روابط ما با خواهر و برادرمان در زندگی بسیار مهم است. آن‌ها نخستین کسانی هستند که ما در زندگی می‌شناسیم و تجربه‌های ناب زندگی را با آن‌ها تقسیم می‌کنیم. اما همیشه شنیده ایم که « فرزندان یک خانواده با هم رقابت دارند » و « والدین بین فرزندان خود فرق می‌گذارند ».

به ویژه، زمانی که فرزندان کوچک هستند، بسیار با هم رقابت کرده و میان شان مدام کشمکش ایجاد می‌شود. والدین نیز در مواجهه با این موضوع، ناخواسته، رفتارهای نادرستی انجام می‌دهند و بر اساس ویژگی‌های هر فرزند با او رفتار متفاوتی دارند.

اگر والدین به این موضوع توجه نکنند و به کودکان شان یاد ندهند که از هم حمایت کرده و یک دیگر را بی هیچ قید و شرطی دوست بدارند، روابط آینده فرزندان شان را به خطر انداخته اند. نه تنها روابط فرزند با خواهر یا برادرش، بلکه روابط او با تمام کسانی که در آینده با آن‌ها ارتباط خواهد داشت دچار مشکل خواهد شد.

با داشتن خواهر یا برادر، کودکان خیلی زود می‌آموزند که با دیگران به توافق برسند؛ تبادل نظر کنند؛ حمایت کنند؛ همدلی کنند و از نکات منفی ای مانند حسادت، خودخواهی، پرخاشگری و اختلاف نظر در رابطه جلوگیری کنند. به عنوان یک پدر یا مادر، باید مطمئن شویم که فرزندان مان می‌دانند، علیرغم تمام موانع و مشکلاتی که ممکن است در طول زندگی پیش بیاید، چگونه یک رابطه سالم با دیگران داشته باشند.

فراموش نکنید: فرزندان شما سزاوار برخورد منصفانه اند  

نشانه‌های بسیاری وجود دارد که اثبات می‌کند والدین با برخوردهای نابرابر نسبت به فرزندان شان باعث می‌شوند حسادت میان آن‌ها تشدید شود. در بیشتر موارد این برخوردها کاملا غیر ارادی و ناخواسته است.

صادقانه از خود بپرسید آیا دلیل حسادت فرزندان تان به یک دیگر به خاطر رفتار نابرابر شما است؟صرف نظر از داشتن رابطه خویشاوندی، همه ما ویژگی‌های منحصر به فردی داریم که با برخی افراد بیشتر از دیگران مطابقت دارد. این افراد یا می‌توانند والدین مان باشند یا خواهر و برادرمان. اما به عنوان یکی از والدین می‌توانیم از خودمان بپرسیم آیا واقعا رفتار نابرابر ما باعث می‌شود که فرزندمان فضایی برای بروز تفاوت‌های فردی اش نداشته باشد؟

عواملی بسیاری برای علت دعوا کردن خواهر و برادر و جانب داری والدین از یکی از آن‌ها معرفی شده است. هر بچه ای ویژگی و شخصیت منحصر به فرد خودش را دارد. این ویژگی‌ها وابسته به سن و رشد شخصیتی است که می‌تواند به شیوه‌های گوناگون بر روی او تاثیر داشته باشد. والدین نیز ویژگی‌های شخصیتی متعدد و تجربه‌هایی در زندگی شان دارند که با ویژگی‌های فرزندشان مرتبط است.

برای این که مطمئن شوید فرزندتان با عشق بزرگ می‌شود، باید مطمئن شوید که خودتان منصفانه رفتار می‌کنیدگاهی مواقع والدین برای اجرای درست وظایف خود و مدیریت منصفانه و بی غرض تنش‌هایی که بین فرزندان شان ایجاد می‌شود، به وسیله ابراز احساسات و عاطفی بودن نقش پررنگی ایفا می‌کنند. به این ترتیب، فرزندان با دانستن دو مورد ساده زیر بزرگ می‌شوند:

1. آن‌ها به صورت برابر و بدون هیچ قید و شرطی دوست داشته می‌شوند.
2. نه تنها به آن‌ها اجازه داده شده، بلکه تشویق شده اند تا خاص و متفاوت از دیگران باشند. آن‌ها این حس را دارند چرا که برای داشتن ویژگی‌های منحصر به فرد شخصیتی شان تشویق شده اند و آموخته اند که در مقابل ویژگی‌های شخصیتی دیگران چگونه رفتار کنند.

