصرف کرد؟

• میوه
• اسفناج
• آووکادو
• کلم بروکلی
• قارچ
• پیاز
• خیار
• لوبیا سبز
• آجیل و حبوبات
• جوانه گندم، ماش، جو

ارتباط رژیم قلیایی و سلامت استخوانی

منبع اصلی ترکیبات معدنی از جمله کلسیم و فسفر در بدن اسکلت استخوانی میباشد.

بدن در شرایط فیزیولوژیک متفاوت و برای حفظ Ph خون در سطح ثابت و حفظ کلسیم خون اقدام به برداشت کلسیم از استخوان یا ذخیره کلسیم اضافی خون در استخوان ها می‌کند.

اگر دریافت کلسیم و فسفر در بدن کم باشد و به دلیل اینکه میزان جذب کلسیم و فسفر به یکدیگر وابسته است، استخوان ها  مجبور به آزاد سازی کلسیم و فسفر از خود می باشند و در طولانی مدت این اتفاق باعث ایجاد پوکی استخوان در افراد می شود.

بر همین اساس اگر افراد اقدام به رعایت رژیم های لاغری ناسالم و خودسرانه، خارج از نظارت و تجویز متخصصین تغذیه و پزشکان نمایند ممکن است دچار مشکلات استخوانی جبران ناپذیری شوند.

فواید رژیم قلیایی

• بهبود فشار خون و کاهش احتمال سکته قلبی: رژیم آلکالاین در گروه رژیم های کاهنده التهاب در بدن قرار می گیرد و کاهش التهاب در بدن به بهبود سلامت قلب و عروق کمک می کند. از طرفی مصرف کمتر گوشت و پروتئین میتواند باعث کمک به کاهش چربی های خون و ممانعت از بروز آترواسکلروز و سکته های قلبی شود. کاهش فشار خون بدن که میتواند از آسیب به بافت هایی مانند کلیه و چشم و مغز جلوگیری کند نیز از مزایا و فواید رژیم آلکالاین می باشد.
• حفظ سلامت اسکلت استخوانی و بافت عضلانی: رژیم قلیایی، رژیم غنی از مواد معدنی است. مواد معدنی سازنده اصلی اسکلت استخوان و بافت های عضلانی در بدن هستند و باعث تعادل کلسیم، منیزیم و فسفات در خون  می شوند. کمبود این ترکیبات منجر به آسیب عملکرد استخوان و تحلیل بافت های عضلانی میشود.
• ضد سرطان: آنتی اکسیدان ها در بدن ترکیباتی هستند که از فعالیت اکسیدان ها (که ترکیبات مخرب و آسیب زننده ای برای سلول های بدن بشمار می‌ روند) جلوگیری می کند. سبزیجات و به خصوص سبزیجات قرمز و نارنجی رنگ از منابع اصلی آنتی اکسیدان ها محسوب می شوند و مصرف آن ها می تواند از ابتلا به انواع سرطان جلوگیری کند.
• کاهش درد: هر وضعیت غیر طبیعی در بدن همواره با علائمی همراه می باشد. اسیدوز در اکثر مواقع باعث ایجاد درد در استخوان ها ، گرفتگی عضلات، التهاب و درد مفاصل، کمر درد،‌ مشکلات کبد و کلیه میشود و رژیم قلیایی یا رژیم آلکالاین می تواند باعث کاهش و بهبود این علائم در افراد شود.
• جذب بیشتر ویتامین ها: ویتامین D در بدن برای جذب به ترکیبات متنوعی مانند منیزیم احتیاج دارد و افزایش مصرف ترکیبات حاوی منیزیم میتواند به جذب این ویتامین کمک کند.
• کاهش قند: رژیم آلکالاین به دلیل استفاده از کربوهیدرات پیچیده، می تواند یک رژیم کاهش دهنده قند خون در افراد دیابتی باشد.
• بهبود سیستم ایمنی: در شرایطی که مواد معدنی در بدن کمتر از حد نرمال باشند، بدن در پاکسازی سلول ها و دریافت اکسیژن دچار مشکل خواهد شد که این موجب آسیب سلول ها می شود. از طرفی مواد سمی و پاتوژن در سلول ها ذخیره می شوند که خود باعث ایجاد بیماری های مختلف در افراد خواهند شد.
• حفظ وزن: به دلیل کم کالری و حجیم بودن برنامه غذایی، رژیم آلکالاین باعث ایجاد لاغری و حفظ وزن ایده آل در افراد می شود. اما باید در نظر داشت که رعایت نابجا و بدون تجویز متخصصین تغذیه و پزشکان می تواند موجب بروز آسیب های جدی در سلامت و بدن افراد شود.

