آزمون سبک یادگیری کلب

آزمون سبک های یادگیری کلب که در سال های اخیر در سطح زیادی مورد استفاده قرار می گیرد، نشان می دهد کودکان و نوجوانان چگونه بهتر و با لذت بیشتر یاد می گیرند. در واقع سبک یادگیری (LSI یا Learning Style Inventory) روشی است که فرد در یادگیری خود آن را به روش های دیگر ترجیح می دهد و به‌عبارت‌دیگر روشی است که فرد برای بهتر فهمیدن به کار می‌برد و ارتباطی با هوش وی ندارد.

پژوهشگران معتقدند که توجه مدرسان و برنامه ریزان به سبک های یادگیری در سطوح مختلف آموزش، موجب تسهیل فرایندهای آموزش و یادگیری خواهد شد. از طرف دیگر پژوهش ها نشان داده است که اگر سبک یادگیری فرد با رشته تحصیلی و روش های آموزشی بکار رفته در آن رشته همخوان نباشد، شخص یا از آن رشته تحصیلی انصراف داده و یا این موضوع منجر به نارضایتی وی نسبت به رشته تحصیلی می شود.

 

سبک های یادگیری متنوعی وجود دارند که پژوهشگران آنها را در سه دسته کلی سبک های یادگیری شناختی، عاطفی و فیزیولوژیکی تقسیم بندی کرده اند که به صورت نسبتاً ثابت، نشانگر چگونگی درک، کنش و پاسخ به محیط یادگیری می باشد. سبک های یادگیری شناختی مبتنی بر درک موضوع، ‌به خاطر سپردن، ‌اندیشیدن و حل مسائل می باشند. سبک های یادگیری عاطفی در برگیرنده ویژگیهای هیجانی یادگیرنده هستند و سبک های یادگیری فیزیولوژیکی، دارای جنبه زیست شناختی بوده و در برگیرنده واکنش های فرد به محیط فیزیکی موثر بر یادگیری وی هستند. نظر به آنکه سبک های یادگیری شناختی تظاهرات شناختی افراد هستند در مقایسه با سایر سبک ها کاربرد وسیع تری دارند.

سبک های یادگیری شناخت بندی های مختلفی دارند که یکی از آنها سبک های یادگیری بر مبنای الگوی یادگیری تجربی دیوید کلب (David Kolb) می باشد. در این الگو، یادگیری یک چرخه چهار مرحله ای تصور شده است که به ترتیب عبارتند از: تجربه عینی، مشاهده و تفکر درباره آن تجربه، تدوین فرضیه یا نظریه درباره آن و آزمون آن فرضیه یا نظریه در موقعیت های عملی است. دیوید کلب یا کولب، طی پژوهش های روانشناسی پرورشی و یادگیری پرسشنامه سبک یادگیری را در سال ۱۹۸۵ تدوین کرد و سبک های یادگیری افراد را در دو بعد تجربه عینی-مفهوم سازی انتزاعی و مشاهده تاملی-آزمایشگری فعال مورد سنجش قرار داده و از ترکیب این ابعاد ۴ سبک یادگیری همگرا، واگرا، جذب کننده و انطباق یابنده را معرفی نموده است.

آزمون سبک یادگیری کلب نوعی آزمون استعدادیابی از سری تست های روانشناسی نوجوانان است که برای شناخت سبک یادگیری کودکان و نوجوانان به کار می رود. این آزمون شامل ۱۲ سوال ۴ گزینه ای است. که هر  گزینه آن اشاره به یکی از روش یادگیری از طریق احساس کردن یا تماشا کردن یا فکر کردن یا انجام دادن دارد.

بنا به تحقیقات انجام شده کلب، چرخه یادگیری هر فرد می تواند بسته به ترجیحات وی در هر جایی از چرخه پیشنهادی کلب آغاز گردد. طبق نظر کلب سبک های یادگیری در اثر عوامل ارثی، تجارب قبلی زندگی و نیازهای محیط حاضر شکل می گیرد و اساس آن، ریشه در ساختار عصبی و شخصیت افراد دارد. اگر چه سبک های یادگیری نسبتاً ثابت است، ولی تغییرات کیفی در اثر تکامل و بلوغ و محرک های محیطی ممکن است صورت گیرد. ارجحیت های سبک یادگیری در طول زمان تغییر می کند.

