از کجا کار پیدا کنم؟

اگر شما به دنبال کار هستید، می‌توانید از راه‌های مختلفی برای پیدا کردن کار استفاده کنید. اولین قدم برای پیدا کردن کار، می‌تواند جستجوی آگهی‌های استخدامی در روزنامه‌ها، اینترنت و صفحات اجتماعی باشد. همچنین شما می‌توانید با شرکت‌های خدماتی یا شرکت‌هایی که در زمینه کاری خود فعالیت دارند تماس بگیرید و سوالات خود را مطرح کنید. همچنین شرکت در دوره‌های آموزشی و کسب مدارک تحصیلی و حرفه‌ای می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین فرصت‌های شغلی را داشته باشید. در نهایت، برای پیدا کردن کار مناسب، باید به دانش و تجربه خود اعتماد کنید و در جستجوی فرصت‌های مناسب و پیشرفته بمانید.

راهنمای گام به گام رسیدن به شغل

---

این نوشته، درباره‌ی رسیدن به یک شغل در یک شرکت، سازمان یا یک تیم استارتاپی است. هدف این نوشته این است که کمک کند افراد توانمند به جایگاهی مناسب برسند تا بتواند از ظرفیت‌هایشان را به کار گیرند. استفاده از این نوشته برای رسیدن به شغلی که مناسب شما نیست، بی‌معنی است. زیرا در بلندمدت موجب نارضایتی ما و کارفرما می‌شود. پس اگر نمی‌دانید چه شغلی برای شما مناسب است، می‌توانید راهنمای جامع انتخاب شغل را بخوانید.

کار پیدا کردن، کار راحتی نیست. به خصوص اگر برای اولین بار به دنبال کار باشید. ممکن است این تجربه را تا به حال داشته باشید که رزومه‌تان را برای شرکت‌های بسیاری فرستاده باشید و از هیچ کدامشان خبری نشده باشد. بعد از آن هم امید و اعتماد به نفستان کم می‌شود. اما خبر خوب این است که این فرآیند ناخوشایند می‌تواند کم‌تر ناخوشایند باشد. موضوع این است که کار پیدا کردن تنها به میزان دانش و مهارت‌های تخصصی ما بستگی ندارد. بلکه به «مهارت کار پیدا کردن» ما نیز بستگی دارد. یعنی کار پیدا کردن هم خودش یک مهارت است. برای رسیدن به یک شغل، ما هم به مهارت و دانش آ« شغل نیاز داریم و هم به «مهارت‌های کار پیدا کردن». این راهنما، «مهارت کار پیدا کردن»؛ یعنی هر آنچه که برای کار پیدا کردن باید بدانید و انجام دهید را به طور کامل آموزش می‌دهد.

چند نکته در مورد پیدا کردن کار

قبل ار هر چیز باید دید واقعی‌تری نسبت به کار پیدا کردن داشته باشید. زیرا در غیر این صورت انتظارهای غیرواقعی شما را خیلی زود در این فرآیند خسته می‌کند. پس هنگامی که به دنبال کار می‌گردید این نکات را در ذهن داشته باشید:

• فرآیند استخدام در سازمان‌ها الزاما عادلانه یا منصفانه نیست و انتظار نداشته باشید که باشد.
• پیدا کردن شغل، خودش یک شغل تمام وقت است! یعنی نیازمند صرف وقت، انرژی و تمرکز بسیار است.
• پیدا کردن شغل ممکن است ماه‌ها طول بکشد و مسیری خسته و ناامید کننده باشد.
• پیدا کردن کار با سابقه کم معمولا سخت‌تر است. زیرا با بیشتر شدن سابقه کاری و گسترش شبکه‌ی آشنایان شما، پیدا کردن شغل راحت‌تر می‌شود چون به جای آنکه ما به سمت فرصت‌های شغلی برویم، فرصت‌های شغلی به سمت شما خواهند آمد.
• پذیرفته نشدن برای یک موقعیت شغلی، الزاما به معنای کمبود توانایی‌ها یا مهارت‌های شما نیست و همیشه معیار خوبی برای ارزیابی خودتان نیست. معیارهای بسیاری وجود دارد که ممکن است دلیل رد شدن شما باشد. پس به خاطر رد شدن‌های فراوان، خود را شماتت نکنید.
• با وجود اینکه فرآیند پیدا کردن شغل‌های مختلف تقریبا یک شکل هستند ولی روش پیدا کردن یک شغل، گاهی اوقات به نوع شغل نیز هم وابسته است. در این نوشته تا حدودی به به برخی از این وابستگی‌ها برای برخی شغل‌های خاص اشاره می‌کنیم.

پیدا کردن کار مانند فرآیند فروش است

کار پیدا کردن، مثل فروختن است؛ شما برای پیدا کردن کار مناسب باید بتوانید فرصت‌ها (فرصت‌های شغلی) را ببینید، خریدار (کارفرما) را متقاعد کنید و یک فرصت شغلی را به یک پیشنهاد شغلی تبدیل کنیم و سپس برای آنچه در ازا این معامله می‌گیرید (حقوق، پاداش، مزایا و سایر شرایط کاری)، مذاکره کنید.

در فرآیند فروش (مدل قیف فروش^[۱])، شما باید فرصت‌های زیادی را پیدا کنید، چون تنها بخشی از آنها را می‌توانید تبدیل کنید و تنها با بخشی از آن‌ها می‌توانید وارد مذاکره شوید. در ادامه هر گام را به طور کامل توضیح می‌دهیم.

