گاهی در برخورد با یک سری از اتفاقات روزانه آرزو می‌کنیم که ای کاش از یک حافظه قوی برخوردار بودیم، مثلا کسی از ما راجع به موضوعی و یا ماجرایی سوال می‌کند و از شما جزییات بیشتر را می‌خواهد، اما شما هر چقدر فکر می‌کنید و تمرکز می‌کنید، باز هم نمی‌توانید از جزییات بیشتر حرف بزنید.

یا حتی در برخی از موراد ممکن است یک مطالعه عمقی و عالی داشته باشید، ولی بعد از گذشت ۳ الی ۴ روز احساس می‌کنید که انگار این کتاب را اصلا نخوانده‌اید و شما بسیار کلافه و سردرگم می‌شوید.

اینجاست که پیش خود می‌گویید “چرا بیشتر از این نتوانستم، به یاد بیاورم، من که دقت زیادی داشتم و وقت زیادی را برای آموختن سپری کردم. پس چرا اینقدر دچار فراموشی می‌شوم “

به هر حال حافظه انسان در طول زمان دستخوش تغییراتی قرار می‌گیرد که کیفیتش به مرور پایین می‌آید و ممکن است ما حاظفه پنج سال و یا ده سال پیش را نداشته باشیم. اما سوال اینجاست که آیا واقعا روش‌های وجود دارد که ما بتوانیم به کمک آن‌ها یک حافظه قوی و مطلوب را دوباره بدست آوریم و بهتر و بیشتر بتوانیم برای مشکلات و اتفاقات زندگی راه‌حل با کیفیت پیدا کنیم یا نه؟

در این مقاله به همین روش‌های ممکن می‌پردازیم که بدون شک می‌توانید با تمرین هر کدام یک حافظه قوی را برای خود رقم بزنید.

خواندن این مقاله تنها ۵ دقیقه زمان می‌برد.

برای داشتن حافظه قوی توجه خود را متمرکز کنید

یکی از اجرای مهم حافظه توجه است. برای اینکه اطلاعات شما از حافظه کوتاه مدت مغز به حافظه بلند مدت  هدایت شود، باید این کار سپرده‌گذاری اطلاعات را با دقت و توجه بسیار زیاد انجام دهید. یعنی حین پردازش اطلاعات با گوشی همراه صحبت نکنید، تلویزیون و موسیقی را که عامل عدم تمرکز شما هستند، خاموش کنید.

به طور کلی باید از حواس‌پرتی جلوگیری کنید که یک عامل مزاحم برای قدرت توجه است و اجازه نمی‌دهد تمامی داده‌های مغز به قسمت بلند مدت انتقال یابند. برای همین است که وقتی می‌خواهید کار مهمی را انجام دهید، یا مطالعه کنید و خلاصه هر فعالیتی که نیازمند به حافظه قوی است، بهتر است، محیط اطراف را خلوت کنید تا بتوانید با تمرکز بیشتر بر روی اطلاعات لازم توجه به خرج دهید.

این تمرکز و توجه لازم به حافظه شما کمک زیادی می‌کند تا با کیفیت برتر اندوخته‌های مغزی را ذخیره کند.

از برنامه ریزی ماراتن مانند بپرهیزید

برنامه ‌ریزی ماراتن مانند به برنامه‌ریزی گفته می‌شود که شما برای خود یک زمان کوتاه و ضرب الاجل اختصاص می‌دهید که باید در این زمان کوتاه همه مطالب را بخوانید و یا فلان کار را انجام دهید. طی مطالعات زیادی که بر روی حافظه نوجوانان در مورد مطالعه انجام شد، به این نتیجه رسیدند که دانش‌آموزانی که مطالب یادگیری را در طول چند جلسه خوانده بودند، بهتر از کسانی به یاد می‌آوردند که تنها در یک جلسه مطالب مورد نظر را  خوانده بودند.

به طور کلی یادگیری با کیفیت مطالب نیازمند یک حافظه قوی است که این حافظه با ارسال آهسته داده‌ها امکان‌پذیر است.

ساختار و سازماندهی داشته باشید

از مدت‌ها پیش روانشناسان به این نتیجه رسیدند که دسته‌بندی مطالب آموزشی برای یادگیری بهتر به قدری تاثیر‌گذار است که اگر قصد داریم داده‌های مرتبط با یادگیری را برای مدت‌های طولانی در حافظه بلند مدت خود نگه‌ داریم، بهتر است که همه مفاهیم مهم و نزدیک به هم را دسته‌بندی کنیم و سپس اطلاعات مورد نظر را به حافظه ارسال کنیم.

