بر خلاف تصور عموم مدرسه برای تربیت کودکان زمان مناسبی نیست به این دلیل که بسیاری از رفتارهای تربیتی کودک در سنین پایین و در محیط خانواده شکل می گیرد اما به طور کلی مدرسه آن جایی است که والدین و مدیران آینده در آن جا تربیت می شوند. برخلاف گذشته دیگر مدرسه یک نقش سنتی در انتقال مفاهیم به کودکان ندارد بلکه امروز این نقش بسیار چالش برانگیز تر شده است. باتوجه به تحولات و تغییرات بسیار پرشتاب در جامعه به ویژه در عصر ارتباطات این نیاز احساس می شود که باید در فلسفه وجودی مدرسه یک بازنگری کلی صورت بگیرد.

هدف از نگارش این مقاله روشن نمودن وضعیت کودک در محیط خانه و مدرسه است چه از لحاظ روانی و چه از لحاظ پرورشی و آنچه که دارای اهمیت بیشتری است رابطه اولیا و مربیان است که باید مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرد.

بهداشت روانی کودکان:

منظور از این سر فصل تطابق کودک با محیط اطراف خود است. فرد در صورتی می تواند خود را به راحتی با محیط اطراف وفق دهد و قابلیت های خود را بدون هیچ گونه اختلالات عاطفی و رفتاری بروز دهد که بتواند خود را به راحتی با محیط اطراف تطبیق دهد در این حالت می توان گفت فرد سلامت روانی دارد. استرس یک هیجان ناخوشایندی است که با اصطلاحاتی نظیر نگرانی، دلشوره و ترس بیان می شود. یکی از عواملی که باعث می شود قوه خلاقیت کودک به درستی کار نکند نگرانی است به طوری که کودک نمی تواند در فعالیت های خلاقانه شرکت کند و در همکاری با دیگران دچار مشکل می شود. روان شناسان تربیتی اعتقاد دارند نگرانی و اضطراب در کودکان متاثر از عوامل زیر است:
1. درگیری های والدین ۲. تحت فشار قرار گرفتن برای موفقیت ۳. درگیری خانواده با یک بیماری سخت ۴. داشتن ترس از مرگ یا برای خود یا برای سایر افراد خانواده ۵. زیاد تنها ماندن کودک در خانه ۶. احساس عدم پذیرش توسط دیگران۷. احساس بدبینی ۸. وجود چند نوع انضباط که مغایر با هم است ۹. اجازه ندادن به کودک برای شرکت در بازی و فعالیت های گروهی ۱۰. تهدید کودک ۱۱. عدم احترام به حس مالکیت کودک.

و یا به طور خلاصه تر عدم داشتن سرپناه برای کودک در محیط خانه، تنبیه بدنی شدید، حبس کودک و اذیت و آزار وی، تحقیر و سرزنش کودک، عدم رضایت، احساس عدم امنیت و داشتن مشکلات مالی باعث ایجاد ناهنجاری رفتاری در کودکان می شود به بیان دیگر می توان گفت برخورد نادرست پدر و مادر با کودک در محیط خانه و معلمان در محیط اموزشی یکی از عوامل اصلی ایجاد ناهنجاری در کودکان می شود. برای جلوگیری از ایجاد این گونه مشکلات باید بین خانه، مدرسه و مراکز مشاوره ای هماهنگی های لازم ایجاد شود. یکی از مواردی که باید به آن دقت زیادی کرد تفاوت هایی میان باورها و اعتقادات در محیط خانواده با محیط مدرسه است زیرا این تفاوت ها می تواند باعث ایجاد نگرانی و اضطراب در کودک و در نتیجه آن بسیاری از اختلالات رفتاری در کودک شود.

محیط خانه، جامعه و مدرسه:

اولین قدم برای آماده کردن کودک برای ورود به اجتماع و آشنایی با زندگی اجتماعی و دنیای پر از پیچیدگی بیرون از خانه “مدرسه” است. شخصیت و فکر کودک در محیط خانه شکل می گیرد و در مدرسه تکمیل شده و عمق می گیرد. اساسی و حیاتی ترین نقش را در تربیت کودک، مدرسه ایفا می کند. به همین دلیل است که والدین و معلمان باید با یکدیگر در ارتباط تنگاتنگ باشند و در پرورش کودک یکدیگر را یاری کنند. دو نهاد اصلی در تعلیم و تربیت در هر جامعه ای خانه و مدرسه است. یکی از مظاهر همکاری میان خانه و مدرسه در بحث تربیت کودکان و نوجوانان انجمن اولیا و مربیان است. خانه و مدرسه در زمینه تعلیم و تربیت، دو نهاد تربیتی بسیار مهم به شمار می آیند که بیشترین میزان تاثیرگذاری بر رشد و تکامل افراد جدیدالورود جامعه را دارند. از عوامل مهم در رشد فکری و اخلاقی هماهنگی میان حرف و عمل میان خانه و محیط مدرسه است. در انتها باید گفت که اگر می خواهید موفقیت تحصیلی فرزندان خود را مشاهده کنید نیاز به یک ارتباط صمیمی و همکاری میان این دو نهاد دارید. ذکر این نکته بسیار حائز اهمیت است که کیفیت نظام اموزشی ارتباط مستقیمی با با امکانات مدرسه و محیط انجا دارد در واقع اولین نیاز یادگیری وجود فضا و زمان مناسب است. ارتقا سطح کیفی و کمی اموزشی اولین قدم برای تربیت اینده سازان این جامعه است و البته که این روند زودبازده نیست.

یک مکان امن برای کودکان مدرسه است:

یکی از حقوق کودکان، داشتن مکان هایی امن و دوست داشتنی برای آموزش عاری از خشونت است. طبق آیین نامه سازمان ملل همه کودکان دارای حق آموزش هستند و باید در هنگام تربیت کرامت انسانی کودک در مدرسه حفظ شود. متاسفانه شخصیت اصلی کودک توسط افرادی که متولی این امر هستند با برخوردهای غلط خرد می شود و باعث ایجاد صدمات جبران ناپذیر چه از لحاظ روحی و چه جسمی بر کودک می گردد.

نتیجه گیری:

مدرسه مهم ترین و تعیین کننده ترین نقش را در رفع مشکلات کودکان و نوجوانان ایفا می کند. هدف بسیاری از کشورهای توسعه یافته ایجاد مهارت هایی غیر درسی نظیر افزایش آستانه تحمل و مواجهه با پیچیدگی های امروزی جامعه است. معلمان خوب می توانند تاثیرات مثبت و ماندگاری بر روی کودک بگذارند، معلمان بد هم می توانند باعث ایجاد صدمات جبران ناپذیر بر روی کودک شوند.