اضطراب چیست و چگونه در ما بوجود می آید ؟

اضطراب یک حالت ذهنی است که در وجود ما شکل میگیرد.احساسی است که ما نسبت به اتفاقات آینده خود تجربه میکنیم. اتفاقاتی که نتایج آن برای ما قابل پیش بینی قطعی نیست و همین عدم قطعیت و ابهام در وجود ما این حس را ایجاد مینماید.

 در واقع اضطراب در وجود ما بخاطر پدیده ها و اتفاقات غیر قابل رویتی که در آینده ایجاد میگردد شکل میگیرد.

 مدیری که با مسئولیت جدید اضطراب دارد .

فرض کنید شما به تازگی مدیریت مجموعه خود را پذیرفته اید و مسئولیت سنگینی برای اداره و پیشبرد آن سازمان بعهده شما نهاده شده است. شما از زمانیکه این مسئولیت را پذیرفتید شاید احساس اضطراب و تنش کنید. اضطراب از شرایط و دشواریهای مسیر ، اضطراب ناشی از اینکه ممکن است مورد قضاوت دیگران و همکارانتان قرار بگیرید. اضطراب بخاطر اینکه با افرادی در سطح جدید ارتباط خواهید یافت ، نگرانی ناشی از اینکه ممکن است در کارتان شکست بخورید و ….همه این افکاری که دائما آینده را نشان میدهد در شما اضطراب ایجاد مینماید.

 چرا دچار اضطراب میشویم ؟

در زندگی روزمره اضطراب عاملی طبیعیست. و همه ما در طول روز به فراخور موقعیتهای متفاوت این حس را تجربه میکنیم. اضطراب بخشی مفید برای زندگی ماست که ما را به حرکت کردن وامیدارد.مشکل اصلی در اضطرابهای شدیدیست که برخی از ما تجربه میکنیم و همین عامل بهم ریختگی روانی ما میگردد.

 اصطلاح شناختی ( Cognitive ) به تاثیر افکار و نحوه تفکر ما براحساسات ما اشاره میکند اصطلاحی که چند دهه قبل توسط آرون تی بک با عنوان شناخت درمانی یا  ( Cognitive Therapy ) پایه گذاری شد و به تغییر الگوهای فکری ما میپرداخت. در واقع تغییر الگوی تفکر ما به تغییر احساسات ما کمک خواهد کرد. ما نسبت به هرموقعیت یا رویداد بیرونی ، دچار نحوه تفکری میشویم که این نحوه تفکر از باورهای و تفسیرها درونی ذهن ما ناشی میگردد و همین باورها و نحوه تفکر احساسات ما را رقم میزند.

 ما انسانها برحسب نحوه شکل گیری نظام ذهنی و باورهایمان ، نسبت به رویدادهای بیرونی نحوه تفکری داریم که این تفکر باعث احساس دلهره در وجود ما خواهد شد. برای برخی از ما این دلهره و نگرانی کنترل شده و طبیعی است و برای برخی دیگر اضطراب مختل کننده زندگیشان خواهد بود که این اختلال اضطرابی بخاطر الگوهای ذهنی آنها شکل گرفته است.

 تفاوت اضطراب و ترس چیست ؟

ترس واکنشی است که ما در برابر محرکهای واقعی بیرونی از خودمان نشان میدهیم که به این پیام را میرساند که از خطر بیرونی اجتناب نماییم. فرض کنید ما از مار میترسیم زیرا در ذهن ما این حیوان یک خطر بیرونی تلقی میگردد و این ترس باعث اجتناب و فرار از موقعیتی میشود که مار در آن قرار دارد.

 اما اضطراب دلهره ایست ذهنی در مقابل پدیده هایی که بصورت واقعی همین لحظه در مقابل ما قرار ندارند و ذهن ما این جهت گیری را صورت میدهد. اضطراب معمولا بواسطه احساس ناامنی درونی ، نگرانی درباره نحوه رفتار ما در مقابل دیگران و نتایجی که حاصل تلاشهای ماست صورت میگیرد.

 تاثیر اضطراب بر سیستم عملکرد ما چگونه است ؟

زمانی که اضطراب در وجود ما شکل میگیرد. فکر ما درگیر همان موضوع میشود و اتفاقاتی که قرار است در آینده رخ دهد. بدن ما دچار تنش میگردد. فشار سینه ، تپش قلب ، خشکی دهان ، تنیدگی عضلات و لرزش خفیف پیامدهای جسمانی ما در مقابل اضطرابهای شدید است. افکار اتوماتیک و خودآیند همزمان به سمت ما هجوم میاورند. در اینگونه موارد یا افراد به سمت اضطراب خود حرکت میکنند یا از آن اجتناب مینمایند که هردو این مکانیزمها احساسات و عواطف متفاوتی را در ما ایجاد مینماید. معمولا اجتناب از موقعیت اضطرابزا به فرد حس سرخوردگی و سرزنش میدهد و مواجه شدن با آن آرامش بیشتری ایجاد میکند زیرا که فرد از مرحله اضطراب اولیه گذشته است و در ذهن خود یک امتیاز مثبت به خود میدهد که با این اضطراب مواجه شده است.