فرزند شما به یک شخصیت رقابت گر تبدیل شده و تمام عمرش را با نارضایتی از خود سپری می‌کندزمانی که موارد بسیار ساده ای که در ظاهر برای ایجاد حس حسادت و رقابت در فرزندان بی اهمیت اند، را نادیده می‌گیرید، ناخواسته باعث می‌شوید که فرزندتان در بزرگسالی آسیب‌های جبران ناپذیری، مثل عدم رضایت از خود، ببیند.

زمانی که کودک احساس کند برای جلب توجه والدین اش می‌بایست با خواهر یا برادرش رقابت کند، نمی‌تواند ویژگی‌های خواهر یا برادرش را پذیرفته و با آن‌ها کنار بیاید. در نهایت نیز، والدین مشاهده خواهند کرد که صمیمت میان فرزندان شان روز به روز در حال کم رنگ شدن است.

اما هنگامی‌که والدین متوجه شوند که چرا فرزندان شان به یک دیگر حسادت کرده و رفتار خودشان مهم ترین عامل تاثیرگذار بر این موضوع است، رفتارشان را تغییر داده  و سعی می‌کنند به آن توجه نمایند.

یک نکته بسیار مهم: رقابت کردن فرزندان با هم نه تنها اجتناب ناپذیر، بلکه مفید است!ما باید به فرزندان مان بیاموزیم که چگونه باهم درست رقابت کنند! چرا که اگر رقابت سالم باشد، دلبستگی‌های عمیق عاطفی در رابطه آن‌ها ایجاد می‌شود.

در این قسمت قصد داریم تا ۵ روش کاربردی برای جلوگیری از ایجاد حس حسادت در کودکان به شما معرفی کنیم:

به هر کودک متناسب با نیازهای خودش ابراز محبت کنیدشما می‌توانیم با روش‌های گوناگون محبت خود را به کودکان تان ابراز کنید. برخی از کودکان دوست دارند در آغوش کشیده شده یا بوسیده شوند. در حالی که برخی دیگر دوست دارند فضای شخصی خود را داشته باشند و از این مقدار نزدیکی خوش شان نمی‌آید.

ابراز محبت و داشتن تماس فیزیکی برای انسان بسیار حیاتی است. اما این که بدانید هر کودک دقیقا نیاز به چه نوع ابراز محبتی دارد نیز موضوع مهمی‌است. سعی کنید به کودک تان، آن طور که او دل اش می‌خواهد، ابراز محبت کنید. برای مثال، کودکی را که بسیار دوست دارد در آغوش گرفته شود بغل کنید، اما مطمئن شوید فرزند دیگرتان (مثلا آن که یک بوسه ساده یا گفتن یک عبارت محبت آمیز را ترجیج می‌دهد) نیز به همان اندازه مورد توجه شما واقع می‌شود. به این ترتیب، شما توانسته اید عدالت احساسی را میان آن‌ها برقرار کرده و از بروز احساسات ناخوشایندی مانند حسادت جلوگیری کنید.

1. جنسیت فرزندان تان را نادیده بگیرید

مهم نیست که فرزند شما دختر است یا پسر. متاسفانه بیشتر والدین بر اساس جنسیت فرزندان شان، میان آن‌ها فرق می‌گذارند. این فرق گذاشتن باعث به وجود آمدن کشمکش، نابرابری و حسادت در فرزندان می‌شود.

همیشه از دختران انتظار می‌رود که در کارهای خانه مسئولیت پذیر باشند؛ ملایم تر رفتار کنند؛ کوتاه بیایند؛ ساکت تر و زیباتر باشند. این در حالی است که پسران به قوی، سرسخت و باهوش بودن تشویق شده و احساسات ملایم آن‌ها سرکوب می‌شود.

اما حقیقت این است که شما حق ندارید با کودکان تان به خاطر جنسیت شان برخوردهای متفاوتی داشته باشید. همه کودکان کم و بیش توانایی و ارزش‌های خاص خود را دارند. باید به هر یک از آن‌ها اجازه داد که خود را بروز دهند. شما باید به صورت کاملا برابر و یکسان خواسته‌ها، توانایی‌ها و ویژگی‌های منحصر به فرد فرزندان تان را تقویت کنید. نباید بر اساس باورهای نادرست و انتظارات نابجایی که از طرف جامعه به شما القا شده است، به کودکان تان فشار وارد کنید.

بهترین راه برای مقابله با این موضوع این است که به فرزندان تان چنین گزینه‌های مثبتی پیشنهاد کنید: پسرها را تشویق کنید تا با عروسک بازی کنند و یا لباس‌های مختلف و زیبایی بپوشند. به آن‌ها کمک کنید به نیازهایشان در این خصوص پاسخ داده و احساسات شان را به راحتی بروز دهند. دختران نیز می‌بایست برای توانایی‌ها، هوش و شخصیت شان تشویق شوند، نه برای چهره و لباس زیبایشان. به آن‌ها اجازه دهید لباس‌هایشان را کثیف کنند؛ بلند صحبت کنند؛ با ماشین و اسباب بازی‌های پسرانه بازی کنند و فعالیت‌های فیزیکی ای مانند بالا رفتن از درخت، دویدن و ورزش کردن انجام دهند.