۱. پیدا کردن فرصت‌ها

هر چیزی که به بتواند به یک شغل تبدیل شود، یک فرصت شغلی است. مانند یک موقعیت شغلی در یک وب‌سایت کاریابی، صحبت با یک دوست که می‌تواند شما را به چند کارفرما معرفی کند یا انجام دادن یک پروژه موقتی که ممکن است به یک کار تمام‌وقت تبدیل شود.

برای رسیدن به یک شغل، شما به تعداد بالایی فرصت نیاز دارد، به ویژه اگر سابقه نسبتا کمی دارید یا می‌خواهید در حوزه‌ی کاری جدیدی وارد شوید که در آن سابقه کمی دارید. رسیدن به اولین شغل ماه‌ها زمان می‌برد و ممکن است بارها و بارها رد قبل از ریدن به اولین شغل رد شوید. اما به جز بالا بردن تعداد فرصت‌ها، اقدام‌های مهم‌تر دیگری هست که می‌توانند شانس شما برای رسیدن به شغل را بالا ببرد. در ادامه توضیح می‌دهیم که چگونه می‌توانیم شانس خود را افزایش دهید.

 

همه‌ی فرصت‌های شغلی، آگهی نمی‌شوند

شاید اولین اقدامی که برای پیدا کردن کار به ذهنمان برسد فرستادن رزومه در سایت‌های کاریابی باشد. اما احتمال پیدا کردن شغل تنها با فرستادن رزومه بسیار کم (حدود یک در هزار) است. پس از ایجاد هر آگهی شغلی، انبوهی از رزومه‌ها به سمت آن سرازیر می‌شود. از طرفی استخدام نیرو از طریق رزومه آخرین اولویت مسئولین استخدام و منابع انسانی است. آنها ترجیح می‌دهند؛

• ابتدا از بین کسانی استخدام کنند که از قبل می‌شناسند
• در درجه بعدی از بین کسانی که به آنها معرفی (Recommendation) شده‌اند
• و اگر از راه‌های قبل نتیجه نگرفتند، از بین رزومه‌‌‌های افرادی که تا به حال آنها را ندیده‌اند، کسی را انتخاب کنند.

دلیل اینکه کارفرماها ترجیح می‌دهند از بین افرادی که توسط یک واسط به آنها معرفی شده‌اند انتخاب کنند تا از بین رزومه‌ها این است که:

1. فرد معرفی کننده معمولا هم کارفرما و هم کارجو را می‌شناسد و سعی می‌کند افرادی را معرفی کند که تطابق بیشتری با کارفرما و شغل مورد نظر داشته باشند.
2. فرد معرفی برای حفظ اعتبار خود پیش کارفرما، می‌کوشد بهترین افرادی که می‌شناسد معرفی کند. اگر فرد معرفی شده خوب یا بد باشد می‌تواند اعتبار معرفی کننده را بیشتر یا کمتر کند.

از سویی، افراد توانمند معمولا پیشنهادهای شغلی زیادی دارند و هیچ‌وقت در وب‌سایت‌های کاریابی رزومه نمی‌فرستند. مسئولان استخدام می‌دانند که رزومه چنین افرادی را نمی‌توانند در وب‌سایت‌های کاریابی بیابند اما ممکن است از طریق معرفی دیگران آنها را پیدا کنند. برای همین بسیاری از موقعیت‌های شغلی (حدود ۵۰ درصد) که پر می‌‌‎شوند، هیچ‌وقت آگهی نمی‌شوند. همین طور هزاران رزومه‌ای که روی سایت‌های کاریابی هستند، توسط کارفرماها چک نمی‌شوند.

در واقعیت اکثر کارجویان دقیقا برعکس میل کارفرماها عمل می‌کنند. یعنی از روش‌هایی (مانند فرستادن رزومه) به دنبال کار می‌گردند که کارفرماها کمتر ترجیح می‌دهند از این طریق استخدام کنند.

خلاف جریان بروید

برای اینکه شانس خودمان را بالابرید، بر خلاف همه، فرستادن رزومه به سایت‌ها کاریابی باید آخرین اقدام ما باشد و به جای آن اقدام‌های زیر را انجام دهیم:

به عنوان کارآموز یا دستیار کار کنید

همانطور که گفتیم کارفرماها در درجه اول دوست دارند از افرادی را که از قبل و از نزدیک می‌شناسند استخدام کنند. تنها راهی که باعث می‌شود یک کارفرما شناخت نزدیکی از شما به دست آورد این است که یک مدت به عنوان کارآموز یا دستیار برای او کار کنید. کارآموزی یا دستیاری روش بسیار خوبی است که بتوانید خودتان را به کارفرما ثابت کنید و اعتماد او را جلب کنید. همچنین اگر سابقه کاری کمی دارید و داشتن سابقه کاری جز شرایط پیدا کردن شغل است، از این طریق می‌توانید برای خود سابقه کاری بسازید. مزیت دیگر کارآموزی و دستیاری این است که احتمال دریافت یک پیشنهاد شغلی در آنها بسیار بالا است.

جالب است بدانید که این روش قدیمی‌ترین روش استخدام است، یعنی همان روش «اوستا، شاگردی» که از قدیم ایام در ایران و سراسر دنیا وجود داشته است. متأسفانه فرهنگ کارآموز شدن در بین افراد تحصیل کرده کمرنگ شده است. درباره کارآموزی و دستاری، روش‌های پیدا کردن آن و نکاتی که باید رعایت کرد به صورت اختصاصی مقاله خواهیم نوشت.

