زبان بدن از سر تا پا!

در مبحث زبان بدن، معانی حرکات سر را به این دلیل بررسی می‌کنیم که سر انسان در تمام مدت، مدام تکان می‌خورد. تکان دادن و حالت دادن به سر، یا به صورت آگاهانه است و یا ناخودآگاه.

تکان دادن آگاهانه سر: معمولا به معنی بلی یا خیر، مثبت یا منفی به کار می‌رود. همچنین به منظور آدرس دادن و هدایت کردن هم سرمان را تکان می‌دهیم و معمولا با چشم‌ها و ابروها آن را تقویت می‌کنیم.

تکان دادن ناخودآگاه سر: زمانی روی می‌دهد که می‌خواهیم توجه خود به گوینده را نشان دهیم و یا خودمان هم حرفی برای گفتن داریم. در واقع بیانگر حالت ذهنی است. از این رو حرکات ناخودآگاه سر بسیار مهم است.

تمرین تاثیر حالت سر بر روحیه و ناخودآگاه انسان

هر زمان احساس افسردگی و بی‌انگیزگی کردید و یا حس کردید تمرکز ندارید، سرتان را بالا ببرید و در حالتی که چشم‌ها به سمت جلو مستقیما نگاه می‌کنند، برافراشته نگاه دارید. تا هنگامی‌که تغییری در حس و حال خود احساس نکرده‌اید سرتان را پایین نیاورید. چند دقیقه صبر کنید.

رایج‌ترین حالت و حرکات سر کدامند؟

کج کردن سر در مکالمه

کج کردن ناخودآگاه سر حاوی معانی مهمی است. ظاهرا از میان حیوانات تنها سگ‌ها مانند انسان‌ها سرشان را به نشانه صمیمیت و فرمانبردی کج می‌‎کنند. کج کردن سر نشانه همدردی، صمیمیت و فرمانبرداری است. لطفا کورکورانه آن را همه‌جا اجرا نکنید.

تکان دادن سر به نشانه اظهار نظر منفی و مخالف

در اکثر فرهنگ‌ها تکان دادن سر به منظور اظهار نظر منفی به صورت افقی انجام می‌شود. شاید به این دلیل که انسان در زمان نوزادی هنگامی‌که از شیرخوردن سیر می‌شود سر خود را به طرف دیگر می‌چرخاند. این نوع تکان دادن سر از نخستین اقدامات آگاهانه نوزاد است که به صورت ارادی انجام می‌شود و به این ترتیب نوزاد می‌آموزد چگونه بگوید نه. در فرهنگ بومی برای گفتن «نه» سرمان را به صورت عمودی هم تکان می‌دهیم.

پایین آوردن سر

پایین آوردن سر هم نشانه فرمانبرداری است. این ژست به فرد کمک می‌کند خود را کوچکتر نشان دهد. این کار را انجام ندهید!

دست کشیدن به سر و گردن

این حرکت نشانه نیاز به دریافت حمایت عاطفی است. دست ها را بر روی سر مانند کلاه‌خود قرار دادن هم نشانه احساس خطر و زیان است. در کودکی دست پشت گردن و سر قراردادن نشانه حمایت از نوزاد است. تحقیقات نشان می‌دهد افراد در زمان استرس و اضطراب هنگام تنهایی و یا حتی در جمع، سر خود را در دستانشان می‌گیرند

در خیابان که به مردم نگاه کنید آنهایی که با خودشان راحتتند سرشان را بالا گرفته و حالت بدن باز و راحتی دارند. آنهایی که ناراحتند بدنشان را جمع کرده‌اند. سرشان را به پایین انداخته و شانه‌هایشان را جمع کرده‌اند.

معیار قرار دادن سر در نمایش اقتدار و زبان بدن کاریزما

رفتار افراد کاریزماتیک حاکی از اقتدار است. این اقتدار از اعتماد به نفس آنها سرچشمه می‌گیرد. چنانچه رفتار حاکی از اقتدار را به نمایش گذاریم در واقع در حال مخابره پیام اعتماد به نفس هستیم. اما باید دقت کنیم که اقتدار با تکبر تفاوت دارد. اقتدار یعنی بدون نیاز به اعمال قدرت با صلابت و اعتماد به نفس به سوی اهداف خود حرکت کنیم. از منافع خود حفاظت کنیم و از ارزش‌هایمان کوتاه نیاییم.

تکبر به معنی خودپسندی است. خود را از دیگران بالاتر دیدن. از بالای بینی به دیگران نگاه کردن و فخرفروشی. برخلاف اقتدار که نشانه شخصیت مستحکم است تکبر از ضعف شخصیت خبر می‌دهد. فرد متکبر دیگران را کوچک می‌شمارد. در روانکاوی تکبر نوعی مکانیزم دفاعی ذهنی است. فرد متکبر از طریق خودبزرگ بینی در واقع از روبه‌روشدن با واقعیت و ناچیز بودن ارزش خود فرار می‌کند.

تفاوت زبان بدن تکبر با زبان بدن اقتدار کاریزماتیک

تفاوت فرد متقدر با فرد متکبر از زاویه قرارگفتن سر و نوک چانه مشخص می‌شود. فرد مقتدر سر خود را بالا می‌گیرد اما فرد متکبر زیاده‌روی کرده و سر خود را به سمت عقب متمایل می‌کند. و چانه خود را مانند نیزه‌ای در برابر صورتش به سمت مخاطب می‌گیرد. معمولا نشانه‌های تکبر در مخاطب نه تنها علامت غرور نیست بلکه پوششی برای احساس عدم امنیت است. بنابراین مراقب باشید تنها با یک نشانه به اشتباه نیفتید.

استفاده کاریزماتیک از زبان بدن سر

اگر می‌خواهید خود را به حالت‌های ناامیدشدن از کسی، انتقادی و یا عدم تایید رفتار کسی نشان دهید، ژستی ثابت به خود گیرید و سرتان را به صورت زاویه‌دار بالا بگیرید و به چشمان طرف مقابل خیره شوید.

حالت صلح‌آمیزتر این است که سرتان را پایین آورده و به زمین خیره شوید. اکنون با دوانگشت اشاره و شست‌تان لباس‌تان را بتکانید. قدری هم لب و لوچه خود را به هم بفشارید!

سرعت تکان دادن سر

تکان دادن سر به نشانه تأیید اگر به آرامی باشد یعنی مخاطب در حال جذب اطلاعات است. اگر به سرعت روی دهد یعنی مخاطب عجله دارد.

تکان دادن کاریزماتیک سر

پژوهش‌ها حاکی از ان است که برای تشویق مخاطب به صحبت کردن اگر سرتان را در گروه‌های سه‌تایی تکان دهید بهترین نتیجه را دریافت خواهید کرد.

چه زمانی حالت سر مخاطب می‌گوید حرف نزن!

اگر مخاطب در حالتی که دست‌ها را روی سر به مانند کلاه‌خود قرارداده چشمان افتاده و بی‌حالی دارد یعنی بهتر است رشته کلامتان را متوقف کنید. اما اگر با نگاهی زنده به سمتی می‌نگرد احتمالا در حال تفکر است.

اکنون که زبان بدن سر را بررسی کردیم نوبت می‌رسد به زبان چشم‌ها. در پست بعدی آن را بررسی خواهیم کرد.