روش های مطالعه و عوامل موثر بر مطالعه موثر

در  این جلسه می خواهم موضوع مهمی را در مطالعه برای کنکور عنوان کنم که بین دانش آموز ها متفاوت است.

حالت های مطالعه در افراد متفاوت است. عده ای راه می روند و مطالعه می کنند، دراز کشیده مطالعه می کنند، چشمی و بی صدا درس می خوانند، با صدای بلند درس می خوانند، بعضی پشت میز و صندلی و …

تک به تک این رفتار ها کاملا طبیعی و عادی هست و نمی شود به کسی ایراد گرفت. همین موضوع خود اثبات می کند که نباید به کسی درباره نحوه مطالعه کردنش ایراد گرفت.

اما در ادامه نحوه مطالعه استاندارد، اینکه در چه محیط و با چه شرایطی باشد توضیحاتی را خواهم داد. با من همراه باشید تا از درست یا نادرست بودن محیط و نحوه مطالعه تان آگاهی پیدا کنید.

اطلاعاتی درباره ی چگونگی محیط مطالعه استاندارد در اختیار شما خواهم گذاشت. لطفا تا به انتهای مطلب همراه من باشید چراکه نحوه تلفیق این نکات با هم در انتها گفته خواهد شد.

مقدمات برای بالا بردن کیفیت مطالعه:

۱️⃣ محیط مطالعه:

این بخش خود شامل چند زیر مجموعه از جمله نور، صدا، سردی، گرمی و عوامل پرت کننده تمرکز است. یکایک این موارد را در زیر تشریح می کنم.

? تعادل در نور:

نور از مهم ترین عواملی است که در خستگی شما تاثیرگذار است. خستگی که شاید تا به حال بر روی چشمان تان تجربه کرده اید. سردردهایی که بعد از مطالعه گرفته اید. به هم خوردن تعادل در دید به واسطه مطالعه طولانی مدت در یک اتاق با نور غیر استاندارد.

اما محیط مطالعه با نور استاندارد چگونه مکانی است؟

این اتاق یا محیط مطالعه می تواند شخصی هم نباشد. مثل کتابخانه ها یا پانسیون های مطالعاتی خصوصی و حتی اتاق شخصی شما در منزل. حتما در محیط مطالعه تان از نور زرد (آفتابی) و سفید (مهتابی) استفاده کنید.

استفاده از هر کدام به تنهایی باعث می شود خستگی زودتر از موعود به شما وارد شود. امکان دارد رغبت بازگشت به محیط مطالعه را در شما کم کند که این موضوع مهمی است.

? ? دمای محیط مطالعه:

دقت کرده اید بعد از دوش آب گرم چقدر آرامش دارین و خواب می چسبه؟ یا حتی بعد از دوش آب سرد که خستگی کامل از بدن تان بیرون رفته و سر حال هستید چقدر لذت بخشه؟

دمای محیط مطالعه باید طوری باشد که احساس خواب آلودگی به شما دست ندهد. یعنی نباید اتاق مطالعه را با حمام زمستان اشتباه بگیرین و گرمِ گرم کنین. همچنین سرد بودن اتاق هم خود باعث می شود که ذهن شما زود به کار نیوفتد جای تفکر دارد.

دمای متعادل به این معناست که شما احساس سردی و گرمی نکنید و زمان تان را در راه کم و زیاد کردن کولر و بخاری هدر ندهید. طوری دما را تنظیم کنید که به اندازه آرامش بعد دوشس آب گرم آرام باشین و به اندازه سر حال بودن بعد دوش آب سرد، پر انرژی باشید.

? ? کنترل صدا:

کنترل میزان صدای ورودی وابسته به موقعیت اتاق مطالعه شما نسبت به مکان های پر سر و صدا مهم است. این که اتاق شما در نزدیکی آشپزخانه، اتاق کودک و یا نزدیک ورودی خانه باشد اهمیت دارد. همچنین موقعیت اتاق اینکه پنجره به کوچه باز شود مهم است. حتی در بعضی مواقع دیده شده که عوامل ساده مثل سر و صدای خود کف پوش هم تاثیرگذار در مطالعه دانش آموز بوده است. سعی کنید از این موارد حدالامکان دور باشید.

 ? کنترل حواس:

وسایل اتاق که شما با دیدن آن ذهن تان درگیر می شود. یا هر آنچه که با دیدن آن حواس تان پرت می شود یا از دید خارج کنید. هرچه میز مطالعه شما خلوت تر باشد ذهن شما متمرکزتر است.

بعد از ارائه عوامل موثر در مطالعه از جمله نور، دما، میزان صدای ورودی به محیط مطالعه و عوامل پرت کننده تمرکز می رسیم به بخش دوم از سری موارد موثر در مطالعه.

۲️⃣ لباس مناسب مطالعه:

شاید برای شما خنده دار باشد که مگر لباس هم در مطالعه موثر است؟ لباس بر روی شما تاثیر مستقیم دارد. اینکه لباس مورد علاقه تان را بپوشید، راحت و نخی باشد، تنگ و یا خیلی آزاد نباشد، مناسب دمای محیط مطالعه باشد، خارش ایجاد نکند و خوش عطر باشد خیلی مهم است. سعی کنید لباسی که به شما حس خوبی می دهد را بپوشید.

