خانواده در ساخت شخصیت افراد بسیار مؤثر است و نخستین محیطی است که کودک در آن پرورش می‌یابد. همه ما به کانون گرم و سالم خانواده و البته والدین‌مان نیازمندیم. اما گاه فرزندان از خانه و خانواده دوری می کنند. گاه تنفر فرزند از والدین، عاملی می‌شود برای دوری از خانه. غفلت و اشتباه مادر در نقش مادرانه خود، تنبیهات نادرست و غلط و نادیده گرفتن نیازهای مادی، از علل تنفر فرزند از والدین هستند.

باید گفت که گاه کاملا طبیعی است که در مرحله‌ای از رشد، فرزند نسبت به والدین تنفر داشته باشند. کودکان همواره خواسته هایی دارند که با شرایط مطابقت ندارد. حال ممکن است این شرایط، وضعیت اقتصادی نامناسب والدین باشد، یا اینکه و برای فرزند منفعتی نداشته باشد. از این رو، ممکن است حتی با پرخاش از سمت فرزندتان مواجه شوید. عدم برآورده نکردن خواسته‌هایی که کودکان در ذهن خود آن را پرورش می دهند، باعث ایجاد حس هایی از جمله تنفر می‌شود! اما باید توجه داشت که این حس ها موقتی است. اما مشکل اینجاست که چنین حس هایی گاه باعث ایجاد خلاء در کودک می‌شود و این حس خلاء، تا مدت‌ها درون ذهن او باقی می‌ماند.

علت تنفر فرزند از مادر چیست؟

نقش مادری، مهارتی است همراه با مبانی دقیق که در وجود زن نهاده شده است. غفلت و اشتباه در این نقش به راحتی موجبات فساد و تباهی جامعه را فراهم می آورد. نخستین کسی که طفل با او ارتباط برقرار می‌کند و او را به دوستی برمی‌گزیند، مادر است. شخصیتی که مدیریت احساسات و آرامش خانواده بر عهده اوست. این اولین دوست، مهمترین دوست و شخصیتی است که نیاز داریم ما را تشویق کند.

عدم تشویق و حمایت از سمت مادر

نیاز به تأیید و تشویق به طور غریزی در همه ما وجود دارد. تشویق و ترغیب در فرد، آرامش روانی به وجود می‌آورد. برآورده نشدن این نیاز، حس تنهایی و حتی گاهی بی لیاقتی را فرد می پروراند. فرزندان محبت را از مادران‌شان می‌آموزند و در طی رفتارهایی، این انتظار را دارند که مورد تشویق شما قرار بگیرند. برای مثال، فرزندتان نقاشی می کشد و یا از باغی برای شما گلی می چیند. او انتظار دارد که شما اورا مورد محبت قرار دهید؛ به این معنا که عمل کودک ستایش شود نه خود کودک.

در تشویق نباید خود کودک را ستود، بلکه باید عمل او را درست خواند تا حس لازم به کودک منتقل شود. زمانی که شما این حس را سرکوب می‌کنید، فرزند ابتدا حس سرخوردگی نسبت به خود و حس سردی نسبت به شما پیدا می‌کند. در نهایت، با تکرارهای مجدد و انباشته شدن چنین حس هایی، کودک از شما دوری می کند و تنفر ابتدایی در او ایجاد می شود. ممکن است این احساسات منفی با بزرگ تر شدن او همچنان باقی بماند و حتی بزرگ تر شود و خود بهانه‌ای شود برای تنفر فرزند از مادر، در بزرگسالی!

نحوه نادرست تنبیه

نحوه نادرست تنبیه مادران نیز یکی دیگر از مهمترین دلایل تنفر فرزند از مادر است. جمله سرکشی فرزند، داشتن انتظارات نامعقول، نافرمانی او و اشتباهات کودکانه از جمله مواردی هستند که می تواند گاه به قدری مادر را آزرده خاطر کند که فرزند را به شکلی نامناسب تنبه کند. اشکال نامناسب و غلط تنبیه، به ویژه در دوران کودکی، تأثیرات بسیار منفی بر ذهن و روان کودک می سازد. به ویژه اگر این تنبیهات مکرر باشد.

تنبیه کردن به شیوه علمی و تربیتی، نقش سازنده و اصلاح کننده دارد. ازاین رو، الزام نیست که به صورت کتک زدن و یا ناسزاگویی باشد. سکوت و گاه یک نگاه پرمعنی هم می‌تواند همانند یک تنبیه عمل کند. تنبیه غلط، رابطه طفل و مادر را نامطلوب و زننده می‌کند و ارزش و اعتباری را که مادر در دل کودک دارد، متزلزل می‌سازد. طفل گاهی به علت تنبیه از مادر متنفر می‌شود و اعتمادش را به مادر از دست می دهد. گاهی تنبیه، زمینه ایجاد یأس و نومیدی را در کودک فراهم می سازد، به ویژه اگر احساس کند در آن زمینه، مظلوم واقع شده و مادر در تنبیه او خطایی کرده است. در این حالت، به همه بدبین می شود. حتی مادر را دشمن خود می پندارد و از او دوری می کند.

بی مهری و بی توجهی مادر

کودک محبت را از مادر خود می آموزد. مادر است که محور همه حس های مثبت را برای فرزند خود می سازد. طبق تحقیقات صورت گرفته در پایگاه مرکز مشاوره تهران، علت اصلی دوری کردن فرزندان از مادر، بی مهری و بی توجهی مادران و نحوه تنبیه و آموزش اشتباه است. کودکان چیزی را فراموش نمی کنند. تربیت آن‌ها نیاز به صبر فراوان دارد و هرگونه شتابزدگی و عجله از جانب والدین، اثرات رفتاری زیان باری ایجاد می کند.