کارآموزی و دستیاری بیشتری برای افراد کم‌سابقه یا افرادی که حوزه‌ی کاری خود را تغییر می‌دهند مناسب است. اگر بخواهید بدون گذراندن دوره کارآموزی به یک شغل دست پیدا کنید، روش زیر و اقدام‌های آن برای شما مناسب‌تر است.

کاری کنید بقیه شما را توصیه کنند

ترجیح دیگر کارفرمایان این است که یک واسط که می‌شناسند کسی را به آنها معرفی کند. شما می‌توانید اقداماتی را انجام دهید که شانستان برای معرفی شدن بالا برود. در روش قبلی احتمال رسیدن به پیشنهاد شغلی بیشتر است اما این روش راحت‌تر است و الزامی ندارد که شما حتما یک مدت به کارآموزی یا دستیاری بپردازید. برای اینکه شانس خودتان را برای معرفی شدن توسط واسط‌ها بالا ببرید می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید.

1. پروفایل لینکدین خود را بروز و حرفه‌ای کنید. البته نه به این خاطر که از طریق لینکدین پیشنهاد شغلی یا مصاحبه شغلی دریافت کنید. چون احتمال دریافت پیشنهاد شغلی و مصاحبه شغلی بالا نیست و نمی‌توان روی آن احتمال حساب باز کرد. بلکه به این دلیل که افرادی که به آنها مراجعه می‌کنید پروفایل لینکدین شما را بررسی خواهند کرد. در ویرایش صفحه لینکدین حتما به مسئولیت‌ها و نتایج عملکرد خود اشاره کنید. سعی کنید بر دستآوردهای مهم خود تمرکز کنید. تأثیرگذاری یک دستآورد بزرگ بیشتر از سه دستآورد ضعیف است. درباره موقعیت شغلی قبلی خود توضیح دهید. همچنین لینکدین می‌تواند کمک کند افراد کارفرمایی که خودتان یا دوستانتان می‌شناسید را پیدا کنید. مثلا می‌توانید افرادی که در یک شرکت کار کرده‌اند یا افرادی که با کارمندان این سازمان در ارتباطند را بیابید. این قابلیت در مراحل بعدی به کارتان می‌آید.
2. اسم خودتان را به فارسی و انگلیسی در گوگل جستجو کنید. اگر در نتایج، چیزهایی است که متعلق به شماست و ممکن است تأثیر منفی داشته باشد، آن را پاک کنید. همچنین افراد ممکن است شبکه‌های اجتماعی شما را بررسی کنند. اگر پروفایل‌های شما برای همگان باز است، محتوای داخل آن را بررسی کنید یا به صورت موقت آن را خصوصی کنید. جبهه‌گیری‌های سیایسی یا محتواهای در مورد مواد مخدر و نوشیدنی‌های غیرمجاز از جمله نمونه‌هایی است که باعث می‌شود تأثیر منفی در ذهنیت کارفرما داشته باشد. البته اگر بخواهید در یک مجموعه سیاسی یا شرکت تولید کننده مواد مخدر استخدام شوید، این موضوع ممکن است فرق کند ولی در بقیه موارد، این تأثیر منفی منجر به رد شدن کارجویان می‌شود. مسئولین استخدام تمام تلاش خود را می‌کنند مراقب فرهنگ سازمانی شرکتشان باشند و از استخدام افرادی که برای فرهنگ سازمانی یک ریسک به حساب می‌آیند اجتناب می‌کنند.
3. اگر فردی را می‌شناسید که در زمینه کاری مورد نظرتان استخدام می‌کند، از او بخواهید فرصت‌های شغلی موجود را به شما معرفی کند. ممکن است در آن زمان موقعیت شغلی خالی‌ای نباشد، اما کارفرماها برخی اوقات برای افراد خود یک موقعیت شغلی جدید ایجاد می‌کنند.
4. اگر کارفایی سراغ دارید ولی کمتر با او آشنا هستید، ابتدا از او موقعیت‌های شغلی موجود را نخواهید. چون حتی در صورت وجود موقعیت شغلی، او شما را به محل فرستادن رزومه هدایت می‌کند و مکالمه شما تمام می‌شود. به جای آن، ابتدا درباره کار کردن در زمینه‌های شغلی مورد نظر شما بپرسید. مثلا بپرسید به چه مهارت‌های تخصصی و عمومی نیاز دارید. اگر مکالمه‌تان خوب پیش رفت، از او بخواهید اگر موقعیت شغلی مرتبطی سراغ دارد به شما معرفی کند.
5. از قبل یک جمله مشخص برای توصیف شغلی مورد نظرتان آماده کنید. این جمله نباید کلی باشد. هر چه مشخص‌تر باشد نتایج بهتری می‌دهد. مثلا جمله‌های «یک شغل چالش‌برانگیز در محیطی پویا»، «شغلی که با توانایی‌های من متناسب باشد» یا «یک شغل در حوزه IT» جمله‌های کلی و نامشخص هستند و باید واضح شوند. یک نمونه خوب «یک موقعیت شغلی بازاریابی در سطح کارشناسی در یک استارت‌آپ تازه تأسیس» است. سعی نکنید برای اینکه توصیفتان موقعیت‌های شغلی بیشتری را شامل شود، یک جمله کلی بسازید. زیرا بر خلاف چیزی که ممکن است فکر کنید، مشخص بودن این جمله باعث می‌شود افراد ایده‌‌‎های بیشتری در ذهنشان بیاید و پس سعی کنید توصیفتان از شغل مورد نظرتان مشخص باشد تا کلی.
6. اگر کسی را نمی‌شناسید که شما را استخدام کند، از دوستانتان که کسانی را سراغ دارند بخواهید شما را معرفی کنند. این کار خودش یک «معرفی» است. حتی اگر کارفرما را خودتان می‌شناسید اما دوستی دارید خیلی به او آشناتر و نزدیک‌تر است، بهتر است از دوستتان بخواهید شما را معرفی کند تا اینکه خودتان مستقیم با کارفرما صحبت کنید. یکی از بهترین کسانی که می‌‌‎تواند شما را توصیه کند کارفرمای قبلی شماست که از عملکرد شما راضی بوده‌اند. شاید دوستانتان راحت نباشند شما را توصیه کنند. از آنها بخواهید فقط کارفرماهایی که می‌شناسند را به شما معرفی کنند.
7. اگر دوستانتان هم نتوانند شما را معرفی کنند یعنی شبکه شما در زمینه‌ کاری مورد نظرتان هنوز ضعیف است و باید آن را بزرگ کنید که البته به زمان زیادی نیاز دارد. در این صورت پیشنهاد می‌کنیم گزینه کارآموزی و دستیاری را دوباره بررسی کنید. همچنین از آخرین اقدام، یعنی فرستادن رزومه در سایت‌های کاریابی غافل نشوید.

