روانشناسی قرآن

روانشناسی قرآن در کودک

۱.  روانشناسی قرآن – آسیب های تربیتی ای که از جانب اولیا و مربیان به قصد تربیت و اصلاح رفتار و از روی دلسوزی و محبت به کودکان وارد می شود احتمالاً بیش از آسیب هایی است که از جانب دیگر عوامل صورت می گیرد !

۲.  روانشناسی قرآن   -اگر می خواهید فرزندتان نسبت به مسئولیت های خود بی تفاوت نباشد حساسیت بیش از حد نسبت به مسئولیت های او نشان ندهید . ( سعی کنید ظاهراً بی تفاوت باشید تا او خود به تکالیف و وظایف خود حساس شود ) .

۳. روانشناسی قرآن –   برای رسیدن به اهداف تربیتی ، اگر می خواهید سریعاً به مقصودتان نائل آیید آهسته و تدریجی حرکت کنید .

۴.   روانشناسی قرآن – تربیت کردن ، رها کردن متربی از بستگی ها و وابستگی ها به سوی رشد و تعالی است و نه رام کردن و مطیع کردن او در دام خواسته ها .” یقبُضکَ عَمّا لک و یبسُطکَ فیما لَه ” “قبض می کند تو را آنچه برای توست و رها می کند تو را در آن چه برای اوست. ”

۵.  روانشناسی قرآن –  آموزش راه های رسیدن به حقیقت مهم تر از خود حقیقت است . این راه ها را به کودک نشان دهید .

۶.    مهارتِ سکوت غالباً بیش از مهارتِ حرف زدن ارزش اثرگذاری دارد . با مهارت

سلام بچه عزیز،

۷.    غالباً والدین نمی‌توانند کودک را به اندازه کافی خودآگاه واگذار کنند، چرا که اغلب از طریق حمایت و محبت نیست. در حسن تربیت باید متعادل باشید، زیرا اساسِ تربیتِ متفوق براساس محبت متعادل است.

۸.    کودک برای اکثر زمان ها نشانه داشتن نقش خود در خانواده را از دست می‌دهد به دلیل مراقبت‌های افراطی و نباید ها؛ او همه چیز را تقلید می‌کند به جای اینکه خودش باشد؛ به همین دلیل باید به کودک اجازه بدهید هویت خود و شخصیت خودش را کشف کند.روانشناسی قرآن –

۹.    یکی از هنرهای تربیتی این است که باید کودک را در مقداری نهایی تنبیه نکنیم که احساس کند خودش را محکوم کرده است، بلکه باید مقاومت را به گونه‌ای محاسبه کنیم که بتواند بر آن غلبه کند و تنبیه به دنبال یافتن آگاهی باشد نه ترس و وحشت.

۱۰.  روانشناسی قرآن –  در برنامه‌های تربیتی باید پیام تربیتی به گونه‌ای طرح و انتقال یابد که مخاطب آن را یکی از جنبه‌های حیات خودش حس کند.

۱۱.    هر فرد تربیتی مناسب با شخصیت و طبیعت خود دارد؛ بنابراین از شبیه‌سازی و تقلید اجتناب کنید.( “بگو هرکدام به روش خود عمل کند.”)

۱۲.    هر چه محیط و زمینه تربیت آماده‌تر باشد، شرایط پذیرش پیام‌های تربیتی بهتر و موثرتر است. آماده کردن عاطفی و درونی بسیار مهم‌تر از ارائه پیام‌ها و اندرزهاست.

۱۳.    تربیت کودک مبتنی بر تعامل او با دنیای اطراف است؛ باید به دلیل طبیعت کودک در این تعامل شریک باشیم.روانشناسی قرآن –

۱۴.    هدف تربیت باید توسعه ظرفیت‌های درونی و قدرت فهم کودک باشد و نه تزاریق دانسته‌ها و اطلاعات به او. ۱۵ -در روش فعال تربیت، مربی سعی می‌کند خود را در موقعیت کودک قرار دهد و از او ایده‌های خلاقانه بگیرد؛ در حالی که در روش غیر فعال، مربی کودک را در موقعیت خودش قرار می‌دهد.