 

مراحل چرخه یادگیری بنا به نظر کلب عبارتند از:

۱- احساس کردن (تجربه واقعی یا عینی یا ملموس) Feeling:

در این مرحله از چرخه‌ی یادگیری، فرد از طریق تجارب ویژه، ارتباط با مردم و حساسیت نسبت به احساسات افراد و موضوعات مختلف یاد می‌گیرد. در این مرحله فرد برای درک یک موضوع بیشتر بر احساسات درونی و توانایی‌هایش متکی است تا بر یک رویکرد نظام‌مند نسبت به حل مسئله و موقعیت‌ها.

۲- نگاه کردن (مشاهده بازتابی یا تاملی) Watching:

در این مرحله این افراد با نظاره به چیزها از جنبه‌های مختلف و جست‌وجوی مفاهیم و معنای آن‌ها، یاد می‌گیرند. این افراد بیشتر اندیشه‌ها و موقعیت‌ها را از دیدگاه‌های متفاوت درک می‌کند و برای تشکیل عقاید خود به افکار و نظریه‌ها مراجعه می‌کند. در واقع در این مرحله فرد قبل از تصمیم گیری و قضاوت، به مسایل نگاه می کند و الزاماً اقدامی انجام نمی‌دهد.

۳- تفکر (مفهوم سازی انتزاعی) Thinking:

در این مرحله از یادگیری، فرد برای درک مسایل از منطق و تفکر خود استفاده می‌کند. این مرحله شامل تحلیل منطقی ایده ها و دیدگاه‌ها، طراحی و برنامه ریزی اصولی و نظام مند، و درک عقلانی موقعیت‌ها می‌شود.

۴- عمل (تجربه نمودن یا آزمایشگری فعال) Doing:

در این مرحله، یادگیری شکلی فعال می‌یابد، یعنی به شکل تجربه کردن برای تأثیرگذاری درمی‌آید. در این مرحله فرد از طریق اقدام به فعالیتها، مواجه عملی با موضوعات و رویدادها یاد می گیرد.

 

هریک از ۴ سبک یادگیری کلب مربوط به  مرحله خاصی از چرخه یادگیری می باشد. کلب این چرخه را به چهار بعد بر روی دو محور متقاطع تقسیم نموده است. هر فرد با تکمیل پرسشنامه فهرست سبک یادگیری کلب می تواند سبک یادگیری را که ذاتاً مورد ترجیحش است را ارزیابی و مشخص نماید.

 

انواع سبک های یادگیری:

سبک واگرا (Divergent)

سبک واگرا از ترکیب تجربه عینی و مشاهده فکورانه ایجاد می شود.

افرادی که سبک یادگیری شان واگرا است، از طریق تجربه کردن و نگاه کردن دقیق یاد می گیرند. توانائی ویژه آنها نگاه کردن به موقعیت های مختلف از زوایای گوناگون و سازماندهی بعضی از ارتباطات به عنوان یک کلیت معنی دار است. این افراد اطلاعات را جمع می کنند و با تصور ذهنی سعی در حل مشکل دارند. برای این افراد مشاهده برتر از عمل است و وضعیت های عینی را به خوبی از نقطه نظرات مختلف بررسی می کنند.

روش ترجیحی در این افراد بحث گروهی و بارش افکار است. در گروه مشارکت کرده و با ذهن باز به بحث گوش داده و بازخورد دریافت می کنند.

افرادی که سبک یادگیری آن‌ها واگرا است، دارای علایق فرهنگی بوده و بیشتر به رشته های علوم انسانی همچون تاریخ، علوم سیاسی، ادبیات، جامعه شناسی، روان شناسی، مشاوره، پرستاری، مدیریت سازمانی، زبان و هنر گرایش داشته و در حرفه خود اغلب به کارهای هنری و خدمات اجتماعی می‌پردازند.