۲. تبدیل فرصت شغلی به پیشنهاد شغلی

پس از اینکه یک فرصت شغلی پیدا کردید، باید کارفرما را متقاعد کنید که شما فرد مناسبی برای استخدام هستید. در فرآیند فروش، این مرحله، مرحله تبدیل (Conversion) نام دارد که در مراحل کار پیدا کردن هم‌ارز متقاعد کردن است. یادتان باشد هیچ وقت همه‌ی فرصت‌ها به نتیجه یا به موفقیت تبدیل نمی‌شود. برای همین در مرحله‌ی قبل تلاش بر این بود تا جای ممکن فرصت‌های بیشتری را پیدا کنیم. البته اول به سراغ فرصت‌های با احتمال بیشتر رفتیم و بعد فرصت‌های با احتمال کمتر مثل فرستادن رزومه در سایت‌های کاریابی. حالا چگونه باید این فرصت‌ها را به نتیجه به تبدیل کنیم و دیگران را متقاعد کنیم که ما فرد مناسبی برای استخدام هستیم؟

فروشنده‌ها معمولا برای موفقیت در این مرحله، خودشان را جای مشتری می‌گذارند و سعی می‌کنند نیازهای مشتری را درک کنند. شما نیز باید از دیدگاه مشتری خود یعنی کارفرما نگاه کنید تا نیازهای آنها را پیدا کنید. کارفرماها معمولا ویژگی‌های مختلفی را در کارجو بررسی می‌کنند تا مطمئن شوند از نظر فرهنگی و اجتماعی به سازمان می خورد، باعث ایجاد مشکلات جدید در سازمانش نمی‌شود و مهم‌تر از همه، توانایی انجام آن شغل را دارد یا خیر. بنابراین اگر نشان دهید که می‌توانید مسائلی که کارفرما با آن روبرو است را برطرف نمایید، قسمت بزرگی از متقاعدسازی را انجام داده‌اید. البته با توجه به شرایط و نوع کارفرما، روش متقاعدسازی متفاوت است. در ادامه روش‌های پیشنهادی متقاعدسازی در شرایط مختلف را توضیح داده‌ایم.

اگر فرآیند استخدام انعطاف‌ناپذیر است

فرآیند استخدام در سازمان‌های بزرگ گاهی استاندارد شده و انعطاف‌ناپذیر است. در این موقعیت باید ببیند و فرآیند شامل چه ارزیابی‌هایی است و دقیقا همان را تمرین کنید. اگر کسی را می‌شناسید که به تازگی این فرآیند را طی کرده، از او درباره‌ی فرآیند بپرسید و در صورت امکان برای مراحل مهم تمرین کنید و آماده باشید. این فرآیندها معمولا در سازمان‌های دولتی بزرگ یا سازمان‌های نظامی دیده می‌شود.

البته بیشتر کارفرماها فرآیند استخدام انعطاف‌پذیر دارند. زیرا اکثراً، شرکت‌های کوچکتری هستند و فرآیند استخدام توسط یک فرد انجام می‌شود و شامل یک مصاحبه حضوری است. پس معمولا دست شما بازتر است. در چنین مواردی شما باید نشان بدهید که می‌توانید مسائلی را که کارفرما با آن روبرو است و به خاطر آنها به دنبال نیروی جدید است، می‌توانید حل کنید.

اگر سابقه مرتبط کافی ندارید

اگر سابقه‌ی مرتبط کمی دارید، احتمالا رزومه شما به تنهایی نمی‌تواند کارفرما را متقاعد کند و به احتمال بسیار بالا رد خواهد شد. پس فرستادن رزومه و منتظر شدن برای مصاحبه حضوری راهکار مناسبی نیست. اما از راه‌های زیر، می‌توانید کارفرما را متقاعد کنید که شما توانایی انجام شغل را دارید یا می‌توانید مهارت‌های لازم را یاد بگیرید.

تعریف و انجام یک پروژه فرضی و ارائه نتایج آن

قدرتمندترین روش برای اثبات اینکه می‌توانید از پس کار برآیید، انجام دادن همان کار است، به ویژه وقتی که ابتدای مسیر شغلی خود هستید، یا می‌خواهید وارد زمینه‌ی کاری دیگری بشوید که در آن سابقه‌ای ندارید. این روش می‌تواند به شما کمک کند دیگران را متقاعد کنید.