 چه افکاری ایجاد کننده اضطراب شدید در وجود ما هستند ؟

افکار اتوماتیک یا خودآیند ایجاد کننده اضطراب درونی در ما انسانها هستند. در بحث شناخت درمانی ، روانشناس و مشاور دقیقا بر روی همین افکار کار میکند. در اینجا به صورت کلی فهرستی از این افکار را مورد بررسی قرار خواهیم داد :

 تفکر همه یا هیچ : به همه چیز به شکل مطلق نگاه میکنید همه چیز را سیاه و سفید میبینید.

تعمیم مبالغه آمیز : یک حادثه منفی یا یک شکست را به کل زندگی تعمیم میدهیم. مانند اینکه بخاطر یک اشتباه دائما به خودمان بگوییم این اتفاق همیشگی است و من هرگز نمیتوانم کاری را به درستی صورت بدهم.

فیلتر ذهنی : چسبیدن به یک موضوع منفی و تمام کارهای مثبتی که صورت دادید را فراموش میکنید.

بی توجهی به امور مثبت : اعتقاد دارید در زندگی هیچ کارخاصی صورت نداده اید و کاملا فردی خطاکار هستید و هیچ دستاورد خاصی ندارید.

ذهن خوانی : احساس میکنید دیگران در مورد شما قضاوتهای خاصی دارند و به دیده تحقیر به شما نگاه میکنند.

پیشگویی آینده : همیشه بدترین اتفاق ممکن را در ذهنتان برای یک پیشامد تصور میکنید و همین باعث اضطراب شما خواهد شد.

بزرگنمایی : یک موضوع و اتفاق را تبدیل به همه چیز زندگیتان میکنید و همین باعث میگردد از امور دیگر زندگی باز بمانید.

استدلال احساسی : بخاطر احساس خود دلیل میاورید. احساس میکنم که امروز بدحالم احساس میکنم افسرده هستم. احساس بی ارزشی و بازنده بودن میکنم. احساس گناه میکنم و…. و همین بهانه ایست برای انجام ندادن کارهایتان

سرزنش کردن : سرزنش دیگران یا سرزنش خویشتن به علت بروز مسئله ایی خاص

برچسب زدن : هویت خود را بخاطر یک اشتباه زیر سوال میبرید به خودتان برچسب بازنده بودن میزنید.

  الگوی رفتاری ما در مقابل اضطراب چگونه است ؟

در مقابل اضطراب معمولا دو مکانیزم مهم در پیش میگیریم. اولین مکانیزم مکانیز فرار از واقعیت و روبرو نشدن با موضوعی است که ما را مضطرب میکند. نکته مهم درباره اضطراب این است که ما همیشه در معرض این احساس اضطراب و دلهره هستیم. بسیاری از اوقات صبحها که از خواب بیدار میشویم حس تشویش و اضطراب روز کاری در ما زنده میشود. حس مواجه شدن با مسائل و مشکلاتی که در زندگی با آن روبرو هستیم و این اضطراب کاملا طبیعیست اما مشکل اساسی در افرادیست که از مکانیزم فرار برای مواجه نشدن با اضطرابهای خود استفاده میکنند. فرض کنید شما امروز قرار است برای جمعی از همکاران خود سخنرانی کنید. از صبح که از خواب بیدار میشوید حس تشویش و نگرانی در شما زنده میشود. هرچه بیشتر به زمان سخنرانی نزدیک گردید این حس شدیدتر شده و حتی کار به جایی میرسد که با تمام وجود آرزو میکنید که ایکاش این برنامه لغو شود و سخنرانی به روز دیگری موکول شود. یا حتی به فکر آوردن بهانه ای برای نرفتن به این جلسه و انجام ندادن آن کار هستید. این مکانیزم فرار و اجتناب در ما انسانهاست که میخواهیم از زیر فشار اضطراب و مسئولیت شانه خالی کنیم.

 مکانیزم دوم مواجه شدن با موضوعات است. که قطعا مکانیزم درست مقابله با اضطرابهاست. هرچند که به ما فشار زیادی وارد میسازد. در واقع هرچه بیشتر با اضطرابهای خود روبرو شویم با اینکه فشار زیادی به ما وارد میکند اما با روبرو شدن با آنها ، هم شدت اضطراب در ما کاهش میابد و هم تصویر ذهنی ما از خودمان بهتر خواهد شد. و هرچه بیشتر از این احساس خود فرار کنیم شدت شدت آن در ما بیشتر میگردد.

 تمرین :

 بعنوان یک تمرین بنویسید که در حال حاضر با توجه به توضیحات این مقاله چه اضطرابهایی در درون شما وجود دارد.و آیا نسبت به آنها مکانیزم فرار دارید یا مکانیزم مواجه شدن ؟