با سلام

یکی از اقوام نزدیک ما دچار بیماری خاصی شده و کودکم از این موضوع مطلع شده است و نگران هستم که مبادا این موضوع در روحیه اش تاثیر بگذارد. حال چگونه باید درباره این موضوع با کودکم صحبت کنم تا او را از نگرانی در آورم و به سوالات وی پاسخ بدهم؟

سلام خدمت شما مادر گرامی

والدین گاهی اوقات فکر می کنند که اگر درباره بیماری کسی با کودکشان صحبت نکنند، از وی محافظت می کنند. اما اگر یکی از اعضای خانواده ناراحت، بیمار و یا روال عادی زندگی اش مختل شده  باشد، کودکان پیش دبستانی و دبستانی متوجه این امر می شوند. لذا بهتر است به سوالات کودکتان پاسخ های ساده و صادقانه بدهید. او باید اطمینان یابد که در امنیت است و از وی مراقبت می شود و همه باید برای بهتر شدن حال بیمار و یا حداقل داشتن احساس بهتر بیمار کمک کنند.

اگر یکی از والدین بیمار باشد، کودک ممکن است به طور غیر منطقی احساس کند که او مقصر است، لذا شما باید به او اطمینان دهید که بیماری تقصیر او نیست. او ممکن است با گوشه گیری، کابوس دیدن یا بد رفتاری در مدرسه بدین موضوع واکنش نشان دهد. حتی اگی فرد بیمار به او خیلی نزدیک نباشد، (یک معلم یا همسایه) او ممکن است مضطرب و نگران شود که والدینش نیز بیمار خواهند شد. از این رو در ادامه به راهکارهایی اشاره می کنیم که نگرانی کودکان را در این زمینه کاهش می دهد.

ابتدا فکر کنید که چه چیزی باید بگویید و چه کسی باید این حرف ها را بزند. حرف هایی که می خواهید بزنید را با صدای بلند تمرین کنید. برای مثال: «قلب بابا مریض است و پزشکان سعی می کنند او را خوب کنند.» ابتدا موضوع را به طور خلاصه بیان کنید، سپس با توجه به واکنشی که کودکتان نشان می دهد، موضوع را با جزئیات بیان کنید. این که بگویید ناراحت هستید، ایرادی ندارد، اما اگر فکر می کنید که در میان حرف هایتان گریه خواهید کرد، بهتر است موضوع را فرد دیگری به کودکتان بگوید.

اطمینان واقعی بدهید. این ایده خوبی نیست که بگویید، همه چیز خوب خواهد شد، مگر این که مطمئن باشید این اتفاق رخ خواهد داد. به جای آن می توانید بگویید: «معلمت پزشکان خوبی دارد و افراد زیادی از او مراقبت می کنند. ما امیدواریم که بهتر شود، اما شاید این اتفاق نیفتد.»

انتظار نداشته باشید که با یک بار مکالمه، موضوع تمام شود. سوالات کودکتان در طول زمان پیوسته ادامه خواهند داشت. لذا شما باید آمادگی داشته باشید که بیش از یک بار، این موضوع را توضیح دهید و به سوالات کودکتان پاسخ دهید. شما لازم نیست اطلاعاتی بیش از آن چه کودکتان پرسیده است، در اختیار او قرار دهید، جزئیات بیشتر درباره داروها و نحوه درمان، ضرورتی ندارد.

اگر فرد بیمار باید در بیمارستان بستری شود، به کودکتان حقیقت را بگویید، زیرا تخیلات کودک، از گفتن حقیقت بدتر است. مگر این که فرد بیمار در بیمارستان به لوله ها و دستگاه های زیادی متصل شده باشد. ملاقات کودک با بیمار معمولاً آرامش بخش و اطمینان بخش است. اگر کودک نمی تواند بیمار را ملاقات کند، بهتر است برای او کارت یا گل بفرستد.

درباره حس و حالی که فرد بیمار ممکن است داشته باشد، با کودکتان صحبت کنید. برای مثال به او بگویید: «او در طی درمان موهایش را از دست خواهد داد و ظاهری متفاوت خواهد داشت، اما دوباره موهایش رشد می کند.» یا «وقتی پدرت از مطب پزشک به خانه بازگشت، باید استراحت کند.»

از طریق هنر و بازی متوجه شوید که چه در ذهن کودکتان می گذرد. کودکتان را تشویق کنید که نقاشی بکشد و یا برخی از تجهیزات پزشکی اسباب بازی را در اختیار او قرار دهید تا به وسیله آن ها بتواند احساسات خود را تخلیه کند.

آماده باشید که درباره مرگ صحبت کنید. اگر درمان به خوبی پیش نرفت، به کودکتان بگویید: «پزشکان همه تلاششان را برا کمک به عمویت کردند، اما تلاششان جواب نداد و حالش بدتر شده است.» نگرانی هایتان را بیان کنید. «ما درباره سلامت عمویت خیلی نگران هستیم.» بدین ترتیب وی را برای مرگ احتمالی بیمار آماده می کنید. مراقب باشید که نگویید: «نه، عمویت نمی میرد». از گفتن عبارات گیج کننده ای، همچون: او رفته است، او خوابیده است و … پرهیز کنید.

به فرزندتان اجازه دهید، سوالاتی بپرسد و با شنونده خوبی بودن و پاسخ به سوالاتش، با او همدردی کنید. در ادامه به چند نمونه از سوالات متداول کودکان درباره بیماری نزدیکان اشاره می کنیم.

آیا من بیماری را از او می گیرم؟

اگر بیماری فرد مورد نظر مانند سرطان است و واگیردار و مُسری نیست، به کودکتان بگویید که این بیماری به او سرایت نمی کند. اما اگر بیماری فرد مورد نظر مانند مننژیت مُسری است، به کودکتان بگویید: «به دلیل واگیر دار بودن، ما نمی خواهیم که تو پدربزرگ را ملاقات کنی.»

آیا تو و بابا هم بیمار می شوید؟

شما نمی توانید به کودکتان قول دهید که بیمار نخواهید شد، اما می توانید به او قوت قلب دهید. اگر یک بیماری در خانواده شما ارٍثی باشد، می توانید به کودکتان بگویید: «ما خیلی خوب از خودمان مراقبت می کنیم تا سالم و امن بمانیم.»

چگونه این بیماری را گرفت؟

شما می توانید برای پاسخ به این سوال از تجربه شخصی کودکتان استفاده کنید. برای مثال بگویید: «گاهی اوقات بخش هایی از بدن بیمار می شوند، مثل زمانی که تو گوش درد یا گلو درد داشتی.»

بابا هنوز من را دوست دارد؟

اگر یک بیماری باعث ایجاد افسردگی، بدخلقی یا خواب آلودگی یک خانواده شود، کودکتان ممکن است آن را به شخص خود ربط دهد. لذا به او اطمینان بدهید که بابا حالش خوب نیست و برای بهتر شدن به استراحت نیاز دارد. او هنوز تو را دوست دارد، اما فقط نمی تواند هم اکنون علاقه اش را به تو نشان دهد.