در ضمن همانطور که در راهنمای جامع انتخاب شغل توضیح داده‌ایم، تجربه کردن یک شغل، بهترین راه برای این است که بفهمید یک شغل را دوست دارید یا خیر. بنابراین این روش شما را از وارد شدن به شغلی که دوست ندارید باز می‌دارد.

برای تعریف و انجام یک پروژه فرضی می‌توانید طبق این مراحل اقدام کنید:

• تشخیص دهید که در آن شغل چه کارهایی را قرار است انجام دهید
• تشخیص دهید که چه مسائلی را برای آن سازمان خاص قرار است حل کنید
• یک آخر هفته را روی یکی از مسائل وقت بگذارید و نتیجه را برای فردی در آن سازمان بفرستید و از او درخواست زمانی برای دیدار حضوری بکنید.
• اگر بعد از یک هفته خبری نشد، حداقل یک بار پیگیری کنید.
• همچنین در صورتی که از قبل وقت مصاحبه حضوری دارید، می‌توانید نتایج و پیشنهادات خود را همراه داشته باشید و آنها را در جلسه مصاحبه ارائه کنید.

انجام کارهای فوق، شما را از بسیاری از کارجویان دیگر جلو می‌اندازد، حتی اگر نتیجه کار خیلی خوب نباشد. زیرا اشتیاق شما برای این شغل و شناخت شما از کار و سازمان را نشان می‌دهد. همیشه کارجویان زیادی هستند که اطلاعی راجع به وظایف یک شغل یا سازمانی که برای آن اقدام می‌کنند ندارند.

همچنین دو روش دیگر هم برای متقاعد کردن کارفرما هنگامی که سابقه کاری مرتبط کافی ندارید، کارآموزی و استخدام در یک شغل نزدیک است.

کارآموزی

کارآموزی یک روش بسیار رایج برای شروع به کار در زمینه‌ای که در آن سابقه نداریم است. در واقع کارآموزی همان شیوه اوستاشاگردی زمان قدیم است. در گذشته که افراد برای اینکه یک مهارت را یاد بگیرند، مدت زیادی کنار یک استادکار ماهر شاگردی می‌کردند. جالب است که شاگردها در ازا یادگیری، مسئول انجام کارهای روزمره دکان مثل جارو زدن، خریدها و … بودند. در واقع این یک همکاری برد برد بین شاگرد و استادکار بود.

امروزه هم یک کارآموز در ازای کار رایگان یا دستمزد کمتر، فرصت یادگیری بدست می‌آورد. البته همیشه در عمل این اتفاق نمی‌افتد. در واقع میزان یادگیری کارآموز بسیار بستگی به این دارد که چقدر بتواند از نزدیک با یک فرد با تجربه در تعامل باشد و با او کار کند. پس در انتخاب کارآموزی دقت کنید که شما قرار است با چه فردی کار کنید. فردی که با آن کار می‌کنید، عامل بسیار مهم‌تری در یادگیری شما است تا اندازه یا اعتبار نام و برند یک سازمان است.

البته ممکن است در شرایط خاصی، یک فرد برای اینکه نام یک سازمان در رزومه‌اش باشد (تا بتواند در مسیر شغلی‌اش موقعیت‌ بهتری بدست آورد) در آن سازمان کارآموز شود. در این حالت دیگر موضوع یادگیری در اولویت نیست.

با اینکه کارآموزی هزینه مالی برای شرکت‌ها ندارد ولی پیدا کردن فرصت کارآموزی خیلی هم آسان نیست. چون کارآموزها برای سازمان‌ها دست‌وپاگیر هستند. یعنی برای هر نفر کارآموز باید یک نفر مشخص شود که بتواند او را با شرکت آشنا کند، کار را به او بیاموزد و سؤال‌های کارآموز را جواب دهد. این یعنی گرفتن کارآموز زمان کارمندان فعلی سازمان را می‌گیرد. از سویی خیلی از کارآموزان بعد از پایان دوره‌ی کارآموزی در سازمان نمی‌مانند. برای همین برخی سازمان‌ها نسبت گرفتن کارآموز مقاومت دارند.

برای پیدا کردن فرصت‌های کارآموزی می‌توانید سایت‌های کاریابی را جست‌وجو کنید اما به غیر از این می‌توانید به کسانی که دوست دارید در کنار آنها کارآموزی کنید مستقیما پیام دهید. زیرا معمولا افراد در شرکت‌ها درگیر حجم کاری بیش از حد هستند و از اضافه شدن نیروی کمک خوشحال می‌شوند اما همیشه امکان استخدام یک فرد جدید را ندارند. برای پیدا کردن افراد با تجربه در زمینه شما، می‌توانید از شبکه لینکدین (Linkedin) کمک بگیرید. توجه کنید که اقدام کردن برای فرصت کارآموزی به این معنی نیست که شما نیاز به رزومه ندارید. رزومه شما کمک می‌کند کارفرما شناخت بهتری از شما پیدا کند و بفهمد تا چه حد در زمینه‌های شغلی یا تحصیلی قبلی خود جدی و موفق بوده‌اید.