همانگونه که نظم در زندگی حرف اول را می‌زند و اجازه می‌دهد با تمرکز بهتری فعالیت‌های روزانه را انجام دهیم، مغز هم خواستار این نظم است تا بهتر بتواند داده‌های یادگیری را به حافظه منتقل کند و مدت‌های طولانی بدون آنکه خطر فراموشی آن‌ها را تهدید کند، در آنجا باقی بمانند.

مفصل تمرین کنید

از روش‌های موثر برای داشتن یک حافظه قوی تمرین‌های مفصل است. اما این تمرین‌ها چه نوع تمارینی هستند و چرا باید آن‌ها را مفصل انجام دهیم.

منظور از این نوع تمرین این است که وقتی یک مطلبی را می‌خوانید، برای اینکه به حافظه طولانی مدت منتقل شود، بهتر است که در ذهن ما کد گذاری و یا رمز گذاری شود. برای این کار بهتر است ابتدا از مشخص شدن مفهوم مطلب مورد نظر به خوبی متوجه شویم، یعنی ابهامی از آن در ذهن نداشته باشیم. خیلی وقت‌ها یک موضوعی را می‌خوانیم ولی کاملا از وضوح آن در ذهن مطمئن نیستیم، پس یک مطلب با ابهام را نمی‌توانید در ذهن جاسازی کنید.

همچنین بعد از اینکه مطلب را به روشنی درک کردید، بهتر است بین یک الی چهار بار برای خود توضیح دهید انگار که قرار است مفهوم ان را برای شخص دیگری هم روشن کنید.

تمرین مفصل یعنی بعد از روشن‌سازی مفهوم مورد نظر آن را چند بار برای خود تکرار کنید.

حافظه قوی با تجسم مفاهیم موضوع

بسیاری از روانشناسان تحصیلی برای داشتن حافظه قوی توصیه می‌کنند، مطالب را برای خود تجسم کنید. یعنی اینکه سعی کنید در کنار موضوعی که به صورت تئوری در حال انتقال به  مغز شما است، از یک نمودار، از یک تصویر و یا یک آزمایش استفاده کنید. این تجسم مفهوم به قدری پتانسیل دارد که برای همیشه در ذهن شما خواهد ماند و هیچگاه از حافظه بلند مدت پاک نمی‌شود؛ زیرا حافظه با تصویر و تجسم تصویر بهتر عمل می‌کند و حتی در یادگیری بهتر نیز کاربرد دارد.

اگر مطلبی را که می‌خوانید هیچگونه شکل و یا نموداری ندارد، برای خودتان به کمک خودکار‌های رنگی و یا ماژیک هایلایت کنید تا تجسم مفاهیم خوانده شده در ذهن حک شود.

اطلاعات جدید را به اطلاعات قدیم پیوند دهید

ارتباط و پیوند بین اندوخته‌های ذهنی یک ایده بسیار عالی برای افزایش حافظه قوی است. باید مغز خود را موظف کنید که قرار نیست مطلبی را که خوانده‌اید بعد از مدتی به دور بیندازید و بلااستفاده از ذهن شما رها شود. برای همین توصیه می‌شود، بین یک مطلب جدید که وارد ذهن خود کرده‌اید با مطالب قبلی یک پل ایجاد کنید که در یادگیری و افزایش مهارت‌های یادگیری بسیار چشمگیر است.

برای داشتن حافظه قوی باید بلند بخوانید

بلند خواندن یکی از روش‌های افزایش تمرکز است که در تقویت حافظه نقش بسزایی دارد. درست است که عملی کردن این مورد گاهی سخت است، ممکن است جایی باشید که نتوانید بلند بخوانید. اما اگر این شرایط مقدور است حتما برای خود فراهم کنید، به خصوص زمانی که با مطالب تحلیلی و استنباطی رو به رو هستید که با بلند خواندن می‌توانید آن را برای خود و یا دوست دیگر توضیح دهید که برای افزایش تمرکز و قدرت ذهن بسیار ضروری است.

به اطلاعات سخت و دشوار بیشتر توجه کنید

شاید متوجه شده باشید که وقتی یک فصل از کتاب را می‌خوانید، ابتدا و انتهای فصل آسانتر از میانه فصل است. به خاطر اینکه معمولا مطالب ابتدایی ذهن را آماده می‌کنند تا با مفاهیم سخت رو به رو شوید و انتهای فصل هم که ذکر خلاصه‌ای است، از آنچه که آموحته‌اید.

بنابراین خیلی بهتر است زمان یادگیری بیشتر را به بخش میانی اختصاص دهید و  از گذاشتن وقت بر روی مطالب آسان گذر کنید و زمان بیشتری را به مطالب دشوار اختصاص دهید. همچنین سعی کنید از سیستم تکرار و خلاصه نویسی برای یادگیری بهتر و بیشتر استفاده کنید.