عوارض رژیم قلیایی

هدف رژیم آلکالاین  افزایش مصرف سبزیجات تا ۸۰ درصد دریافت روزانه می باشد. در این حال میزان مصرف کربوهیدرات ها و پروتئین با هم به میزان ۲۰ درصد کاهش پیدا می کند. در این زمان بدن نمی تواند احتیاجات سوختی خود که قند ها می باشند را تامین کند و برای تامین نیاز های خود به مصرف قند های ذخیره ای مانند گلیکوژن عضلات می پردازد. بعد از مصرف گلیکوژن ها و اتمام ذخایر قند، بدن به مصرف چربی ها روی می آورد که این امر می تواند باعث ایجاد حالاتی مانند خستگی و ضعف عضلانی و همچنین ایجاد حالت تهوع در افراد شود.

هر روزه بدن ما در حال تخریب و بازسازی مجدد عضلات خود است که برای این کار به پروتئین ها نیاز اساسی دارد. رژیم آلکالاین یک رژیم فقیر از نظر پروتئین است که نمی تواند احتیاجات بدن را در این مورد تامین کند و از آنجایی که همه فعالیت های بدن نیازمند پروتئین می باشند در طولانی مدت فرد را دچار مشکلات و آسیب های جدی می نماید.

رعایت رژیم آلکالاین به دلیل محدودیت های آن دشوار میباشد و خستگی ناشی از رعایت این رژیم در کوتاه مدت نمایان خواهند شد.

در هنگام رعایت این رژیم فرد ملزم به مصرف مکمل های تغذیه ای جهت تامین میزان کافی ویتامین ها و مینرال های بدن میباشد.

رژیم آلکالاین برای چه کسانی مناسب است؟

معمولا افرادی که بیماری و حساسیت های غذایی خاص دارند و یا گیاه خواران، علاقمند به رعایت رژیم آلکالاین هستند.

• سلیاک: افرادی که بیماری سلیاک دارند به دلیل واکنش هایی که بدنشان نسبت به غلات نشان میدهد نباید به طور کلی غلات مصرف کنند یا باید ترکیبات بدون گلوتن مصرف کنند که برای این افراد رژیم آلکالاین میتواند یک گزینه مناسب باشد به شرطی که تحت نظر متخصص تغذیه طراحی شده باشد .
• گیاهخواران: عمده ترکیبات غذایی مصرفی در رژیم آلکالاین گیاهان می باشند و گیاه خواران میتوانند از رژیم آلکالاین لذت ببرند.
• بد عادت های غذایی: کسانی که عادات غذایی اشتباه دارند یا به اصطلاح بد غذا هستند، ممکن است علاقه ای به مصرف گوشت قرمز یا نداشته باشند که این رژیم میتواند برای این دسته از افراد گزینه مناسبی بشمار بیاید. این مورد نیز می بایست تحت نظر متخصص تغذیه و بر اساس شرایط وزنی، سنی و … متقاضی طراحی و اجرا شود.

لاغری با رژیم قلیایی

همه افراد با هر رژیمی در صورت مصرف مواد غذایی در قالب برنامه و دریافت کالری کمتر نسبت به دوران قبل از رژیم، با کاهش وزن روبرو می شوند. اما نکته اصلی در ترکیبات غذایی است که مصرف می کنند که این ترکیبات در افراد مختلف متفاوت است و باید با نظارت طراحی شود.