علت تنفر فرزند از پدر چیست؟

آموختن مهارت‌های اجتماعی به فرزندان، به ویژه فرزندان پسر، یکی از مهمترین وظایف یک پدر است. مهارت‌های اجتماعی، در مراحل اول، به واسطۀ رفت و آمد با اقوام شکل می گیرد. پدر می‌تواند زمینه رفت و آمدها را با خانواده های اقوام و خویشاوندان فراهم کند و با انجام دید و بازدید، اعضای خانواده خود را از مواهب مربوط به صله ارحام برخوردار کند. بدین ترتیب بر رشد اجتماعی فرزندان افزوده می شود.

آموزش دیگر مهارت های اجتماعی، مانند مشورت با دیگران، توان متقاعد ساختن آن ها، همکاری، سازگاری، توافق، برقراری روابط همدلانه و مؤثر بین فردی و… به فرزندان امری ضروری است. زیرا برخورداری از مهارت‌های اجتماعی مانع انزوای فردی شده و به رشد بیشتر فرزند کمک می کند. به همین ترتیب، فرزندی که از مهارت‌های اجتماعی بالایی برخوردار است و رشد خوبی در بیشتر جنبه‌های زندگی دارد، از زندگی خود راضی تر است. حال تصور کنید که پدر هیچ یک از مسئولیت‌های خود را انجام ندهد و با نقش حمایتی و پشتیبانی، فرزندش را همراهی  نکند. در این هنگام است که فرزند با کمبود مواجه می شود.

عوامل زیر، از دیگر دلایل ایجاد حس تنفر فرزند نسبت به پدر است:

۱- عدم پیشتیبانی توسط پدر

همچنان که یک کودک با زمین خوردن هنگام بازی آزرده می‌شود و نیاز به حمایت دارد،فرزند شما در بزرگ‌سالی نیز انتظار حضور و پشتیبانی شما در مراحل مختلف زندگی را دارد.

۲- مقایسه فرزند خود را فرزند دیگران

اگر شما پدری باشید که فرزند خود را با دیگران مقایسه کنید و همواره بچه‌های دیگران را برتر از فرزند خود ببینید، زمینه را برای فاصله گرفتن فرزندتان بیشتر کرده اید. مقایسه فرزند خودتان با فرزند دیگران، به ویژه در دوران نوجوانی از مهمترین زمینه‌های تنفر فرزند از والدین را فراهم می کند.

۳- نادیده گرفتن نیازهای مادی

نیازهای مادی فرزندان در حد معقول می‌بایست لاأقل تا رسیدن بچه ها به سن قانونی، تأمین شود. نیاز به غذا و بازی کردن، از مهمترین نیازهایی است که یک کودک حس می‌کند. آن‌ها را تأمین کنید. نادیده گرفتن هرکدام از این نیازهای اولیه، بر جسم و رشد کودک نیز اثرات منفی دارد.

۴- دوری از خانه و خانواده

پدر بیشتر زمان خود را بیرون از منزل می‌گذراند و از اتفاق‌هایی که درون خانه می‌افتد اطلاعی ندارد. نزدیک ساختن فرزند با پدر نیازمند همراهی مادر است. اگر جزء پدرهای پر مشغله هستید، سعی کنید کمی از مشغله کاری خود کم کرده و فرصتی برای با هم بودن و در کنار خانواده بودن اختصاص دهید. وقتی از اوقات خود را با فرزندان بگذارنید و حرف‌های آن ها بشنوید!

چگونه می‌توان مانع بیزاری فرزندان از والدین شد؟

برای جلوگیری از تنفر فرزندان از والدین، گاه باید رفتارهای غیر منتظره کودکان را تا حدودی تحمل کرد. خطای کودک را همیشه گناهی نابخشودنی تصور نکنید که مجبور به تنبیه باشید. کمی هم گذشت، صبر، حوصله و نادیده گرفتن خطاها لازم است. اگر کودک را در تنبیه می‌کنید، در تنبیه او چیزی برای ترساندندش قرار ندهید؛ ترس برای کودک بسیار مضر است. این امر به ویژه از حدود سه سالگی، باید با احتیاط بیشتر صورت گیرد. همچنین، در تنبیه، عمل بد کودک را نکوهش کنید، نه خود او را.

تنبیه را با فحش و ناسزا همراه نکنید زیرا موجب دلسردی کودک می‌شود. در انجام تنبیه، قدرت و ضعف کودک را در نظر بگیرید. تنبیه متناسب با جرم باشد، برای خطای کوچک، تنبیه بزرگ روا ندارید. تنبیه خوب است، ولی نباید افراط آمیز باشد؛ زیرا عدالت‌خواهی کودک را از بین می برد. در تنبیه احساسات را دخالت ندهید و چشم و هم چشمی نکنید.

از راهکارهای ایجاد صمیمیت در خانواده استفاده کنید. به بچه‌های خود عشق بورزید، برای آن‌ها وقت بگذارید، با آن‌ها بازی کنید و آن‌ها را درک کنید. پای صحبت فرزندان خود بنشینید. گاهی هم سن آن ها شوید و مشکلات را از زاویه دید آن‌ها ببینید. اگر می‌خواهید رابطه خود را با فرزندتان اصلاح کنید، بهتر است یک تغییر کلی در نحوه تربیت خود ایجاد کنید.

همچنین می‌توانید با مراجعه به مراکز مشاوره و یا تماس با آن‌ها، راهکارهای بیشتری را کسب کنید. متخصصین امر در مجموعه هما مشاور آماده شنیدن صحبت های شما و ارائه راهکار در این موارد هستند.