کار داوطلبانه

کار داوطلبانه هم مانند کارآموزی یک نوع رایگان کار کردن است اما با این تفاوت که در کار داوطلبانه یک فرد با تجربه در کنار شما نخواهد بود. با وجود این کار داوطلبانه، می‌تواند به عنوان یک تجربه حرفه‌ای در سوابق شما جای گیرد. زیرا دقیقا مانند یک شغل، باید بتوانید مسائل کارفرمایی که برای او داوطلبانه کار می‌کنید را حل کنید. از طرفی، وجود سابقه کار داوطلبانه در رزومه شما یک مورد بسیار مثبت است. زیرا دو نکته را درباره شما نشان می‌دهد؛ یک اینکه شما فردی علاقه‌مند به کارتان هستید و حاضر بودید بدون دریافت دستمزد، کار کنید و دو اینکه در شما روحیه داوطلب بودن وجود دارد و گاهی وقت‌ها فراتر از وظایف و مسئولیت‌های خود، کارهایی را انجام می‌دهید. فرصت‌های کار داوطلبانه بیشتر در مؤسسه‌های خیریه و غیرانتفاعی پیدا می‌شود که توان مالی برای استخدام را ندارند. معمولا این مؤسسات فرصت‌های کار داوطلبانه را روی وبسایت‌های خود قرار می‌دهند.

استخدام در یک موقعیت شغلی نزدیک

وقتی در حال حاضر نمی‌توانید در سازمان مورد نظرتان به یک شغل دست یابید، وجود موقعیت‌های شغلی نزدیک به آن را بررسی کنید. مانند شغل یک رده پایین‌تر یا انجام کار پروژه‌ای برای آن شرکت. این روش گاهی در تغییر حوزه کاری نیز بدرد می‌خورد.

مثلا فرض کنید شما در یک شرکت نرم‌افزاری در واحد بازاریابی و فروش کار می‌کنید و قصد دارید در آینده در زمینه مشاوره مدیریت منابع انسانی فعالیت کنید. در این صورت می‌توانید به جای آن که مستقیما برای شغل مشاور منابع انسانی اقدام کنید (که احتمال موفقیت پایینی دارد)، به عنوان بازاریاب یا مسئول فروش در یک گروه مشاوره مدیریت منابع انسانی استخدام شوید و کم کم دانش خود را برای فعالیت به عنوان یک مشاور منابع انسانی تقویت کنید.

کار کردن در یک موقعیت شغلی نزدیک به شما این فرصت را می‌دهد که انگیزه و تناسب خود با سازمان را اثبات کنید و احتمال ارتقا به موقعیت شغلی مورد نظر خودتان را داشته باشید. یادتان باشد برای یک کارفرما ارتقا یک نیرو که با او همکاری کرده است بسیار راحت‌تر از استخدام یک نیروی جدید است. درواقع همانطور که در بخش فرصت‌ها گفتیم، ارتقای یکی از نیروهای کنونی، اولین ترجیح کارفرماها در استخدام‌ها است.

اگر سابقه کاری مرتبط دارید

در صورتی که سابقه کاری مرتبط دارید، رزومه شما نقش مهمی در متقاعد کردن کارفرما بازی می‌کند. اگرچه در حالت‌های قبلی هم فرستادن رزومه برای کارفرما لازم بود، اما در این حالت رزومه شما (به طور ویژه بخش سوابق کاری شما) به کارفرما نشان می‌دهد که شما از پس آن شغل بر می‌آیید، حداقل در بررسی اولیه. پس باید سعی کنید سوابقتان را به خوبی در رزومه توضیح دهید. از این رو نکات زیر را درباره نگارش سوابق شغلی خود در نظر بگیرید:

• سوابق کاری خود را پس از اطلاعات معرفی خود، قبل از تحصیلات بیاورید. (تنها در حالتی که یک رزومه آکادمیک می‌نویسید، سوابق کاری شما بعد از تحصیلات می‌آید.)
• نام سازمان، سمت و تاریخ شروع و پایان همکاری خود را به ترتیب از آخرین سازمان به اولین بنویسید.
• در هر شغلی که داشته‌اید حتما توضیح دهید که شما چه مسئولیت و وظایفی داشتید و در طی زمان حضور شما در آن شغل، به چه نتایج و دستاوردهایی رسیدید. در واقع این توضیح است که کارفرمای بعدی را متقاعد خواهد کرد.
• بر نکات چشمگیر سابقه خود تمرکز کنید و مواردی که کمی نمی‌کنند را حذف کنید. افراد معمولا سعی می‌کنند تمام سوابق کاری ریز و درشتی که داشتند را در رزومه‌ی خود وارد کنند تا رزومه‌ی پربارتری داشته باشند. اما خیلی اوقات این موضوع نتیجه عکس دارد. مثلا در صورتی که برای یک موقعیت شغلی برنامه‌نویسی اقدام کرده‌اید و قبلا ۲ سال به عنوان برنامه‌نویس و ۶ ماه به عنوان پیک موتوری کار کرده‌اید، مورد دوم کمکی به رزومه شما نمی‌کند. حتی مورد اول به تنهایی تأثیر بهتری بر کارفرما می‌گذارد تا هر دو سابقه در کنار هم. موارد کمتر جذاب گاهی باعث می‌شوند موارد جذاب به خوبی دیده نشوند
• در صورتی که سازمانی در ان که کار می‌کردید برای همگان شناخته نیست به خیلی خلاصه آن سازمان را معرفی کنید.

متقاعدسازی در مصاحبه‌ی شغلی

شاید بتوان گفت هیچ استخدام یا شروع همکاری‌ای بدون مصاحبه انجام نمی‌شود. وقتی شما به یک مصاحبه شغلی دعوت می‌شوید به این معنی است که کارفرما احتمال داده است شما می‌توانید فرد مناسبی باشید و در مصاحبه می‌خواهد این موضوع را بررسی کند. در جلسه مصاحبه شما این فرصت را دارید که حدس کارفرما را به یقین تبدیل نمایید و یک پیشنهاد شغلی دریافت کنید. توصیه‌های زیر به شما کمک می‌کند برای مصاحبه آماده شوید. البته این توصیه‌ها برای پیدا کردن فرصت‌ها هنگام شبکه‌سازی هم کاربرد دارند.

