در سری مقاله های کارکردهای هشت گانه MBTI میرسیم به قسمت کارکرد حسی برونریز یا Se و سعیم را میکنم تا مثل همیشه در این مقاله اطلاعات خوب و جامعی در اختیار شمایی که میخواهید Se ها را بهتر بشناسید یا اینکه خودتان Se هستید قرار دهم.
طبق معمول ابتدا در مورد کارکرد حسی برونریز توضیحاتی کوتاه میدهم، سپس به رفتارهای معمول و علوم اعصاب (neuroscience) اشاره میکنم و در آخر به اینکه چطور با آنها رفتار کنیم میپردازم پس با من همراه باشید.
حسی برونریز (Se) چیست؟:
حسی برونریز یا Se از دو حرف S و E تشکیل شده است. ابتدای این کارکرد مربوط به کارکرد جمع آوری یا کارکرد ادراکی است و از طریق این کارکرد اطلاعات را بدست می آوریم و جهان هستی را درک میکنیم. همانطور که میدانید “S” نشان از این دارد اطلاعاتی که با حواس ۵ گانه مان قابل درک است مورد اعتماد است و حرف E نشان از برونگرایی دارد. برونگرایی یعنی ترجیح دادن گستردگی و کمیت به عمق و کیفیت و بیشتر رونگ و بویی بیرونی به خود دارد.
چهار تیپ شخصیتی ESTP و ISTP و ESFP و ISFP از کارکرد Se در کارکرد اول و دومشان استفاده میکنند. در واقع Se همان مشرب Sp است در سیستم شخصیت شناسی MBTI، برای بهتر درک کردن Se در این مقاله ما مد نظرمان بیشتر ESTP و ESFP ها هستند چرا که کارکرد اول این دو تیپ حسی برونریز است.
همانطور که میدانید اندیس E در کارکرد های هشت گانه هم اشاره به منبع و هم به این اشاره میکند که ما در چه جهتی آن اطلاعات را استفاده میکنیم دارد. در واقع اندیس “E” یا “i” مثل کانالی عمل میکند که به ما میگوید اطلاعات برایمان از کجا به کجا حرکت میکند. کارکرد هایی که اندیس برونگرایی را دارند یعنی از بیرون به بیرون هستند و کارکردهایی که اندیس درون را دارند یعنی از درون به درون هستند.
در نتیجه Se یعنی اطلاعاتی که از طریق حواس ۵ گانه اش از دنیای بیرون و در لحظه حال کسب میکند را مورد اعتماد میداند، همان چیزی که بی واسطه وجود دارد و سپس اطلاعات را به نمایش گذاشتن برای جهان بیرون بدون تفسیر زیاد.
در لحظه بودن کارکرد حسی برونریز (Se):
تیپ هایی که از کارکرد حسی برونریز استفاده میکنند بیش از همه در لحظه حال هستند و بیش از همه به آنچه الان و اینجا در حل رخ دادن است توجه نشان میدهند، آنها به سرعت میتوانند محیط را شناسایی کنند و اطلاعات قابل لمس و فیزیکی محیط را بررسی کنند. در برخی از فیلم ها افرادی را میبینید که در تعقیب و گریزها به شدت همه چیز محیط را زیر نظر دارند و متوجه کوچکترین تغییرات محیطی میشوند این افراد مثال خوبی برای کارکرد حسی برونریز هستند.
هدف Se ها معمولا رسیدن به بهترین و بالاترین تجربه ی حسی ممکن است.
حسی های برورنیز (Se) میخواهند در لحظه حال قرار داشته باشند و خیلی به آینده های دور توجه نشان نمی دهند. آنها برای انکه بتوانند در لحظه ی حال قرار داشته باشند نیاز به چیزی به اسم آدرنالین دارند. آنها خطر کردن را دوست دارند چون این خطر کردن باعث میشود آنها تماما در لحظه ی حال باشند.
در کتاب نیروی حال از اکهار تله میخوانید که: به راننده های فورمول ۱ را تماشا کنید، موج سوارها را تماشا کنید، بند بازان، بلد کارها و… تمام این آدمها وقتی آدرنالین خونشان زیاد میشود فقط از لحاظ ذهنی یک جا قرار دارند و آن هم همین لحظه ی حال است چون اگر لحظه ای توجه شان از لحظه ی حال برداشته شود ممکن است جانشان را از دست دهند.
وقتی که از تیپ های شخصیتی ESFP یا ESTP میپرسید که چه چیز را دوست دارند، در جوابشان کارهای خطرناک و هیجانی را نام میبرند. یکی از دوستان من که تیپ شخصیتی ESFP دارد از علاقه اش به من به این شکل گفت:
“من دوست دارم خطر کنم، همیشه خطر کردم، تو بچگیم کارهایی انجام میدادم که پدر مادرم مجبور شدن حتی لحظه ای از من چشم برندارند وگرنه کاری خطرناک انجام میدادم. برای من آدرنالین واقعا لذت بخشه زندگی یعنی ساخت خاطرات خوب و هیجانی در لحظه”
عمل گرایی و تکانشی بودن حسی های برونریز :
کارکرد های حسی برونریز در کارهای فیزیکی فوق العاده استعداد دارند و وقتی که کارهای جسمانی و فیزیکی انجام میدهند به سرعت در لحظه غوطه ور میشوند. آنها کارهایی مثل ورزش، آشپزی، ارایش گری، تعمیرات و…. را دوست دارند.