استراحت‌های بین مطالعه داشته باشید

از زمان‌های بسیار قبل محققان متوجه شدند، خواب برای بدن بسیار سودمند است. مخصوصا استراحت‌های کوتاه مدت بعد از مطالعه که در یادگیری و تفهیم مطالب بسیار خوب عمل می‌کند و شما سریعا مطلب مورد آموزش را به حافظه بلند مدت انتقال می‌دهید.

یک مطالعه در سال ۲۰۱۴ انجام شد که نشان داد خواب بعد از مطالعه موجب یک فرایند جدید در مغز می‌شود که به تغییرات مهم جهت یادگیری بهتر منجر خواهد شد.

بنابراین بعد از مطالعه اگر خسته هستید، حتما بخوابید و سعی نکنید که مقاومت کنید.

مطالعه روزانه خود را تغییر دهید

بر خلاف آنکه تکرار مطالب برای یادگیری و داشتن حافظه قوی بسیار موثر است. اما داشتن روش تکراری برای یادگیری بسیار مضر و کاهنده است. یعنی اگر شما هر روز در یک مکان به مطالعه می‌پردازید، بهتر است که فضای درس خواندن را تغییر دهید. اگر هر روز عصر به مطالعه می‌پرداختید، لطفا زمان را تغییر دهید و به شب و یا صبح موکول کنید و یا با اضافه کردن یک عنصر جدید مثل میز مطالعه سعی در ایجاد تغییر و تحول مطالعه داشته باشید.

یک سری تنوعات پایه‌ای برای یادگیری پربازده بسیار مورد نیاز است. زیرا ذهن از تکرار خسته می‌شود و کارایی لازم را برای انتقال اطلاعات به حافظه بلند مدت از دست می‌دهد.

 حافظه قوی و مرتب بودن

برای داشتن یک حافظه قوی باید یک زندگی مرتب داشته باشید. یعنی سعی کنید یک چک لیست از کارهای روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه داشته باشید. بگذارید تمامی برنامه‌های شما به صورت منظم و دسته‌بندی شده در ذهن جای بگیرند تا برنامه درستی را برای هر یک صادر کند. در غیر این‌ صورت نه تنها هیچ برنامه‌ی درست و کاربردی را به شما ارائه نمی‌دهد، بلکه موجب اخلال در یادگیری و قدرت حافظه هم خواهد شد.

طبق برنامه منظم بخوابید

همان طورکه در بخش استراحت‌های لحظه‌ای و بین مطالعه گفتیم، خواب برای رفتار مغزی انسان بسیار موثر است. پس بهتر است هر شب راس یک ساعت مشخص بخوابید، از بیدار ماندن تا دیر وقت بپرهیزید که از استراحت مغز کاسته می‌شود و به مرور قدرت حافظه کاهش می‌یابد. همچنین راس یک ساعت مشخص بیدار شوید.

قبل از خواب از صفحات روشن تلویزیون، لپ تاپ و گوشی همراه به شدت پرهیز کنید، زیرا رنگ آبی و سایر رنگ‌های روشن خواب را مختل می‌کنند، به این دلیل که هورمون ملاتونین که مسئول تنظیم ریتم شبانه‌روزی است با مشکل مواجه می‌شود.

عدم استراحت و خواب کافی سلول‌های مغزی را با مشکل مواجه می‌کنند و این سلول‌ها دیگر قادر به هماهنگی اطلاعات لازم نخواهند بود. پس حافظه قوی آسیب می‌بیند.

مردان رهبر و قدرتمند حافظه قوی دارند

مردان قدرتمند در هر کاری سرآمد بقیه هستند. یکی از موضوعاتی که برای زندگی هر فردی بسیار مهم است، تقویت حافظه است چون هر روز با آن سر و کار داریم. حافظه برای ارائه برنامه‌های لازم جهت یک زندگی برتر  نقش بسزایی دارد. اگر دچار خدشه و یا مشکلی شود، پس ناخودآگاه در روند کاری، شرایط زندگی و روابط فردی دچار مشکل می‌شویم ، چون قدرت برنامه‌ریزی و هدفمندی مغز آسیب می‌بیند.

نظر شما چیه؟

نطر شما در مورد حافظه قوی چیست؟ آیا مطالب ارائه شده در این مقاله را برای تقویت حافظه تاکنون امتحان کرده‌اید؟ آیا برای شما تاثیر داشته است؟ خود شما چه روش‌های دیگری را توصیه می‌کنید که از آن نتیجه گرفته‌اید؟