2. هنگام دعوا و جر و بحث نیز عادلانه رفتار کنید

گاهی کاملا مشخص است که حق با چه کسی است و گاهی نیز تشخیص این موضوع دشوار است. به عنوان یک پدر یا مادر، می‌بایست به کودکان تان بیاموزید که ایجاد جر و بحث و کشمکش میان خواهر و برادرها اجتناب ناپذیر است. اما مهم این است که می‌توان این مشکلات را از طریق روش‌های عادلانه ای که منافع هر دو طرف را حفظ می‌کند، حل کرد.

می‌بایست به کودکان بیاموزید اگر باعث به دردسر انداختن خواهر یا برادر خود شده اند، اعتراف و معذرت خواهی کنند. از طرف دیگر آن‌ها باید یاد بگیرند که چه طور ببخشند، فراموش و جبران کنند. به آن‌ها بیاموزید که در حین بازی کردن به خواهر یا برادرشان فضا دهند و حقوق هم را رعایت کنند تا تنش و اختلاف به حداقل برسد. شما می‌توانید برای کودکان تان مثال‌های ساده ای بزنید تا به کمک آن‌ها آسان تر بیاموزند که در هنگام ایجاد مشکل در رابطه، چگونه خودشان آن را برطرف کنند.

3. احساس تعلق و همبستگی در فرزندان تان ایجاد کنید

کودک نیاز دارند احساس کنند که متعلق به یک خانواده است. خانواده ای که در آن، روابط میان خواهر و برادر و همه اعضای دیگر کاملا مستحکم بوده و با افرادی همبستگی دارد که در صورت نیاز می‌تواند به آن‌ها تکیه کند.

به علاوه این که، کودکان باید تشویق شوند تا با هر عضوی از خانواده روابط منحصر به فردی داشته باشند. این موضوع ممکن است در دراز مدت باعث ایجاد رابطه خوب میان یک خواهر و برادر شود. اما دقت داشته باشید که مهر و صمیمیت کودک با خواهر یا برادر دیگرش کم نشود.

4. ارتباط صادقانه معجزه می‌کند!

اگر کودکان نتوانند احساسات شان را با روش‌های درست ابراز کنند، در بیشتر مواقع، ناخواسته، کشمکش، حسادت و دلخوری تشدید خواهد شد.

والدین می‌بایست به فرزندان خود بیاموزند که چگونه پیام‌های خود را روشن و واضح به دیگران منتقل کنند و همچنین پیام‌های دیگران را به طور دقیق متوجه شوند.

گاهی، می‌توان احساسات را در غالب جملات بروز داد و گاهی نیز می‌توان برای برطرف کردن اختلافات از راه‌های گوناگون دیگر استفاده کرد. می‌توان به کودک کمک کرد تا به رفتار و حالات دیگران توجه کرده و از آن آگاه شود. برای مثال، برای پسرتان توضیح دهید که اگر خواهرش او را تنها گذاشته، شاید دلیل اش این است که نیاز به زمان و فضایی دارد تا کمی‌تنها باشد و بعد از آن، دوباره به سمت برادرش بازخواهد گشت.

نگران نباشید! کودکان می‌توانند بدون بیان کردن حتی یک جمله، با راه‌های متفاوتی، دوباره به هم نزدیک شوند. دادن یک هدیه کوچک، درست کردن کارت یا نامه، گفتن یک لطیفه و یا کارهای متفاوت دیگری که نشان دهنده مهر آن‌ها نسبت به یک دیگر است، را می‌توان در این زمینه مثال زد. والدین نیز می‌بایست کودکان را راهنمایی کنند تا با احساسات منفی شان مانند خشم، حسادت و دلخوری به خوبی کنار بیایند.

گاهی کشمکش کودکان با هم مهم نیست، آن چه که اهمیت دارد تقویت بلوغ احساسی کودک برای چگونگی بروز احساسات اش است و این درست همان چیزی است که شما باید کودک تان را به سمت آن تشویق کنید. گاهی نیز بیان احساسات کودک تنها در قالب همین کشمکش‌ها رخ می‌دهد. این جا است که می‌توان به کودک آموخت که نباید فقط به فکر خود باشد، بلکه باید به خواهر یا برادرش نیز اجازه دهد تا حرف‌های خود را بزند و احساسات او را نیز بپذیرد. سپس، اگر نیاز بود، عذرخواهی کرده و تغییر موضع دهد