این را همیشه در ذهن تان داشته باشید که امید مهم ترین سوخت برای یک دانش آ»وز کنکوری است. سعی کنید با این نکات ریز باک شما همیشه پر باشد.

۳️⃣ نظافت:

دقت کرده اید که مطالعه بعد از استحمام چقدر دل چسب و لذت بخش است؟ اینکه تمیز هستید و احساس سبُکی می کنید. یا حتی زمانی که اتاق شما مرتب و منظمه حس درس خوندن میاد. این را می خواهم عنوان کنم که پاکیزگی و نظافت تاثیر مستقیم با کیفیت مطالعه دارد.

اینکه در محیط تمیز و خوش عطر مطالعه کنین خیلی مهم و موثر است. پس این را حتما در انتهای اولین روز از مطالعه تان تجربه کنید تا نتیجه جالب آن را با چشمان خودتان ببینید. سعی کنید نظافت را خودتان انجام دهید چراکه اگر والدین این کار را انجام دهند، از مکان وسایل خود اطلاع ندارید که این امکان دارد موجب به هم ریختگی ذهن شما شود.

۴️⃣ شیوه درست نشستن:

عده ای به صورت دراز کشیده درس می خوانند، عده ای در حین راه رفتن، بعضی پشت میز و روی صندلی و … . شاید شما اعدا کنید که شرایط کنونی خود را بیشتر می پسندید و تمایلی به تغییر سبک تان ندارید. اما در آخر همه باید پشت میز و روی صندلی کنکور بدهیم. پس سعی کنید استانداردها را رعایت کنین تا کیفیت مطالعه شما بهبود یابد. اگر امکانات فراهم نیست که پشت میز و روی صندلی مطالعه کنید از کتابخانه ها استفاده کنید. این کار باعث می شود روز کنکور میز و صندلی برای شما تازگی نداشته باشد.

۵️⃣ ساعت خواب و ساعت مطالعه:

اصل مهمی که سهم زیادی از کیفیت مطالعه شما به این مورد وابسته است. در جلسه گذشته درباره زمان بالا بودن بازدهی ذهن شما صحبت شد. اینکه در چه ساعتی از شبانه روز ذهن شما آمادگی بهتری برای دریافت مطالب را دارد. اینکه مطالعه در روز را انتخاب می کنید یا شب.

اگر کم بخوابید هنگام مطالعه دچار چرت زدن می شوید و اگر زیاد بخوابید کسل خواهید شد. سعی کنید زمان خواب و بیداری تان را منظم کنید. اگر این کار را به درستی انجام دهید، تمامی برنامه های شما طبق نظم خاصی جلو می رود. برای اینکه فردا را پر انرژی شروع کنید مجبور خواهید شد حتما سر وقت بخوابید. برنامه امروزتان را تمام کنید تا ذهن آرام شما برای آمادگی فردا استراحت کافی داشته باشد.

? سیر مطالعاتی:

عواملی که در کیفیت مطالعه موثر بود در بالا عنوان شد. اینکه کدام موارد اهمیت بیشتری دارند. اینکه اگر زمان خواب و بیداری شما منظم باشد تمامی این موارد دست یافتنی هستند.

حالا نوبت رسیده به بخش مهم و زیبای مطالعه. تمام مطالب بالا عنوان شد تا با تلفیق باقی نکات سهمی در موفقیت کنکور شما حاصل کنیم.

سیر مطالعه شامل چه مواردی است؟ ترتیب این موارد به چه صورت است؟

با من همراه باشید تا ۴ مرحله از سیر مطالعاتی را مفصل برای شما تشریح کنم:

۱️⃣ مرور

۲️⃣ مطالعه اصلی

۳️⃣ جمع بندی پایانی

۴️⃣ تست زنی

توضیحاتی برای هر کدام از موارد فوق.

مرور:

ابتدا از اولین گام از سیر مطالعاتی یعنی مرور شروع می کنم. دو نوع مرور داریم:

?️ اولین نوع مرور:

برای مثال شما قصد دارید مطالبی که معلم زیست شناسی امروز در کلاس تدریس کرده را مطالعه کنید. این مطالب از صفحه ۱ تا ۲۰ کتاب زیست شناسی سال ۱۲ ام است. شما با گوش دادن به تدریس سر کلاس، متوجه می شوید که مطالب وابسته به یک فصل از سال ۱۱ ام هستند. قبل از این که به سراغ مطالعه اصلی بروید، نگاهی کوتاه به همان فصل از سال ۱۱ ام داشته باشید.

?️ دومین نوع مرور:

این تیپ از مرور که خیلی هم تکرار می شود وابسته به مطالبی است که شما قرار است از صفحه ۲۱ تا ۴۰ زیست شناسی دوازدهم ادامه به مطالعه کنید. قبل از شروع این قسمت، ۱۵ الی ۲۰ دقیقه ابتدایی از مطالعه را به مرور صفحه ۱ تا ۲۰ اختصاص بدهید. این کار دو فایده دارد که هم ذهن شما را گرم می کند برای یادگیری مطالب صفحه ۲۱ تا ۴۰ و هم مروری بر مطالب جلسه گذشته داشته اید.