 

سبک جذب کننده یا تلفیق گرا (Assimilator)

سبک جذب کننده از ترکیب مشاهده فکورانه (تاملی) و مفهوم پردازی انتزاعی ایجاد می گردد.

افراد با سبک یادگیری جذب کننده، از طریق فکر کردن و نگاه کردن عمیق، بیشتر می آموزند. این افراد اطلاعات را به خوبی سازماندهی کرده و برای درک موقعیت از مفاهیم انتزاعی استفاده می کنند

این افراد قادرند اطلاعات وسیع را درک کنند و آنها را به شکلی خلاصه، منطقی و دقیق ارائه قرار دهند. به مفاهیم انتزاعی علاقمند هستند.

روش تدریس ترجیحی در این افراد سخنرانی و مطالب خود آموز است.

افرادی که سبک یادگیری‌شان جذب کننده است به ریاضیات، فیزیک و علوم پایه علاقه بیشتری دارند و در حرفه خود اغلب به کارهای تحقیقاتی می پردازند.

به دلیل قوی بودن در استدلال استقرایی جذب علوم پایه و ریاضیات ، شیمی ، اقتصاد و علوم اجتماعی می شوند. همچنین به رشته های پزشکی که نیاز به اطلاعات وسیع حافظه ای دارد، علاقه مند هستند.

 

سبک همگرا یا هنجار پذیر (Convergent)

سبک همگرا از ترکیب مفهوم سازی انتزاعی (تجربه عینی) و آزمایشگری فعال ایجاد می شود.

افرادی که سبک یادگیری آنان همگرا است، می توانند از طریق فکر کردن روی موضوعات و انجام آن فعالیت ها به صورت عملی بیاموزند. این دسته از افراد در حل مسائل، تصمیم گیری و کاربرد عملی ایده ها، موفق تر هستند و در استفاده از عقاید و نظریات برای حل مشکلات خاص موفق هستند.

این افراد بیشتر توانایی حل مسائل، تصمیم گیری و کاربرد نظریه ها را دارند. این افراد ترجیح می دهند که با مسائل و تکالیف فنی سروکار داشته باشند تا موضوعات اجتماعی و بین فردی  و بر این اساس در فعالیت های شغلی کار با اشیا را به کار با انسانها ترجیح می دهند

روش تدریس ترجیحی در این افراد نشان دادن دیاگرام و دست نوشته های استاد است.

افرادی که سبک یادگیری شان همگراست، به کارهای فنی، رشته های مهندسی ، طب و پزشکی و وکالت گرایش بیشتری دارند.

 

انطباق یابنده یا انطباق گرا یا سازش یافته (Accommodator)

سبک انطباق یابنده از ترکیب آزمایشگری فعال و تجربه عینی ایجاد می شود.

فراگیران با سبک یادگیری انطباق یابنده، از طریق تجربه کردن و انجام دادن می آموزند. بیشترین توانایی این گروه، کارکردن با اشیاء و کسب تجربیات جدید در حین انجام فعالیت می باشد.

این افراد بیشتر از آنکه به تحلیل های منطقی بپردازند، امور محسوس را ترجیح می دهند و از طریق انجام کار های عملی و درگیر شدن در کار های جدید و تجارب بحث برانگیز یاد می گیرند. این افراد در حل مسائـل به جـای تکیه بر تحلیـل های فنـی خـود بیش تر سعی می کنند از اطلاعـاتی که از دیگران کسب می نمایند استفاده کنند.

روش تدریس ترجیحی در این افراد ایفای نقش و شبیه سازی رایانه ای می باشد.

افرادی که سبک یادگیری انطباق یابنده دارند، به آموزش، ارتباطات، معامله و پرستاری علاقه بیشتری دارند و در حرفه خود اغلب به کارهای فروش، بازرگانی و آموزش می پردازند.