به نظر میرسد که Se ها بدنشان هستند و ذهنشان بیشترین هماهنگی را با بدنشان دارد، آنها بسیار هوشیار هستند که چه اتفاقاتی در حال افتادن در محیط است پس به سرعت واکنش نشان میدهند. به نظر میرسد فاصله آنالیز برای تصمیم، و از تصمیم به عکس العمل به صفر میل میکند.
برای مثال ممکن است همه در حالی که نشسته باشند در خانه و به یک باره بوی سوختنی بیاد کسی که زودتر از همه بو را تشخیص میدهد و کسی که زودتر از همه واکنش نشان میدهد و واکنشش هم معمولا با سرعتی بالا است و خانه را از آتش سوزی نجات میدهد یک Se است.
دلیل این رفتار را داریو ناردی در کتاب علوم اعصاب تیپ هایش خصیتی چنین بیان میکند:
“حسی های برونریز در نئوکورتکس مغزیشان مثل تنیس بازان رفتار میکنند، تنیس بازانی که روی پایشان چپ و راست میشوند تا هنگامی که توپ به سمتشان می آید توانایی واکنش سریع را داشته باشند و نیازی به نیروی زیاد اولیه برای حرکت به سمت توپ به حداقل برسد. در مغز حسی های برونریز همین گونه است، آنها مغزشان مدام ناحیه های مختلف خاموش روشن میشود و منتظر آن اتفاق هیجان انگیزی هستند که بتوانند واکنش را با کمترین انرژی و بیشترین سرعت انجام دهند”
فرقشان با مدل مغزی Ne یا شهود برونریز این است که در این مدل، مغز Se ها با اینکه در حالت آماده باش است اما به نظر خاموش است و بی حال (دامنه امواج مغزی پایین است) تا اینکه اتفاقی بیافتد و آنها تصمیم بگیرند دقیقا در لحظه با کدام ناحیه و به بهترین حالت ممکن چطور به آن موقعیت پاسخ دهند، پس برای بیدار شدن مغز و روشن شدنش نیاز به یک اتفاق هیجانی دارند، ولی در حالت Ne که مدل درخت کریسمس بود شو رو شوق برای همه کاری بالا بود، و به همین دلیل تصمیم گیری به تعویق میافتاد
تفسیر نکردن:
در این کارکرد یعنی Se تفسیرهای غیر ملموس از وقایع ملموس به کمترین حد ممکن میرسد و واقعیتی که با حواس ۵ گانه مان درک میشود به بیشترین حالت ممکن نزدیک میشود، به همین دلیل آنها فقط به چیزی که هست معمولا توجه میکنند و از این موضوع هم لذت میبرند. اما مردم و اطرافیانشان اگر شهودی باشند احتمالا آنها را سطحی نگر میپندارند و به آنها میگویند شما از عمق خبر ندارید
در واقع صبر و تحمل پائیین برای فهم مفاهیم انتزاعی دارند، هر چیز غیر ملموس برایشان مشکوک است، هر چیز درونی مضر است، مشکلات روحی برایشان حقیق نیست، مسئله از آب و هواست یا روند کاری، که اگر در جمع دوستان بروند همه چیز حل میشود!
وقتی به شدت واقع گرا باشید، طبیعی است که در باره هر موضوعی که میبینید و لمس میکنید و…. به خوبی توضیح دهید نه آنچه که در زیر بنای هر چیز و پشت پرده در جریان است. به همین دلیل حسی های برونریز در انتخاب هایشان برای ازدواج یا هر کار دیگری فقط به فیزیک و ظاهر انسان ها ممکن است توجه نشان دهند.
تجربه دادن به دیگران:
یکی از جنبه های حسی برونریز این است که از خودشان حواس ۵ گانه خوبی به جهان بیرون نشان دهند (Se=S+E) :
یعنی بوی خوبی بدهند (دادن تجربه ی حس بویایی خوب به دیگران) خوشپوش باشند و بدن خوبی داشته باشند (دادن تجربه ی بصری و یا لمسی عالی به دیگران) در انجام کارهای فیزیکی ماهر باشند تا تجربه باحالی به اطرافیان بدهند (دیگران را سرگرم کنند یا مهارتشان را به رخ بکشند) در واقع به نظر میرسد که حسی های برونریز روی خودشان وسواس زیادی دارند اما حسی های درونریز (Si) روی محیط اطرافشان این چنین هستند.