مطالعه اصلی:

بعد از ۱۵ دقیقه ای که صرف مرور شد نوبت به مطالعه اصلی می رسد. مطالعه ای که شما با باز کردن خود کتاب درسی نه جزوه و کتاب کمک آموزشی، از اولین خط کتاب شروع به مطالعه می کنید.

به هیچ عنوان حتی یک کلمه هم نخوانده رها نمی کنید. تصویر، نمودار، پاورقی، بیشتر بدانید، باید بدانید، برای مطالعه آزاد، جدول و … را به زبان عامیانه باید جویده باشید. حتما زیر نکات مهم خط بکشید. چراکه در مرحله سوم از سیر مطالعاتی مورد نیاز است.

یک نکته بسیار مهم که حائز اهمیت است. به هیچ عنوان به صحبت های اطرافیان، معلم ها، بچه ها و … توجه نکنین که فلان مطلب آسان هست و ارزش طراحی سوال را ندارد.

هیچ کسی نمی تواند مشخص کند که سال ۹۸ قرار است از چه مبحثی سوال کمتر یا بیشتر طراحی شود. پس تک به تک خط های کتاب را بجوید و مطلبِ نخوانده نداشته باشین. چراکه اولین منبع شما کتاب درسی است نه سی دی و کتاب های کمک آموزشی.

نیازی نیست که در اولین مرتبه که مبحثی را مطالعه می کنی سریع یاد بگیری. امکان نداره شما ۱۰۰% مطلب را با یک بار مطالعه فرا بگیرید. پس تکرار کنید که کار نیکو کردن از پر کردن است.

جمع بندی پایانی:

بعد از جویدن مطلب و خط به خط مطالعه کردن و زیر مطالب خط کشیدن، نوبت به این رسیده که جمع بندی پایانی داشته باشی. حالا مطالبی که زیر آن خط کشیدی را رو خوانی کن و سریع رد شو.

رو خوانی به طوری که هم با مداد خط ببری، هم ببینی و هم در حین مطالعه صدای خودت را بشنوی. این یعنی حواس لامسه، بینایی و شنیداری تو درگیر شده است. به محض این که مطلب رو ببینی، بینایی و شنیداری و لامسه تو درگیر موضوع شده و سریع جواب را تشخیص می دهید.

این روش درست است که زمانبر می باشد ولی مثل یک میخ بزرگ از مطلب در ذهن شما نگهداری می کند.

ترتیب منابعی که هر دانش آموز می تواند از آن بهره مند شود:

کتاب درسی، جزوه معلم، کتاب های تست کمک آموزشی، رسانه های اجتماعی و شبکه آموزش صدا و سیما، کلاس های خصوصی و …

شروع یک مطالعه مفید از سر کلاس است نه جای دیگه. ابهامات باید در کلاس پرسیده شوند و بیشتر زمان در منزل صرف تست و تمرین شود.

از کسی خجالت نکش چون این ترس بین همه وجود دارد. تنها افرادی که خجالت نمی کشند، از همه موفق تر هستند. ساکت و بی صدا گوشه کلاس نشستن هنر نیست.

میزان یادگیری سر کلاس و خودخوانی در منزل یکسان نیست. بلکه هزاران مرتبه حضور در کلاس بهتر از غیبت و خودخوانی است.

جزوه بخشی از کتاب است و به هیچ وجه به جزوه اکتفا نکنید. اول کتاب را مطالعه کن و در صورتی که متوجه نشدی برو سراغ کتاب های کمک آموزشی.

اگر باز هم نشد که کاملا عادی هم هست از سی دی ها استفاده کن. اگر دوباره فهم مطلب برای شما مشکل بود از کلیپ های موجود در رسانه ها استفاده کن. در انتها اگر باز هم مطلب جا نیوفتاد از معلم خصوصی کمک بگیر.

مسابقه برای هزینه کردن در کلاس خصوصی بیشتر ضعف فرهنگی می باشد نه نشان ثروتمند بودن. زمانی هم که صرف کلاس خصوصی می کنید نباید جزء ساعات مطالعه محسوب شود. فقط تست زنی و مطالعه شخصی جزء زمان های مطالعه محسوب می شود که در جلسه دوم صحبت شد.

تست زنی:

در پایان مهم ترین بخش که تست زنی هست را داریم. تمام تلاش های ما این بود که مقدمات را تک به تک بچینیم تا به تست زنی برسیم. تکنیک های تست خوانی و تست زنی را در همین سایت مطالعه بفرمایید.

تکرار تکرار تکرار تکرار تکرار به همراه تفکر عمیق روی مطلب باعث می شود که شما بعد از تکرار فراوان، مطلب را به زیبایی بیاموزید. مهم نیست که چند مرتبه تکرار می کنید تا در ذهن شما جای بگیرد. این اهمیت دارد که سریعا عقب نکشید و بترسید.