یکی از نکات مهم در روش تربیت کودکان، نقش مربی به عنوان الگو و ایجاد عادت‌های مثبت است.

۱۵. وظیفه اولیا و مربیان، تسهیل رشد و پیشرفت کودکان است و نه نهادن و فشاندن آن‌ها به سمت هدف. چرا که اختلافی بین رشد به عنوان یک کنش و رشد به عنوان یک پیامده دارد.

۱۶. پشتیبانی روان‌شناسی قرآن – تنبیه باید به منظور بیدار کردن قلب باشد و نه تهدید بدن، بنابراین تا تأیید اثر بیدار کردن تنبیه مشخص نشده، به تنبیه پرداخته نشود.

۱۷. باید در نظر گرفت که بیشتر مواقع، کودکان دلیل اشکالی که شما می‌بینید را نمی‌دانند، بنابراین پیش از اینکه سرزنش کنید، باید آن‌ها را توجیه کرد تا فاصله‌ای میان شما و آن‌ها بوجود نیاید.

۱۸. رشد و پیشرفت توسط خود کودک و در یک فرآیند داخلی رخ می‌دهد و پدر و مادر یا معلم و مربی تنها همراه، راهنما، الگو، تحریک‌کننده و تشویق‌کننده هستند، همانند دارو در جعبه، پزشک در درمان بدن و باغبان در پرورش گل! پشتیبانی روان‌شناسی قرآن –

۱۹. باید کودک را به سوی تجربه کردن مواردی که خود بررسی کند و فهمیدنی هستند، هدایت کنیم و گاهی با دقت و مختصری آن‌ها را راهنمایی کنیم تا به جای یادگیری دانش، دانشوری انجام دهد.

۲۰. مربی باید بداند که اندرزها و درس‌های اخلاقی تأثیر خود را زمانی دارند که شاگرد به طور شخصی آن‌ها را قبول کند، در غیر اینصورت نه تنها بی‌اثر است بلکه عواقب منفی دارد.

۲۱. پشتیبانی روان‌شناسی قرآن – مربی باید “تجربه‌های تربیتی” را به جای اندرزها و دروس کتابی و کلامی برای کودکان بیاورد تا فرصت تجربه مستقیم واقعیت را در زندگی خود داشته باشند.

۲۲. بسیاری از اخلاق و ارزش‌های داخلی مانند صداقت و خوب‌بینی، شرافت داخلی، سلامت اخلاقی و ارزش معنوی، کودک بیاموزد و این آموخته‌های معنوی پایدارتر و عمیق‌تر از امور مادی است.

۲۳. در تربیت دینی باید احساس دینی و تفکر دینی، حائز اهمیت‌های کلیدی قرار گیرد و از اطلاعات و دانش دینی برتر باشد، زیرا تربیت دینی یعنی زندگی با مقررات دینی و نه فقط داشتن و حفظ کردن اطلاعات دینی!

۲۴. پشتیبانی روان‌شناسی قرآن – قبل از تأیید و تقاضای شاگرد، به انتقال پیام‌های تربیتی از خودداری کنید، به خصوص در حوزه تربیت دینی.

۲۵. توانایی فهم مفاهیم تربیتی هر کودک به اندازه ظرفیت هوشی و انگیزشی اش است.

او تصمیمات می‌گیرد، بنابراین باید از تحمیل و تراکم مفاهیمی که بیش از حد ظرفیت او است پرهیز شود.

۲۶. در ارائه الگوی تربیتی مورد نظر، تلاش کنیم مواردی را مطرح کنیم که کودک به طور خود انگیخته به آنها نیاز دارد؛ زیرا کودک به چیزی توجه می‌کند که در تراز رغبت اوست.

۲۷. کودکان باید نسبت به نوع رفتارهایی که از آنان انتظار داریم، شناخت کافی داشته باشند؛ این شناخت از طریق مشاهده به دست می‌آید.

۲۸. تربیت هرگز در یک بُعد متمرکز نمی‌شود، بلکه همواره جنبه‌های عقلانی، عاطفی، اخلاقی، اجتماعی، جسمی، علمی و… در جامعیت آن دخالت دارند.