رژیم آلکالاین یا رژیم قلیایی، یک رژیم غذایی تصحیح کننده سبک زندگی است و هرگز یک رژیم لاغری سریع محسوب نمی شود، چرا که در برنامه آن ترکیبات پروتئینی مورد نیاز بدن به انداره کافی دریافت نمی شوند و همین امر موجب تحلیل عضلات در بدن خواهد شد.

اگر رعایت هر نوع رژیمی خودسرانه و بدون نظارت متخصص تغذیه باشد ممکن است در طولانی مدت و یا حتی کوتاه مدت آسیب های بعضا جبران ناپذیری را به فرد و بدن او تحمیل کنند.

نمونه برنامه غذایی رژیم قلیایی

شنبه

• صبحانه: میوه های خشک ، ماست کم چرب
• ناهار: سالاد سبزیجات با یک تکه فیله ماهی بخارپز
• شام: سبزیجات نارنجی، آجیل

یکشنبه

• صبحانه: میوه های مختلف ، آجیل
• ناهار: سوپ سبزیجات ، یک بشقاب گندم سیاه
• شام: سالاد میوه و ماست طبیعی

دوشنبه

• صبحانه: ماست میوه ای کم چرب، یک کاسه سبزیجات سبز و قرمز
• ناهار: سوپ سبزیجات با سینه مرغ
• شام: ماهی پخته شده، سالاد تازه با روغن زیتون

سه شنبه

• صبحانه: نصف سیب، نصف پرتقال، ماست ایسلندی
• ناهار: سوپ سبزیجات، توفو با لوبیا
• شام: سالاد، ماست کم چرب، گوشت آب پز

چهارشنبه

• صبحانه: فلفل رنگی، سیب سبز
• ناهار: ماهی خورش شده با یک بشقاب سبزیجات
• شام: میوه های خشک، ماست کم چرب

پنج شنبه

• صبحانه: میوه های مختلف
• ناهار: سالاد سبزیجات، بادام خام
• شام: ماهی بخارپز با سالاد

جمعه

• صبحانه: پرتقال، سبزیجات سبز
• ناهار: سوپ سبزیجات سبک، تخمه آفتابگردان خام
• شام: سینه مرغ آب پز، سالاد

درمان فشار خون  با رژیم قلیایی

عوامل زیادی در بدن باعث ایجاد فشار خون می شوند که یکی از مهم ترین آنها نوع تغذیه فرد است.

افزایش دریافت غذاهای چرب حاوی اسید چرب های اشباع و بلند زنجیر باعث افزایش ریسک بروز پلاک های چربی یا آترواسکلروز در عروق می شود.

ایجاد پلاک های چربی درون رگ ها در کنار ایجاد افزایش کلسترول بدن می تواند باعث ایجاد سختی و همچنین گرفتگی و مسدود شدن رگ ها شود.

سختی در دیواره رگ ها باعث بروز مشکلاتی در حفظ فشار خون شده که در نهایت منجر به ابتلای افراد به بیماری فشار خون می شود. رژیم آلکالاین به دلیل اینکه حاوی میزان کمی ترکیبات پروتئینی می باشد میتواند برای این افراد گزینه مناسبی بشمار بیاید.

جمع بندی

رژیم قلیایی یک رژیم سالم است که در آن مصرف سبزیجات و ترکیبات گیاهی افزایش پیدا می کند اما نمی توان با اطمینان کامل تاثیر ۱۰۰ درصدی مصرف ترکیبات قلیایی بر سلامت بدن را تایید کرد.

با توجه به این نکته، رعایت این رژیم در کنار رژیم های دیگر غذایی به صورت ترکیبی و شخصی سازی شده برای هر فرد و بر اساس مشخصات و شرایط فیزیکی او می تواند باعث ایجاد سلامت در افراد شود. اما رعایت ۱۰۰ درصدی آن به دلیل اثرات قلیایی و اثر بر ph  بدن کاری اشتباه و تایید نشده است .