بر نکات چشمگیر و تأثیرگذار تمرکز کنید

همانطور که در بالاتر هم گفتیم موارد کمتر جذاب گاهی باعث می‌شوند موارد جذاب به خوبی دیده نشوند. به همین خاطر در رزومه، پروفایل لینکدین (Linkedin) و در جلسه مصاحبه شغلی بر روی موارد مهم تمرکز کنید و موارد کمتر جذاب یا نامرتبط که کمکی نمی‌کنند را کنار بگذارید.

نکته‌های مهم درباره خودتان یا سابقه‌تان را رو کاغذ بنویسید. این کار باعث می‌شود این نکته‌ها بهتر یادتان بمانید و احتمال اینکه در جلسه مصاحبه (که معمولا با استرس همراه است) یادتان بمانند به به آنها اشاره کنید بالا برود. از سویی، معمولا بیشتر از سه نکته در حافظه کسی نمی‌ماند. پس، سعی کنید مهم‌ترین ویژگی‌ها یا نقاط قوت خود را در سه نکته خلاصه کنید. برای مثلا سه نکته شما می‌تواند به صورت زیر باشد:

• من قبلا در همین شغل کار کرده‌ام و نتایج خوبی داشته‌ام
• من خیلی دوست دارم که در سازمان شما کار کنم
• من پیشنهادهایی برای بهبود مسائلی که دارید دارم

با تمرکز بر روی نکات مهم، شما بهتر دیده خواهید شد و دیگران راحت‌تر شما را به یاد می‌آورند.

اطلاعات و داستان‌های از رخدادهای گذشته برای پشتیبانی از ۳ نکته‌ی خود آماده کنید

هر کسی می‌تواند بگوید که من آدم سخت‌کوشی هستم. اما برای اینکه اثبات کنید آدم سخت‌کوشی هستید باید بتوانید نمونه‌هایی از این ویژگی خود در گذشته را تعریف کنید. دو نمونه زیر را مقایسه کنید؛

۱. «من آدم سخت‌کوشی هستم و کارها را قبل از موعد، تمام می‌کنم.»

۲. «من دوستی داشتم که در سازمانی کار می‌کرد و در حال آماده شدن برای یک رویداد خبری بودند. او مجبور بود یک وب‌سایت را در ۲۴ ساعت راه‌اندازی کند. ما با هم از صبح تا شب و از شب تا صبح کار کردیم تا وب‌سایت را بسازیم. روز بعد بیشتر از ۱۰۰۰ نفر در وب‌سایت ما ثبت‌نام کردند که خارق‌العاده بود.»

قطعا مورد ۲ بهتر در ذهن می‌ماند و لمس‌پذیرتر از صفت‌های کلی است. داستان‌ها مورد ۲ به مخاطب شما می‌گوید که وقتی من از سخت‌کوشی حرف می‌زنم، دقیقا از چه چیزی حرف می‌زنم. همچنین این داستان‌ها کمک می‌کند کارفرما شما را (از روی داستان شما) بهتر به یاد آورد. زیرا داستان‌ها خیلی بیادماندنی‌تر از اطلاعات افراد هستند.

برای سؤال‌های رایج در مصاحبه‌ها آماده باشید

برخی پرسش‌ها در بسیاری از مصاحبه‌های شغلی تکرار می‌شود. اینگونه سؤالات را پیدا کنید و پاسخی برای آن‌ها داشته باشید. سعی کنید پاسخ خود را بلند بگویید. پرسش‌های زیر معمولا در مصاحبه‌ها پرسیده می‌شوند:

• لطفا کمی درباره‌ی خودتان بگویید. (این پرسش فرصتی است که داستان‌هایی که آماده کردید را بگویید و به دستآوردهایی که داشتید اشاره کنید.)
• چرا می‌خواهید در این موقعیت شغلی کار کنید؟
• چه سؤالی از ما دارید؟
• نقطه ضعف شما چیست؟
• همچنین معمولا مصاحبه کنندگان برای سنجیدن ویژگی‌های رفتاری مهم از پرسش‌هایی که با «لطفا درباره یک روز/زمان/رخداد بگویید که …» شروع می‌شود و با جمله‌های مانند نمونه‌های زیر پایان می‌یابد.
  • توانستید یک تیم را رهبری کنید
  • به عنوان عضوی از یک تیم کار کردید
  • مجبور بودید با یک موقعیت یا فرد چالش‌برانگیز روبرو شوید
  • در کاری شکست خوردید

با دوستتان یا تنهایی مصاحبه را تمرین کنید

از دوست‌هایتان کمک بگیرید و از آن‌ها بخواهید سؤال‌های مصاحبه را از شما بپرسند. اگر کسی نیست که کمکتان کند، پاسخ‌هایتان را بلند بلند تکرار کنید. از خودتان بپرسید چه اشتباه‌هایی را بیشتر احتمال دارد انجام دهید و در این صورت چه خواهید کرد. همچنین بعد از شرکت در هر مصاحبه، برای خودتان یادداشت کنید که چه چیزهایی خوب پیش رفت، چه چیزهایی می‌توانست بهتر شود و چه چیزهایی را در آینده متفاوت انجام خواهید داد.