۲۹. روانشناسی قرآن – در مفاهیم تربیت صحیح، در طبیعت کودک حضور دارد و او باید این مفاهیم را از طریق خودشناسی، خوددانی و خودرهبری، در تعامل با محیطی سالم، کشف و تقویت نماید.

روانشناسی  قرآن در شخصیت

۱. از دیدگاه قرآن، سه نوع شخصیت اساسی وجود دارد؛ مؤمن، کافر و منافق؛ (آیات ۲ تا ۲۰ سوره بقره)

۲. شخصیت‏های مؤمن، خود دارای سه درجه شخصیتی می‏باشند؛ آنان که به خود ظلم می‌کنند، آنان که میانه رو هستند و آنان که پیشتازند؛ (فاطر/ ۳۲)

۳. مشخصه بارز شخصیت کافر آن است که دل و اندیشه‌اش را قفل کرده است و راهی برای نفوذ هیچ حرف تازه و اندیشه متفاوتی نگذاشته است و به همین دلیل، از درک حقایق عاجز است.

۴. خصوصیت بارز شخصیت منافق از دیدگاه قرآن، دوگانگی ریشه‌ای در ظاهر و باطن؛ به همین دلیل، مبتلا به شک و تردید و عدم قدرت تصمیم‌گیری و ناتوانی در قضاوت می‌شود؛ (بقره و ۸ تا ۲۰ منافقون)

۵. روانشناسی قرآن – در قرآن کریم، در آیات فراوانی از اندوه، علل ایجاد کننده آن و راه‌های برطرف ساختن آن سخن رفته است. گاهی اندوه فراق را با دیدار و گاهی اندوه فقر را با بشارت و گاهی اندوه رسول خدا (ص) را به دلداری حضرت حق، درمان نموده است.

۶. از دیدگاه قرآن،

ترس دو نوع است؛ ترس پسندیده و ترس ناپسند؛ ترس پسندیده، همان ترس از خداوند و عدالت اوست که منجر به اصلاح رفتار می‏شود؛ (انفال/۲) و ترس ناپسند، اضطرابی شدید با علت مشخصی است که تسلط بر نفس را از بین می‏برد و باید با آن مبارزه شود؛ ( احزاب/۱۰ و ۱۱ )

۷. از نظر قرآن دو نوع خشم وجود دارد؛ خشم مفید و متعادل و خشم مخرب و نابهنجار؛خشم متعادل، راهی برای رسیدن به هدف در مواقع لزوم است و خشم مخرب را باید درمان کرد . قرآن کریم با توصیه به صبر و پاسخ گویی با عمل نیک و با وعده بهشت و پاداش اخروی، به وسیله سفارش به بخشش و عفو، یادآوری قدرت و خشم خداوند و … به درمان بیماری سلامتی سوز خشم و عصبانیت پرداخته است.که به ترتیب در سوره شوری آیه۴۳، فصل۴۱ آیه‏۳۴، آل عمران آیات ۱۳۳ و ۱۴۳، شوری آیات ۳۶ و ۳۷ ، و نور آیه ۲۲ بیان شده است .

۸. روانشناسی قرآن – در قرآن به سه نوع از مکانیسم‏های دفاعی – روانی اشاره شده است که عبارتند از: فرافکنی ( منافقون/۴ )، دلیل تراشی ( بقره/۱۱ و ۱۲ ) و واکنش سازی ( بقره/۲۰۴ و ۲۰۵ و منافقون/۴)

۹. در فرهنگ قرآن یکی از راه‏های مؤثر و اساسی روان درمانی، استفاده از مواعظ و اندرزهای قرآن است( یونس/۵۷ )

۱۰. در روش روان درمانی قرآن، ایمان، تولید امنیت درونی و آرامش می‏نماید؛ ( انعام/۸۲ و رعد/۲۸ )روانشناسی قرآن –

۱۱. روانشناسی قرآن – یاد خدا، آرام بخش دلهاست؛( رعد/۲۸ )