یکی از دوستان من با تیپ شخصیتی ESTP که پدر و مادری ISFJ و ESFJ دارد چنین میگفت:
“من روی خودم وسواس دارم اینکه تمیز باشم، مرتب باشم و بدنم روی فرم باشه اما پدر و مادرم روی تمام محیط و کارهای بقیه وسواس به خرج میدن من کاری به کار کسی ندارم دلم هم نمیخواهد کسی کارم داشته باشد اما پدر و مادرم دمان از روزگارم را در آورده اند! “
“در مهمانی ای حضور داشتم که در آنجا برای بار اول با یک ESFP آشنا شدم و برام جالب بود که در همان بار اول میخواست به من تجربه ای عجیب هدیه بدهد گفت میخواهم کاری کنم که چند ثانیه به کما بروی و سپس با روحیه ای شاد برگردی به همین جهان فقط کافیه چند ثانیه به من اعتماد کنی!!! من بهش گفتم فکر کنم الان زود برای این قدر صمیمی شدن “
آنها میخواهند بهترین تجربه ای که میتوانند را به دیگران هدیه بدهند به همین دلیل هم معمولا دوست ندارند تا پایان کارشان، کاری را که دارند انجام میدهند به شما نشان دهند، باید تا پایان منتظر بمانید تا آنها بهترین و زیباترین (اگر ESFP باشد) تجربه ی ممکن را به شما بدهند
همچنین اگر کارکرد احساس داشته باشند از انجام کمک های فیزیکی به دیگران لذت زیادی میبرند و از این کار احساس خوب بودنشان تقویت میشود و تجربه ی خوبی به دیگران هدیه میدهند.
همچنین Se ها افرادی هستند که به وطور ذاتی شوخ طبع هستند و به راحتی میتوانند جمعی را سرگرم کنند و روی انگشت خود بچرخانند، آنها از اینکه دورو برشان شولوغ باشد، با آدم های جدید سر و کار داشته باشند لذت میبرند. آنها از هر وسیله ای که به دستشان بیاید به خوبی استفاده میکنند، چه موبایل و کامپیوتر باشد چه زبانشان باشد.
دقیقه ۹۰ و توان مدیریت بحران:
وقتی یک Se باشید یا با یک Se در ارتباط باشید میدانید که آنها در دقیقه ۹۰ و انجام کارهای اورژانسی به شدت توانمند هستند. خیلی وقتها وقتی همه هیچ راه حلی به ذهنشان نمیرسد، و در نا امیدی به سر میبرند یک Se است که ناجی همه میشود.
آنها از کارهای روتین و یک نواخت بدون هیجان لذتی نمیبرند، کار برای آنها باید هیجان داشته باشد، این مورد را در کسب و کارشان هم میبینید که یا پول زیاد دارند، یا پول زیاد از دست میدهند. آنها افرادی ریسک پذیر و به شدت منعطف هستند. بعضی وقتها ریسک هایی میکنند که شما متعجب میشوید که چطور جرات چنین ریسکی را داشته اند؟
به نظر میرسد آنها همه چیز را به دقیقه ۹۰ واگذار میکنند و در این لحظه هر چه بخواهند را باید به دست بیاورند.هر چیزی را که بخواهند باید همین الان بدست بیاورند، چرا که در دقیقه ۹۰ به خوبی عمل میکنند.
داریو ناردی وقتی که مغز Sp ها را مورد مطالعه قرار داد متوجه شد که حسی های برونریز در بحران ها و در دقایق پایانی حالتی از غوطه وری را تجربه میکنند و در دقایق پایانی با بالا رفتن آدرنالین و استرس امواج مغزی در پائیین ترین فرکانس و بیشترین دامنه موجی قرار میگیرند و این یعنی آرامش در دقایق پایانی! پس این موضوع به آنها توانمندی مدیریت شرایط بحرانی را میدهد.
“یک Sp است که در دقیقه ۹۰ وقتی نا امید هستید رو به شما میکند و میگوید کاریت نباشه من میتونم”
یادگیری حسی های برونریز:
برای اینکه حسی های برونریز بتوانند به خوبی یک مطلب را فرا بگیرند باید از طریق عمل و آزمایش کردن این کار را انجام دهند. باید دستشان در کار باشد و دقیقا عمل کنند، به همین دلیل هم اگر دانشگاه میروند بیشتر به علوم آزمایشگاهی علاقه مند میشوند یا به درسهایی مثل شیمی و مکانیک و…
همانطور که گفتم آنها بدنشان هستند، نمیتوانند پشت نیمکت ها ساعتها بنشینند، حسی های برونریز میخواهند بدنشان را وسیله ای برای موفقیت قرار دهند و از آن استفاده بهینه انجام دهند، باید هرچیزی را عملی یاد بگیرند.
چطور رفتار کنیم؟
کنترل نکردن مثل ماهی اند و از دستتان لیز میخورند به آنها همیشه حق انتخاب بدهید
حسی و حال خود کاوی ندارند سؤال پیچشان نکنید
واضحح و بدون استعاره صحبت کنید
کارها رو خیلی براشون آسون نکنید
برنامه ریزی رو بزارن کنار
وقتی دارن کاری رو انجام میدن (کارهای فیزیکی) تا قبلی که تمام نشده اصلا نظری ندید چون حساس هستند که شکل آخر رو به شما نشان بدن
هیچ نظری وجود ندارد
Or use one of these social networks