۳. مذاکره کردن

وقتی که شما یک پیشنهاد شغلی دارید، زمان مذاکره شروع می‌شود. در این موقعیت شما بدون مذاکره هم می‌توانید به شغل دست یابید. یا ممکن است از پیشنهاد آنقدر هیجان زده باشید که مذاکره کردن را فراموش کنید. اما مزیت‌های بسیاری در مذاکره کردن وجود دارد. شاید ده دقیقه مذاکره کردن باعث بدست آوردن مزایایی برای چند سال آینده شما بشود. به همین دلیل توصیه می‌کنیم به سادگی از کنار مذاکره کردن نگذرید.

یادتان باشد فرآیند استخدام برای کارفرما ممکن است حتی چند ماه زمان ببرد و هزینه و انرژی زیادی از شرکت‌های می‌گیرد. معمولا کاندید برتر فاصله‌ی زیادی با بقیه کاندیدها دارد. از این رو، احتمال اینکه به خاطر کمی افزایش حقوق یا تغییر شرایط، کاندید برتر را رد کنند بسیار کم است. پس از مذاکره کردن بیم نداشته باشید. بدترین حالت ممکن این است که پیشنهادات شما را نپذیرند و روی پیشنهاد خودشان بمانند. اگر در یک زمان چندین پیشنهاد شغلی دارید، مذاکره را جدی‌تر بگیرید، چون قدرت چانه‌زنی بیشتری دارید.

مذاکره فقط برای دستمزد بیشتر نیست

شما می‌توانید بر روی موضوعات مختلفی با کارفرمای خود مذاکره کنید. ممکن است برآورده کردن برخی از آنها برای یک کارفرما سخت یا غیرممکن باشد اما ارائه برخی دیگر راحت باشد. بنابراین در صورت پذیرفته نشدن یکی از آنها می‌توانید موضوعات دیگری را جایگزین آن کنید. پیش از مذاکره تحقیق کنید که کارفرما کدام موارد را به همه کارکنان ارائه می‌دهد و تنها مواردی که به طور همگانی ارائه نمی‌شود را برای مذاکره انتخاب کنید. مراقب باشید درخواست‌های شما زیاد نشوند یا جلسه مذاکره به جلسه چانه‌زنی تبدیل نشود. برخی از موضوعات مورد مذاکره رایج عبارتند از:

• افزایش دستمزد
• بیمه تأمین اجتماعی
• بیمه تکمیل درمانی
• ساعت کاری انعطاف‌پذیر
• امکان کار در خانه
• پرداخت هزینه آموزش یک مهارت جدید

کجاها مذاکره نکنیم؟

• وقتی که فرآیند استخدام بسیاری استاندارد، مکانیزه و انعطاف‌ناپذیر است، مذاکره کردن بی‌معنی است. فرآیند استخدام سازمان‌های دولتی یا سازمان‌های بزرگ یا بین‌المللی اینگونه است. قراردادها در این سازمان‌ها براحتی قابل تغییر نیستند.
• اگر نسبت به کاندید بعدی، فاصله زیادی ندارید ممکن است مذاکره کردن باعث رد شدن شما شود.
• وقتی که پیشنهاد شغلی دیگری نداریم، باید در مذاکره محتاط‌تر باشیم.
• وقتی که هنوز پیشنهادی دریافت نکرده‌اید به هیچ وجه وارد مذاکره نشوید، زیرا وجهه‌ی بسیار بدی خواهد داشت.

چگونه مذاکره کنیم؟

به کارفرمای خود توضیح دهید که چرا منصفانه است مزایایی که می‌خواهید را به شما بدهد. از دیدگاه کارفرما نگاه کنید و سعی کنید. آیا می‌توانید در ازاء مزایای درخواستی، چیزی را که برای کارفرما ارزش دارد بدهید. به طور مثال:

• افراد با سابقه‌ی کاری هم‌اندازه من، معمولا ۲۰ درصد بیشتر از پیشنهاد شما دریافت می‌کنند و ساعت کاری انعطاف‌پذیر دارند. برای من ساعت کاری انعطاف‌پذیر مهم نیست. آیا می‌توانید دستمزد را به سطح سایر شرکت‌ها برسانید؟
• من علاقه‌مندم که ساخت موشن‌گرافیک (Motion Graphic) را یاد بگیرم. اگر در کلاس‌های آن شرکت کنم در شش ماه آینده می‌توانم در کنار کارهای گرافیک، ساخت تیزرهای موشن‌گرافیک را به عهده بگیرم. آیا می‌توانید هزینه آموزش من را پرداخت کنید؟

بعد از شروع کار دوباره مذاکره کنید

وقتی در جایی مشغول به کار شدید، سعی کنید بهترین عملکرد را داشته باشید. سپس بعد از چند مدت دوباره مذاکره کنید. کارفرماها تلاش زیادی برای نگه داشتن نیروی انسانی پرتلاش خود می‌کنند.

جمع‌بندی

پیدا کردن شک شغل شاید فرآیندی خسته کننده باشد و رویکرد کارآمد برای رسیدن به شغلی مناسب در شرایط مختلف متفاوت است. به همین خاطر نمی‌توان توصیه یکسانی به همه داد و به همین دلیل این نوشته در شرایط مختلف راهکارهای متفاوتی را پیشنهاد کرده است. نکات این نوشته به شما کمک می‌کند با توجه به شغل مورد نظرتان در شرایطی که دارید رویکرد کارآمد را انتخاب کنید و احتمال موفقیت خود در رسیدن به آن شغل را بالا ببرید.